17
DIBE KU EV KES KÎ BE?
“Xezalên ku bi lotikan diçin, nifşeke ku bi kolandina tunelê
Hêlîna xwe çêdikin, nikarin bînin dinyayê.”
—Gotinên Pêşiyan a Wolofê

Çawa ku xezal nifşeke ku taybetiyên wê aîdê xelazelekê ye çêdikin, bi heman awayî yên gunehkar jî, nifşeke ku taybetiyên wan ên gunehkaran hene, çêdikin. Gava mirov bi tena serê xwe tê hiştin neçar e; nikare vê çemberê gunehê bişkîne. Û yên ku em dibînin jî delîlê vê rastiyê ye.

YÊN BIGUNEH

Em li ser endustriya fîlmê ya Amerîkayê bifikirin. Hollywood her sal fîlmên ku tê de xweparêzî, bêexlaqî, xerifîbûn, axaftinên bidijûn, hovîtî, tol û hîle hene û lehengên jin û mêr ên ku di rola sereke de dilîzin, çêdikin û ev fÎlm ji welatên din re tên firotin. Nivîskarên senaryoyê di fîlmên xwe de çima bi zanebûn cih didin taybetiyên biguneh ên “zilamên baş” ên ku portreya wan xêz dikin? Çima fîlmên wisa çênakin ku “lehengên” wan rola kesên rast, nazik, ne xweperest, mîhrîvan û dilovan nalîzin? Çênakin, lewre guneh tevlî nifşa mirov bûye. Karakterên herî baş ên xeyalî yên ku mirov çêkirine jî biqusûr in. Û ev xirabiya nifşa mirov bi tenê ne bi lehengên Hollywood re bisînor in.

Xwezaya mirov a meyldarê gunehê, xwe bi gelek şeklên veşartî derdixe holê. Mînak, ger hûn yekî aîdê cîhana Ereb in, hûn bi îhtimaleke mezin Juha yê ku fîgura wêjeyê ya xwedî paşerojeke sedsalekê ye, nas dikin. Em gava çîrokên gel ên der heqê Juha û kerê wî de dixwînin, dibişirin. Der heqê vî karakterê biaqil ê ku bi gotin û tevgerên xwe bi zeka û mîzah –di heman demê de xweperestî, ruhekî ku heqaret dike, fikrên qirêj, tol, hîle û wehdên ku nayên pêkanîn- tê karakterîzekirin de bi sedan pêkenok hatine nivîsîn. Bifikirin! Lehengên xeyalî yên ku hûn pir jê hez dikin jî, xwezayeke xirabe pêşkêş dikin! Ez ê ji we re pêkenokeke ku der heqê Juha de hatiye nivîsîn, mînakeke ku vê xwezaya xirabe nîşan dide, bêjim:

Hevalekî wî tê cem Juha.

“Te soz dabû ku te yê ji min re hinek deyn bidaya.” dibêje, “ez niha ji bo vê perê hatim.”

Juha ji hevalê xwe re dibêje, “Hevalê min, ez ji tu kesî re deyn nadim, lê ez ji te re dikarim peyvên ku dê dilê te xweş bikin, bidim!” 1

Em jî dişibin vî lehengê gel ê xeyalî Juha. Lewre dibe ku me jî wehdên wisa dane ku me pêkanîna wan qet nefikiriye. Ji ber xwezaya me ya mirovê ketî em jî wekî Juha tevdigerin.

Lê digel her tiştê, di dîrokê 2 kesekî heye ku hemû Wehd bi cih anîne. Wî her tim rastî got. Tu car nexapand, heqaret nekir, gefa neda an jî li dû tolhildanê neçû.

Navê vî Kesî Îsa ye.

“Wî guneh nekir, ji devê Wî peyvên bifend derneketin. Gava jê re çêr dikirin, bi çêran bersiv neda, gava diêşa gefa xwe li tu kesî neda.” (Petrûsê 1., 2:22-23)

YÊ BÊGUNEH

Jiyana Îsa bi çandên ku guneh serweriya dinyayê dike re di tevliheviyeke xurt de ye. Ew tenê ye ku bêguneh hatiye dinyayê. Ew “di her mijarê de wekî me hatiye ceribandin, lê guneh nekiriye.” (Îbranî 4:15). Ji hişê Wî tu car fikreke qirêj derbas nebû. Ji lêvên Wî tu car peyveke hişk derneket. Gava Îsa li Nasirayê li maleke zelane bi zirbirayên xwe re mezin dibû, 3  bi awayekî xwezayî rajêriya Deh Ferman û zagonên din ên Xwedê –hem di bedenê de, hem di hişê xwe de- kir. Îsa wekî ya me xwedî bedeneke fîzîkî bû, lê wekî ya me xwezayeke wî ya meyldarê gunehê tune bû.

“Mesîh ji bo ku gunehan rake derket holê û di wî de guneh tune bû.” (Yuhannayê 1., 3:5)

Îsa gava bû sih salî, bi awayekî fermî dest bi peywira xwe ya cîhanê kir. 4 Şerê di navbera Xweda û Şeytên de dikir gur bûya. Şeytan dizanîbû Kurê Xwedê ji bo pelixandina wî hatiye, lê nizanîbû dê Îsa vê çawa bike.

Şeytan, mirovê nuwaze yê pêşîn ji bo ku guh nede Zagona Xwedê xapantibû, û niha dê hewl bidaya ku heman tiştê ji bo Mirovê Nuwaze yê duyemîn bike ku li dijî Zagonên Xwedê derkeve.

“Piştre Îsa… Bi beralîkirina Ruhê, çil roj li çolê hat gerandin û ji hêla Îblîs hat ceribandin. Li wan rojan tu tişt nexwar. Ji ber vê di dawiya vê demê de birçî bû.

Li ser vê Îblîs jê re got, ‘ger tu Kurê Xwedê yî, ji vî kevirî re bêje bila bibe nan’. Lê Îsa got, ‘wisa hatiye nivîsîn, ‘Mirova tenê bi nên najî’ ” (Lûka 4:1-4)

Bala xwe bidin ku Şeytan ji Îsa re tu tiştê “xirab” nade kirin. Îblîs (ji wî kesî ku serweriya “wî” dagir kiriye re) dixwest ku ev Mirovê bêguneh bêyî Bav Xwedayê li esmanan tevbigeriya, lewre wekî ku me berê li beşa 11an dît, bêyî Xwedê fikirîn an jî tevgerîn guneh e.

Li vir fikra ku li ser tê sekinîn ev e: ger Mesîh gunehekî bikira, dê nekariya peywira xwe ya rizgarkirina nifşa lanetkirî ya Adem ji zagona guneh û mirinê, pêk bianiya.

Çawa ku mirovekî deyndar nikare deynê kesekî din bide, bi heman awayî gunehkarekî jî nikare cezayê gunehên gunehkarekî din bide. Lê tu deynê Kurê Xwedê yê Benîadem 5tune bû. Ji ber ku ji gunehê azad bû, dikarîbû mirin bixista li hêlekê, lê wekî ku em ê bibînin plana Xwedê ne wisa bû.

Di vê navberê de, Şeytan hewl da ku Îsa bixapîne ku bêyî plana nuwaze ya Xwedê tevbigere û guneh bike. Îsa ji bo her hewldana xapandina Îblîs ji Nivîsên Pîroz bersiv da. 6

“Piştre Îblîs Îsa derxist jor û di carekê de hemû welatên dinyayê rê Wî dan. Jê re got, ‘Ez ê rêveberî û dewlemendiya van hemûyan bidim te. Ev hemû radestî min kirin, û ez dikarim kê dixwazim bidim wî. Ku tu min biperêsî, dê ev hemû yên te bibin.’ Îsa jê re ev bersiv da: ‘Wiha hatiye nivîsîn, ‘Tu yê Xwedayê xwe Reb biperêsî, tenê bibî evdê Wî’ ” (Lûka 4:5-8)

Xweda ji Adem re li ser hemû afirînan serweriyê dabû, Şeytan jî niha bi heman awayî, “serweriya” ku gava Adem xwest wî bişopîne bi dest xistibû, niha pêşkêşî Îsa dikir. 7

Îsa wekî Adem nekir.

Peyva Xwedê kiribû beden.

TEMAŞEKARÊN ÎSA

Gava Îsa dest bi xizmeta xwe ya fermî kir demeke kin û bi şûn de, li her derê ku diçû ji bo rêhevaltiya wan deh mêr hildibijartindi ji xwe re. Di heman demê de gelek jin jî li pey Îsa diçûn. Ev jin û mêr bûn şahidê gotin û tevgerên Îsa.

“Îsa bi dozdeh xwendekarên xwe re li gund û bajaran geriya. Serweriya Xwedê radigihand û mizginiya Wî dida. Hin jinên ku ji ruhên xirab û nexweşiyan difilitîn…û gelek ji wan bi derfetên xwe alîkarî Îsa dikirin.” (Lûka 8:1-3)

Îsa ji mêr, jin û zarokan re hêman rêz girt. Di Încîl de gelek çîrok hene derbarê Îsa de ku ji jinan re ji çanda Cihû û Romayê wê demê zêdetir rêz û nazikî dide.

Îsa ji her kesî ku li rûzemînê ne re girîngiyek mezin da. Lê tu car ji bo tu kesî zordestiyê nekir, ji bo ku guh bidine Wî, jê bawer bikin an jî li pêy Wî biçin. Wî, berdêla wî çi be bila bibe, hez dikir bi kesên ku hiş û dilên wan meyldarê bihîstîn û pejirandina rastiyê ye, wext derbas bike.

PIRSEKE DERÎVEKER

Gelek mirovên ji rêzê li pey Îsa çûn, lê rêberên dînî yên Cihû li pey Îsa neçûn.

Rojekê, Îsa ji wan pirseke girîng kir:

“Hûn der heqê Mesîh de çi difikirin? Ew Kurê kê ye?” (Matta 22:42)

Wan bersiv dan û gotin Mesîh kesekî dê ji nifşa Qral Dawud bê, ye. Îsa pêxemberiya Dawud anî bîra wan ku Rizgarker hem kurê erdîn ê Dawud e  hem jî kurê Xwedê yê esmanî ye. 8

Îsa berê ji xwendekarên xwe pirseke mîna vê kiribû:

“Gel dibêje benîadem kî ye? Xwendekarên wî ev bersiv dan, ‘hinek….dibêjin yek ji pêxemberan e’. Îsa ji wan re got, ‘Hûn çi dibêjin? Li gorî we ez kî me?’ Simun Petrûs got, ‘Tu Kurê Xwedê Mesîh î ku dijî.’ Îsa jê re got, ‘Bijî, Simunê kurê Yunus…Yê ku ev sir ji te re got ne mirov(goşt û xwîn) e, Bavê min e li ser esmanan e.’ ” (Matta 16:13-17)

Zû dereng divê em hemû bersiva vê pirsê bidin:

Hûn der heqê Îsa de çi difikirin? Îsa Kurê kê ye?

GOTINÊN HINEKAN

Ji bo gelek Rojavayiyan, Îsajipeyveke lanetê ku hîn bûne, ne zêdetir tiştek e.

Hinek jî dibêjin Ew tenê mamosteyê exlaqê ye.

Cihûyên Ortodoks navê Îsa jî bi lêv nakin. Û ji Wî tenê wekî “ew zilam” behs dikin.   

Yên Hîndû, Îsa wekî kesekî ku di nav xweda û xwedawendan de şikleke xwedayî girtiye, dibînin.

Cîranên min ên Misilman jî der heqê vê mijarê de wiha dibêjin: “Em qebûl dikin ku Îsa pêxemberekî mezin e û rêz digirin jê re, lê ne Kurê Xwedê ye.” Yekî ku peyama elektronîk şandiye der heqê Îsa de wiha dinivîse:

Posteya Elektronîk

Ez li Suudî Erebîstanê dijîm. Em jê bawer nakin ku Îsa Kurê Xwedê ye, lê em bawer dikin ku tenê pêxemberekî ye. Îsa nehat kuştin. Dê dîsa vegere û dê her kes bibîne ka aîdê kÎjan aliyê ye. Ji ber ku hûn jî ji dînê me yê xweş bawer bikin û roniya rast bibînin, ez hêvî dikim ku gava hûn dijîn bila bê.

Û fikra Malezyayiyek ku em ji hev re dinivîsin wiha ye:

Posteya Elektronîk

Ez jê bawer dikim ku Xweda Yek e û tu car bawer nakim ku mirov e an jî dişibe mirovê… ger yekî hebe ku bawer dike Xweda dişibe mirovê, ew kes dijûnkerekî mezin e.

Çavkaniya van ramanan ragihandinên Qur’anê (an jî Qur’an) yên der heqê Îsa de ne.

QUR’AN ÇI DIBÊJE?

Qur’an her tim dibêje Îsa “bi tenê pêxemberekî ye” (Sûre 4:171-173; 5:75; 2:136). Digel her tiştê pirtûka ku Misilman rêz digirin, di heman demê de ji ber ku bavê wî yê biyolojîk tune ye, wî di nav pêxemberan de bêhempa dide nîşan û Wî wekî Îsa ibn Meryem, “Îsayê kurê Meryem” bi nav dike (Sûre 19:34). Qur’an gunehên pêxemberan nîşan dide, lê tu car guneh li Îsa bar nake. Ji Wî wekî “Kurê Pîroz” tê qalkirin. 9 Qur’an di heman demê de dibêje ku Îsa yek pêxemberê xwedî wê hêzê ye ku dikare çavên yên kor veke, yên gulîgirtî baş bike, miriyan vejîne û biafirîne jî. 10 Û Qur’an nasnavên mezin ên wekî El  Mesîh (Mesîh), Rutullah (Ruhê Xwedê) û Kelamullah (Peyva Xwedê) tenê li Îsa bar dike. 11

Piştî van biwêjên der heqê bêhempabûna Îsa de, divê mirov bibêje portreya Qur’anê ya der heqê “Mesîh, Îsayê Kurê Meryem” ji ya Pirtûka Pîroz yekcar cudatir e. Mînak, heman ayeta Qur’anê ku van nasnavên jorê li Îsa bar dike, van dibêje: “Îsa Mesîh ê kurê Meryem bi tenê pêxemberê Xwedê ye, ji peyva ku ragihand (yê ku bi fermana xwe di wê de çêkir) Meryem û ruhekî ji xwe ye. Naxwe ji Xwedê û pêxemberên Wî re îman bikin, nebêjin ‘(Xwedê) sê ye’. Ji bo qenciya xwe, vê bidawî bikin. Xwedê tenê yek îlah e. Ew dûrî xwedîbûna zarokê ye. Hemû tiştên li esmên, hemû tiştên li erdê yên Wî ne.” (Sûre 4:171)

Li Senegalê hem zarok hem jî mezin gava dibêjin “Îsa ne kurê Xwedê ye! Kurê Xwedê tune ye!”ne tenê ecele dikin, gava cara yekemîn dibêjin “Îsa nehatiye çarmixkirin” bi heman baweriyê didin zanîn.

Ji ku hîn bûne ku Îsa nehatiye çarmixkirin?

Çavkaniya vê fikrê ev ayetên Qur’anê ne: “Me dilên Cihûyan ji ber şemartin û bêbextiya wan a ku ji Meryem re kirin û ji ber gotina wan a‘Me pêxemberê Xwedê, Îsa Mesîhê kurê Meryem kuşt’, muhr kir; lê belê ew nekuştin û ew nealiqandin. Lê ji wan re wisa hat nîşandan. Yên ku der heqê wî de li hev nayên, di vê mijarê de nav şikeke yeqîn de ne. Di vê mijarê de tu agahiya wan tune ye. Tenê di bin şikê de ye. Ew bi awayekî yeqîn nekuştin. Lê Xwedê ew hilkişa jor. Xwedê bilind û bihêz e, xwedî hukm û hîkmetê ye.” (Sure 4:156-158)

PIRTÛKA PîROZ ÇI DIBÊJE?

Beriya nivîsîna Qur’anê bi sedan sal berê, çil pêxemberên ku Peymana Kevn û Nû nivîsîn, der heqê elçî Mesîh û Peywira Mesîh de portreyeke cuda xêz kirin.

Ji sê salan zêdetir e, Yuhannayê ku bi Îsa re dimeşe û pê re diaxive, der heqê nasnavê Îsa yê “Kurê Xwedê” de ev şahidî kir:

“Îsa li ber xwendekarên xwe, nîşaneyên serxwezayî yên din ên ku di vê pirtûkê de nehatiye nivîsîn, pêk anîn. Çi be jî tiştên hatine nivîsîn, ji bo îman bikin ku Îsa Mesîhê Kurê Xwedê ye û biîmankirinê, bi navê Wî bigihîjin jiyana bêdawî, hatine nivîsîn.” (Yuhanna 20:30-31)

Elçî Yuhanna di heman demê de ev nivîsîn:

“Di serî de Peyv hebû. Peyv bi Xwedê re bû û Peyv Xwedê bû. Di serî de Ew bi Xwedê re bû. Her tişt bi rêya Wî çêbû, tu tiştên ku çêbûn bêyî Wî çênebûn…Peyv bû mirov û di nav me de jiya. Me bilindahiya Wî –lutfa ku ji Bav hat û bilindahiya Kurêyekane yê ku bi rastiyan re tijî ye- dît.” (Yuhanna 1:1-3,14)

Çend sal berê hevalekî min ê Misilman baweriya xwe bi min anî û ev sir da min: “Qur’an ji Îsa re nasnavên Kelamullah (Peyva Xwedê) û Ruhullah (Canê Xwedê) dide. Ku Îsa Peyv û Canê Xwedêbe, naxwe Îsa Xweda ye!”

Piştre hin kes wî hevalê min bi dijûnkerî û hevberiyê (şirk, bi Erebî Hevberiyê Xwedê kirin) 12 tawanbar kirin. Qet nebe ku hevalê min bi hevalên baş re bû! Rêberên dîn ê Cihû yên dema Îsa, Îsa jî bi heman awayî tawanbar kiribûn.

Îsa wiha got:

“Ez û Bavi, em yek in.

Rayedarên Cihû ji bo ku wî bidin ber keviran, ji erdê dîsa kevir girtin.

Îsa ji wan re got, ‘Min gelek karên baş rê we dan ku ji Bav hatin. Hûn ji bi kîjan karî min didin ber keviran?’

Cihû wiha bersiva Wî dan, ‘Em te ne ji ber karên te yên baş, ji ber dijûnên te didin ber keviran. Tu mirov î lê tu xwe wekî Xwedê pêş dixî.” (Yuhanna 10:30-33)

Cihû, Îsa bi heman tiştê ku Lusîfer kir tawanbar kir: Têna şêlandina rewşa bilind û bêhempa ya Xwedê! Wan Îsa bi xwe xistina li şûna Xwedê tawanbar kir.

BEDEN GIRTIN! NE XWEDAKIRIN E!

Ne Îsa ne jî pêxember hîn nekirin ku mirovek dikare bibe Xweda. Li dijî vê, Nivîsên Pîroz bi awayekî zelal diyar kirin ku Xwedê dê mirov bibe.Mînak, 700 sal beriya zayîna Mesîh, pêxember Yeşaya ev nivîsîn:

“Gelê ku di tarîtiyê de dimeşe dê roniyeke mezin bibîne; dê li ser yên ku li diyarên ku mirin siya xwe daniye ser, ronî bibiriqe… lewre dê ji me re zarokek çêbe, dê ji me re kurekî bê dayîn. Dê rêvebir li ser milên Wî bin. Dê navê Wî bibe, Şîretkarê Nuwaze, Xwedayê Bihêz, Bavê Ebedî, Rêberê Sihetê.” (Yeşaya 9:2,6) 13

Yeşaya di heman demê de der heqê Mesîh ê ku dê bê de ev nivîsî:

“Ya yê ku ji mizgînî anî Yeruşalimê! Dengê xwe bilind ke, biqîre, dengê xwe bilind ke, netirse. Ji bajarê Yahuda re: ‘Va ye Xwedayê we!’ bibêje.” (Yeşaya 40:9)

Girtina bedenê (Xweda xwe diniximîne bedena mirov), ji serî de di nav plana Xwedê de bû, lê xwedakirin (mirovekî ku xwe dixe li şûna Xwedê) tu car di nav planên Xwedê de cih negirt. Mirovekî ku xwe wekî Xweda pêşkêş bike, ev dijûn e, lê dîtina Peyva bêdawî mirov e, pejirandina plana Xwedê ye.

LI SER KAXEZÊ AN RÛ BI RÛ?

Ger hûn bixwazin yekî nas bikin, rêbaza baştirîn kîjan e?

  • Têkiliya xwe bi nameyên nivîskî sînorkirin.
  • An jî bi demekê ji yekî re name şandin û stendin û piştre bi wî re rû bi rû bûn û bi hev re wext derbas kirin.

Nivîsên Pîroz çi qas nuwaze bibin bila bibin, di demekî de Xwedayê ku bi Adem û Hewa re dimeşiya, bi wan re diaxivî û wisa disêwirand ku dê nifşa wan Wî bi şexsî nas bikin, tu car nefikirî ku têkiliya xwe bi kaxezêsînor bike. Ji serî de sêwirand ku bi me re wekî Kesekî bikeve têkiliyê. REB ê ku bi sedsalan e Peyva xwe bi rêya pêxemberan li ser tomarên papîrusê û çermênheywanandide nivîsîn, wehd kir ku Xwe ji mirovan re di nav çermêmirovde rave bike. Xwedê wisa nesewirand ku peyvên xwe tenê di nav pirtûkekêde bide me, dê Peyva xwe di heman demê de di bedenekê de jî bidaya me.

“Mesîh dema tê dinyayê wiha dibêje: ‘Te ji min re bedenekê amade kir.” (Îbranî 10:5) 14

“Bê şik sira rêya Xwedê mezin e: Ew di wêbedenê de xuya bû.” (Timoteosê 1, 3:16)

LI HIŞMETA TE NAYÊ?

Digel ku Xweda bi hezar caran dibêje dê di bedena mirov de avahî çêke, ez van gotinên mirovan dibihîzim: “Gotina divê Xwedê mirov be, li hişmeta Wî ya ku ji her tiştê mezin e, nayê!”

Têgina girtina bedenê digel ku têgîneke mêjiyan ditirsîne, ye, bi rastî jî li dijî mezinahiya hişmeta Xwedê ye? An ev têgîn parçeyeke pêwîst a plan û xwezaya aîdê Xwedê ye ku bi mirovên ku ji bo Xwe afirandine re têkiliyeke nêzîk çêke?

Di jiyanê de, kesên ku em herî zêde xwe nêzî wan dibînin, bi gelemperî tiştên ku me jiyane, wan jî jiyane. Yên ku dilmînî û alîkariya herî baş bide, ew kes in ku ji têkoşîn û aciziyên wekî yên me derbas bûne. Afirînerê me, Dilmînîkerê Dawînî ye.

“Ji ber ku ev zarok ji goşt û xwînê ne Îsa…bi wan re heman binyata mirov girt… Lewre ji ber ku ew bixwe hat ceribandin û êş kêşa, dikare ji yên ku hatine ceribandin re alîkarî bike… lewre kahînê me yê sereke di tengasiyên me de ne wisa ye ku nikare xwe nêzî me bike; li dijî vê di her mijarê de wekî me hatiye ceribandin, lê guneh nekiriye.” (Îbranî 2:14,18; 4:15)

Ji serî de plana Xwedê ew bû ku sînor û aciziyên bedenekê ku ji goşt û xwînê pêk hatiye hilde ser xwe; qirêjbûna nava neynokên Wî, birçîtî, êş û tiştên ku em jiyane. Yên ku ji yê vir hewisandineke cuda didin, tenê pêxember û plana Xwedê red nakin, di heman demê de xweza û tevgerên Xwedê jî red dikin. Ev kes, li şûna ku Xwedê wekî Afirînerê dilsoz û dilovan ê ku dixwaze mirov Wî wekî şexsî nas bikin, qebûl bikin, Wî wekî nayê naskirin û nayê zanîn nîşan didin.

Bi armanca xizmetkirin û bereketkirinê, der heqê bêdilbûna ji bo daketina asta kesekî din de tiştê “bihişmet” tune ye. Afirînerê me di dîrokê de tu car ramana daketina asta me biçûk nedîtiye. Daketina asta me plana Wî bû bi daxwaza xwe ev kir. 15

“Ji bo ku hûn bi feqîrtiya Wî dewlemend bibin, digel ku dewlemend bû di ber we de feqîr bû.” (Korîntiyên 2., 8:9)

Peyva Bêdawî –wekî kes- gerestêrka me di ber we de û di ber min de ziyaret kir. Afirînerê gerdûna ku ji hêla hişmet û rûmetê “dewlemend” e, kete şûna evdekî û “feqîr bû”. Vê tiştê ji bo ku em dewlemend bibin, kir. Em qala dewlemendiya pere an jî madî nakin.Mebesta me bi dewlemendiyê bexşandin, rastî, jiyana bêdawî û hemû bereketên ruhî yên wekî dilekî ku bi hezkirin, silametî, daxwazên Wî yên pîroz hatiye dagirtin, e.

PÊNASA MEZINAHIYÊ

Gelek kes wisa difikire, Xwedê ewqasmezin e ku bi girtina bedeneke ku ji goşt û xwînê pêk tê, nikare bê rûzemînê. Gelo sedema vê ew e ku pênasa mezinahîya van kesan û pênasa mezinahîya Xwedê ji hev cuda ye?

Îsa mezinahiya rast ji xwendekarên xwe re wiha rave kir:

“Hûn dizanin ku, yên wekî rêberên neteweyan tên hesibandin, dibin serwerê wan, yên rûspî jî giraniya bi wan didin hisandin. Dê di nav we de wisa nebe. Yên nav we de ku dixwazin mezin bibin, bila xizmetkarê yên din bibin. Yên nav we de ku dixwazin bibin yekemîn, bilabibe evdê we hemûyan.Lewre Benîadem jî ne ji bo ku jê re xizmet bikin hat, ji bo xizmetkirinê û ji bo canê xwe ji gelek kesan re fidye bide hat.”(Markos 10:42-45)

Yê ku xwe herî nizm dike û ji yên din re xizmeta herî baş dide, yê herî mezin e. 16

EFENDIYÊ BA Û PÊLAN

Rojekê Îsa û xwendekarên Wî li ser Gola Celîleyê di şikefa masîvanan de bûn.

“Ji nişka ve bahozeke mezin rabû li golê. Wisa ku pêl radibûn ser şikefê. Îsa wê demê radiket.

Xwendekar çûn ew şiyar kirin, ‘Ya Reb, me xilas bike, hekena em ê bimirin’ gotin.

Îsa got, ‘Hûn çima ditirsin hey îmankêm?’ Piştre rabû bi ba û golê re hêrs bû. Derdor aram bû.

Hemû heyirîn. ‘Ev zilamekî çawa ye ku ba jî gol jî guhdarî Wî dikin?’ gotin” (Matta 8:24-27)

“EV ZILAM DIBE KÎ BE?”

Zelal bû ku Îsa mirovekî bû. Li şikefê raket; Wî dizanîbû westan, birçîtî û tîbûn çawa ye. Lê piştre şiyar bû, rabû ser piyan û bi bahoz re hêrs bû. Bayê tund wê demê sekinî û pêlên ku rabûne aram bûn.

Divê mirov bi vê pirsa xwendekaran neheyire:

“Ev zilam dibe kî be?”

Salek beriya vê bûyerê, Mezmûr wiha nivîsîbû:

“Ya Reb, REBekî wekî te bihêz heye? …Tu li ser deryayên har serweriyê dikî û pêl çi qas har bin tu wan disekinînî.”(Mezmûr 89:8-9)

“Ev zilam dibe kî be?” Mizgînî di heman demê de behsa Îsayê ku li ser deryayê dimeşe, dike. 17 Xwendekarên Îsa car din “pir heyirî mabûn” (Markos 6:51). Lê Îsa ji bo metelhiştina mirovan li ser deryayê nemeşiya; ji bo alîkariya xwendekarên xwe bike ku fam bikin Ew kî ye, meşiya.

Pêxember Eyûb du hezar sal berê gava der heqê Xwedê de diaxivî, behsa vê mijarê kiribû:

“Ew e ku bi tena serê xwe asîmanan vedikêşîne û li serpêlên deryayê dimeşe.”(Eyûb 9:8)

“Dibe ev zilam kî be?” Xwedê me vedixwîne ku em xalan bi cih bikin û têgihîjin ka berê û niha Îsa kî ye. Lê mixabin û çi heyfe ku gelek kes tu car vê tiştê nake.

“Ew li cîhanê bû, cîhan bi rêya Wî çêbû, lê cîhan Ew nas nekir.” (Yuhanna 1:10)

“Dibe ev zilam kî be?” Rojekê Îsa Bixwe, gava bi komeke dîndar a dijmin diaxivî, bersiva vê pirsê da.

“EZ IM”

“Îsa dîsa bang li gel kir û wiha got: ‘Ez roniya cîhanê me. Yê ku li dû min tê tu car di tarîtiyê de namîne, xwedî roniya jiyanê dibe... Yê ku guh bide min dê tu car mirinê tam neke.’ Piştre Cihû jê re gotin: ‘Em niha fam dikin ku cin li te xistiye… Brahîm mir, pêxember jî mirin. Lê tu dibêjî ‘Yê ku guh bide min dê tu car mirinê tam neke’. Qey tu ji bavê me Brahîm bilindtir î? Ew mir, pêxember jî mirin. Tu xwe kî dihesibînî?”

Îsa ev bersiv da: ‘Ji ber ku bavê we Brahîm dê roja min bidîta ji kêfan firiyabû. Dît û kêfxweş bû.’

Cihû gotin, ‘Tu hê ne pêncî salî yî jî. Te Brahîm jî dît?’ Îsa, ‘Ez ji we re rastiyê bibêjim, beriya zayîna Brahîm EZ HEME’ got. Wê demê ji bo ku Îsa bidin ber keviran, rahiştin keviran, lê Wî xwe veşart û ji perestgehê derket.” (Yuhanna 8:12,52-53,56-59)

Cihû çima hewl dan ku Îsa bidin ber keviran? Lewre Îsa got, ‘Yê ku guh bide min dê tu car mirinê tam neke’û ‘Beriya zayîna Brahîm, EZ HEME’. Îsa tenê rayeya xwe ya li ser mirinê û bi hebûna xwe ya beriya Brahîm (1900 sal berê miribû) îdîa kiribû û di heman demê de bi gotina ‘EZ HEME’ navê Xwedê ya şexsî bi kar anîbû. 18

Guhdarên Îsa têgihiştin ka dixwaze bibêje çi. Ji ber vê Ew bi dijûnkirinê tawanbar kirin û ji bo lêxistina Wî ji erdê rahiştin keviran.

TENÊ XWEDÊ BIPERÊSIN

Îsa her tim hîn kir ku xwe tenê şayanê Objeya perestina me ya Xwedê dît. Îsa ji ber vê got, ‘Tu yê Reb Xwedayê xwe biperêsî û tenê ji Wî re bibî evd’(Matta 4:10). Lê digel vê, bêjeyên ku di Mizgîniyê de dinivîsin ku mirov li ber Îsa sitûyê xwe xwar dikin û Wî diperêsin, ji dehan ne zêdetir e.

Rojekê, ‘yekîbicûzamhat’ û got, ‘Ya Reb, ku tu dixwazî tu dikarî min paqij bikî’ û Ew perest.’ 19 Piştre Îsa destê xwe dirêjî zilêm kir, destê xwe dayê, ‘Ez dixwazim, paqij bibe!’ got. Zilam di demê de ji cûzamê paqij bû.” (Matta 8:2-3) Îsa bi zilamê bicûzam ji ber ku xwe avê piyên Wî û Ew perest, hêrs bû?

Na, tenê destê xwe dayê û ew baş kir.

Îsa piştî ku ji mirinê vejiya, xwendekarekî Wî yê bi navê Tomas li ber Wî xwe avêt erdê û ji Wî re “Rebê min û Xwedayê min!” got.Îsa bi ew bi dijûnkirinê tawanbar kir û pê re hêrs bû?

Na, Îsa tenê wiha got: “Tomas, ji ber ku te ez dîtim te îman kir. Bila her bijîn ew kesên ku bêyî dîtinê îman dikin!” (Yuhanna 20:28-29)

Ev biwêj der heqê nasnameya Îsa de çi hînê me dike?

HÛN Ê BIRYAR BIDIN

Hilbijartina me ya kesane ye em her yek der heqê nasnameya Îsa de biryara çi didin, lê tu kes bila der heqê Wî de nirxandineke ku bi ya wî re li hev nayê, nepejirîne. Ger Îsa, “pêxemberekî mezin e” wekî cîranên min ku ji min re dibêjin, ji ber ku pêxember bû di heman demê de Kesê ku wisa îdîa dikir jî bû: Peyva Dawî ya Xwedê û Kurê Wî. Gotina “Îsa ne jixeynî pêxemberekî kesekî din e”, hem şahidiya Îsa hem jî peyama pêxemberan înkar dike. 20

Berê, C.S Lewis ê ku septîkekî (gumankar) û yek ji entelektuelên sedsala bîstemîn bû, der heqê Îsa de ev nivîsî:

“Ez li vir dixwazim biwêjeke ku mirov der heqê Wî de dibêjin û bi rastî jî biwêjeke ehmeqî ye diyar bikim û ez bi vê bersivê dixwazim gotina kesekî ya vê biwêjê asteng bikim: “Ez amade me ku Îsa wekî mamosteyekî mezin ê exlaqê bipejirînim. Lê ez îdîaya Wî ya ku xwe Xwedê dihesibîne qebûl nakim.’ Ev peyv, peyvên ku divê em nebêjin, in. Tenê yekî ku mirov be, ku biwêjên wekî yên Îsa bibêje, ne mimkun e ku mamosteyekî mezin ê exlawê bibe. Yekî wisa an dîn e an jî Şeytanê Dojehê ye. Divê hûn biryara xwe bidin. Ev zilam an Kurê Xwedê bû an jî Kurê Wî ye; an jî yekî dîn û har bûye an jî ji vê xirabtir e. An hûn dikarin Wî wekî ehmeqekî bipejirînin, hûn tû bikin, bêjin cinekî ye û Wî bikujin; an jî hûn dikarin xwe bavêjin piyên Wî, jê re wekî Reb û Xweda xitab bikin û dikarin xwe bavêjin piyên Wî. Lê em Wî bi wê xelifiyê ku mirov e an jî mamosteyekî mezin e, kêm nebînin. Destûr nedaye ku em vê bikin. Wî gava xwe diyar kir, mebesta Wî ne ev bûn. 21

“JI ME RE BI AWAYEKÎ ZELAL BIBÊJE”

Her tim kesekî derdikeve û dibêje, “Ji me re di Pirtûka Pîroz de beşên ku Îsa dibêje ‘Ez Xwedê me’ derxe. Rêberên dîn ên dema Îsa jî zordestiyê kirin li ser Wî ku bêje ew Xwedê ye.

Îsa wiha got: “Derî Ez im. Kesekî bi rêya min têkeve hundir xilas dibe.” …Rayedarên Cihû derdora Wî girtin û gotin, ‘Tu yê çi qas me bihêlî nav gumanê de? Ku tu Mesîh î, ji me re bi awayekî zelal bibêje.”

Îsa ji wan re got. ‘Min ji we re got, lê hûn îman nakin. Tiştên ku ez bi navê Bavê xwe dikim ji min re şahidiye dikin… Ez û Bav yek in.’

Rayedarên Cihû dîsa ji bo ku Wî bidin ber keviran rahiştin keviran.

Îsa ji wan re got, ‘Min gelek karên baş ên ku ji ber Bavê min çêbûn, rê we dan. Ji bo kîjan karî hûn min didin ber keviran?’

Cihû wiha bersiv dan: ‘Em te ne ji ber karên baş, ji ber ku tu dijûnan didî te didin ber keviran. Tu mirovî lê tu dibêjî tu Xwedê yî.”(Yuhanna 10:9, 24-25, 30-33)

Ev koma dîndar çima xwest Ew bide ber keviran?

Lewre Îsa gotibû, “Ez û Bav yek in”. Gava Îsa digot bi Xwedê re yek e, li gorî rikra wan dijûnan dida. Lê digel her tiştê Cihû birêkûpêk bi gotinên ‘Adonay Eloheyn u Adonay ehad’ku tê wateya ‘Xwedayê me Reb, Reb yek e’ (yekîtiya pirjimar) îmana xwe ya ji Xwedê re diyar dikin. Îsa her tim Xwe wekî Kurê Xwedê ku bi Xwedê re yek e, diyar dikir. 22 Sedema Cihûyan ku Ew bi dijûndanê tawanbar dikirin, ev bû.

Îsa bi xwedîbûna hebûna xwe ya bêdawî ya wekî Peyv û Kurê Xwedê, tu car xwe qure nekir an jî bi vê hebûnê re şanîdanî nekir.

Li derdor wekî “Ez Xwedê me! Ez Xwedê me!” negeriya. Li dijî vê, jiyana xwe ya li cîhanê çawa ku dixwest bila hemû mirovahî bijîn – bi nefsbiçûkiyeke nuwaze û li ber Xwedê bi awayekî jidil sitûyê xwe xwar dike  - bi wî awayî domand.

Îsa yek kes e ku dikare bêje, “Ez ne ji bo daxwaza xwe bînim cih, ji bo daxwaza yê ku ez şandim bînim cih, ji esmên daketim.”(Yuhanna 6:38) Hişmeta jiyana Îsa yê ku KurêXwedayê hatiye bilindkirin, ji bo BenîadembûnêXwe nizmkirin e.

Dema Îsa ji yên din re xwe rave dikir ka Kî ye, pejirand ku ev ravekirin bi dilnizmî lê bi awayekî xurt bike.   

Rojekê zilamekî ciwan ê dewlemend hat cem Îsa û jê re wekî “Mamosteyê Baş” xitab kir. Li ser vê Îsa ji zilêm ev pirs kir, “Çima ji min re dibêjî baş? Yekî Baş tenê heye; Ew jî Xwedaye.” (Lûka 18:19) 23 Ev zilamê dewlemend jê bawer nekir ku Îsa Xwedê ye, lê Îsa –başîtiya xwedayî ya kesanekirî- ew zilêm vedixwend ku bila parçeyên mamikê bîne cem hev û têbigihije ka Ew Kî ye.

Îsa dixwaze em jî fam bikin ka Ew Kî ye. 24

GOTIN, BI KARÊN ÇÊKIRÎ PEJIRANDIN

Mucîzeyên bêhejmar ên xurt ku Îsa çêkirin, raye û hêza Wî ya li ser her unsûrê ketî û bi gunehê hatiye lanetkirin, derxist holê. Wî zanî mirov çi difikirin, guneh bexşandin, ji bo ku bi hezaran kes bixwin nan û masî zêde kirin, bahoz sekinandin û ferman kir ku bila ruhên xirab biçin. Bi peyvekê an jî destdanekê xewweş baş kirin, wisa kir ku seqet meşiyan, kor dîtin, ker seh kirin û mirî vejiyan. Mesîh wekî heman pêxemberên ku berê ragihandibûn, “Milê REBê yê rûzemînê bû.” 25

Hişmeta Îsa ya ji her tiştê mezin e, ji bo yên ku xwedî çavên dibînin, in ji her derê Hebûna xwe biriqî. Karên Îsa delîlê rastbûna peyvên Wî bûn. Mînak, wekî ku me berê jî xwend, Îsa got Ew “Jiyan”e. Wî delîlê vê îdiayê çawa derxist? Îsa gotina xwe ya “Jiyan”ê bi vejandina miriyan îspat kir.

Reb Îsa rojekê, li cem gora zilamekî bi navê Lazar ê ku çar roj berê miribû, bû. Bedena Lazar di nav gorekê ku ji kevirê hatiye qewartin de bû. Îsa ji xwişka Lazar re got bila negîrî, dê birayê wê dîsa bijî:

Xwişka Lazar ji Îsa re got, “Roja dawî, roja vejînê ez dizanim dê dîsa vejî”.

Îsa jê re got, “Vejîn û Jiyan Ez im. Yê ku ji min re îman dike, bimire jî dê bijî.” (Yuhanna 11:24-25)

Îsa piştre ji bo îspatkirina gotina xwe, “bi dengekî bilind qîr kir, ‘Lazar, derkeve derve!’ û destên wî yên mirî, piyên wî yên pêçayî û rûyê wî bi pêjgirê re pêçayî, derkete derve.

Îsa ji kesên li derdor re got, ‘Wî vekin, bihêlin bila biçe’.

Wê demê gelek kesên Cihû tişta ku Îsa kir dîtin, jê îman kirin. Lê hinek ji wan çûn ji Ferîsiyan tişta ku Îsa kir gotin… bi vî awayî ji wê rojê pêv ji bo kuştina Îsa dest bi planan kirin… kahînên sereke jî kuştina Lazar sêwirandin, lewre ji ber wî gelek Cihû ji Îsa re îman dikirin.” (Yuhanna 11:43-46, 53; 12:10-11) 26

Dilê mirov çi qas hişk e!

DILÊN HIŞK

Piştî gotinên Îsa û îtîbara Wî, rêberên dînî û polîtîk ên Cihû, bi hêrsa ku di dilê wan de zêde dibû, hatin cem hev: Divabû dengê Îsa bihata birîn! Ji bo kuştina wî li sedemeke sûcê – hema sedemeke wisa- digerîyan, lê nedidîtin. Yekê ku wekî yek Mirovê nuwaze hatiye dinyayê, çawa dikarîbû bihata sûcdarkirin?

Li rojekê Şabatê Îsa li sînagogê fêr dikir…

“Li wir zilamekî destê wî seqet hebû. Hinekan ji bo sûcdarkirina Îsa, ka dê li roja Şabatê bikaribe nexweş baş bike, çavdêriya Wî dikirin. Îsa ji zilamê destê wî seqet re got, ‘Rabe, derkeve pêşiyê!’ Piştre ji kesên li sînangogê re got, ‘Li gorî Zagona Pîroz, li Roja Şabatê qencîkirin rast e an xirabîkirin? Canê yekî xilaskirin rast e an canê yekî stendin?’ ji wan deng derneket.

Îsa bi hêrs li yên derdor nêrî. Bêhestiya dilê wan Ew xemgîn kiribû. Ji zilêm re got, ‘Destê xwe dirêj bike!’ zilam destê xwe dirêj kir, destê wî dîsa sipîsax bû.

Li ser vê Ferîsî derketin derve, ji bo wendakirina Îsa zû bi zû bi alîgirên Hirodes (partiya polîtîk) re hevdîtin çêkirin.

Lê Îsa bi xwendekarên xwe re çû perava golê… qerebalixeke mezin da dû Wî… ji ber ku gelek kes baş kiribûn, yên ku bi nexweşiyên cuda girtine ji destê xwe bidin Wî, bi ser Wî de diçûn. Ruhên xirab gava Ew didîtin xwe diavêtin piyên wî, diqîriyan, ‘Tu Kurê Xwedê yî!’(Markos 3:1-11)

TÊGIHÎNA RUHÊN XIRAB

Ruhên xirab dizanîbûn vî Yê Şîfa Dide Kî ye, ji ber vê bi nasnavê Wî yê rast ku xwediyê ye xitabî Wî dikirin, ‘Tu Kurê Xwedê yî’.

Ev hemû milyaketên ketî ji paşeroja berê ya Îsa agahdar bûn.

Bi hezaran sal berê, Wî gava ji esman û erdê re ji bo hebûna wan ferman kir, ev milyaketên ketî bibûn şahidê hêza Wî ya biqudret û zanatiya Wî ya ku ji mêjiyan wêdetir bû. Bi xişma Wî ya mafdar, gava wê roja ku ji bo li hemberî Wî derkevin, Şeytên pejirandibûn û ji esmên hatibûn derkirin dihate bîra wan, ji tirsan diricifîn! 27 û Ew niha li vir, di nav mirovên ku li rûzemînê bûn, dijiya!

Ev rewş nîşaneya xetereyê bû û neserketîbûna wan nîşan dida.

Rayeya efendiya wan hildiweşiya.

Laneta gunehê çep vedigeriya.

Kurê Bêdawî ku Ezbeta jinekê bû, Bixwe serwerî bi dest xistibûn. Ji ber vê ruhên xirab, “li ber Wî xwe diavêtin erdê, û diqîriyan ‘Tu Kurê Xwedê yî!” Di vê navberê de rêberên dînî “ji bo wendakirina Wî dest bi planan kirin”.

Carekê, piştî ku min ev çîrok ji hin mêvanên xwe re vegot, mêrekî ev şîrove kir: “Tişteke jê nayê bawerkirin! Ruhên xirab ji Îsa re ji rêberên dînî zêdetir rêz girtine!”

Belê, jê nayê bawerkirin! Lê rast e. 

1. Jayyusî ji Salma Khadrayê hatiye guncandin. Tales of Juha. Interlink Books. Northampton, MA, 2007, rûpel 19.

2. Li jêrê navê hin nivîskarên dîrokê yên kevn hatine dayîn ku der heqê Îsayê Nasirayî de referans didin, lê bi Pirtûka Pîroz eleqa wan tune ye: Takitus, dîrokvanê Romayî (P.M. 55-120)(Tacitus 15:44); Josephusê Cihû yê dîrokvan (P.M. 37-101)(Antiquities 18:3); Talmud, şîroveya hêrisên der heqê Tewrat de (The Babylonian Talmud. Sanhedrin, 43a); Grekekî bi navê Lusian (The Death of Pereguire, rûpel 11-13, The Works of Samasota, ji hêla H.W. Fowler û F. G. Fowler hatiye wergarandin, 4 cilt. Oxford: Clarendon Pres, 1949; Suetonius (P.M. 69-12), sekreterê sereke yê Împarator Hadrian (Claudias, 25). Nîşe: J. Oswald Sanders wiha nivîsî “Parastina Mesîhê Pirtûka Pîroz wekî ku tenê nifşa xeyaleke mirov e û ne xwedî rastiyeke dîrokî ye, mizginî di warê wêjeyê de dikirin mucîzeyeke mezin, wekî Mesîhê ku di warê dîrokê de wisa ye. Ernest Renan da zanîn, ji bo derxistina Îsayekî pêdivî bi derxistina Îsayekî heye. J.J.Rousseau dibêje, ku çend kes ji bo nivîsîna çîroka vê biryar bidin û kesekî şêwaza çîrokê çêke, ev zêdetir nefesîh dibe.” (Sanders, J. Oswald. The Incomparable Christ. Moody Press. Chicago, 1971, rûpel 57).

3. Matta 13:55-56. Îsa li Nasirayê mezin bû (Matta 2:22-23; Lûka 2:51-52), li cem bavê xwe yê legal Yusuf wekî dartraşekî xebitî (Markos 6:3). Dilovaniya Îsa, ne ji ber ku Xizmetkarekî dilovan, lê ji ber ku lehengekî ku feth dike dixwazin, xeyidand.

4. “Îsa dema dest bi peywira xwe kir emrê Wî di sihan de bû. Digotin qey kurê Yusuf e” (Lûka 3:23).

5. Îsa her tim ji xwe wekî “Beniadem” qal kir; ev nasnavê Mesîh bû û wateya wê “Kurê Mirovahiyê” bû (bi Grekî: Anthropos) Çi nasnavekî serasa! Bila kêfa bê jî neyê jî em kurên mirovahiyê ne (xizm).” Lê di rewşa Kurê Xwedê yê bilindbûyî de, Wî, benîademê pejirand û xwe bi nifşa mirov re kir yek. Bi vî awayî ev nasnav, bi qasî mirovahiya Îsa derdixe pêş, Xwedatiya Wî jî derdixe pêş, lewre Xwedê mudaxaleya ku li mirovahiyê dike, nîşan dike. Van ayetan bixwînin: Daniel 7:13-14; Matta 8:20; Lûka 5:24; 22:69-70; Yuhanna 5:27; 13:31; Wehî 1:13-18; 14:14.

6. Mînak, ev ayeta (Lûka 4:4) Peymana Kevn a ku Îsa vediguhêze, ji Tewrata Musa hatiye girtin: Dubareya Zagonê 8:3.

7. Ji ber guneha mirov, Şeytan bi rastî jî bibû “serwerê vê dinyayê” û “serwerê hukumrana hewayê, ango ruhê bandorker ê li ser mirovên ku guh nadin” (Yuhanna 12:31; Efesî 2:2). Kurê Xwedê ji bo restorekirina serweriya ku mirov ji ber gunehê wenda kiribûn, hatibû, lê Wî ev bi şêwaza Şeytên çênekir. Bi şêwaza Xwedê çêkir.

8. Mezmûr 110 û Mezmûr 2; Matta 21:41-46

9. Qur’an: 19:19; Tezat: 48:2; 47:19

10. Qur’an: 19:19; 3:45-51; 5:110-112: 19:19

11. Qur’an: 4:171

12. Mezintirîn gunehê di Îslamiyetê de “şirk” e (Bi erebî beramberê peyva yekîtîyê). Şirk, tiştekê an jî yekê bi Xwedê re wekhev dîtin e.

13. Bala xwe bidin nasnavên ku ji Mesîh re hatine wehdkirin: Nuwaze = Nasnaveke ku tenê ji bo Xwedê tê bikaranîn, wateya wê “derasayî” ye. Şîretker = Mesîh dê bûya Kesanîkirina Zanatiyê. Xwedayê Qedir = Dê Xwedê Bixwe bedena mirovekî bigirta. Bavê Ebedî = Ew ê bûya Xwediyê Bêdawîtiyê. Mîrzayê Selametiyê = Ew ê ji gunahkaran re aşitiya bi Xwedê re, aramiya hundirîn û di dawiyê de jî aşitiya gerdûnî bianiya.

14. Pêxember Dawud ji berê de got ku dê REB wekî Kesekî bê serzemînê: “Va ye hatim! Li tomara Pirtûka Pîroz ji bo min hatiye nivîsîn.” (Mezmûr 40:7) Malaki pêxemberiyek kiribû ku dê Xwedê ji bo amadehiya hatina “REB” ji berê de nûçevanekî bişanda (Malaki 3:1).

15. Daketina Xwedê ya asta me, ji hişmeta Wî re zerar dide? Bifikirin ku hûn û hevalekî we der heqê du rêberekên ruhî yên ku pir rêz tên girtin, dipeyivin – Navên yek van rêberan bila bibe Omer û yê din jî Harun. Hevalê we ji we re wiha dibêje: “Harun bi erebeyên pêlîstok dilîze, lê Omer nalîze.” Wekî kesekî ku ji Harun re pir rêz digre, hûn dibêjin: “Qet! Bila leyîstina bi erebeyên pêlîstok re ji Harun dûr be!” Bizaveke wisa di serî de dikare maqûl û rast xuya bibe. Piştre bifikirin ku çîrok wiha berdewam dike: zarokên biçûk ên Omer û Harun hene û kêfa van zarokan pir tê dema bavê wan wekî wan li erdê rûdine û bi wan re dilîze. Dema Harun bi zarokên xwe re bi vî awayî wext derbas dike kêfxweş dibe, lê Omer ev tişt nake, lewre difikire ku wiha bike dê rêza ku jê re tê girtin biçûk bixe û dema em van hîn bibin em ê çi bifikirin? Ji van her du zilaman kîjan bav, mirov û rêberê herî baş e? Omer an Harun? Bi heman awayî, dema mirov dibêjin “Xwedayê ku Hêza Wî Têra Her Tiştê Dike ku li serzemînê wekî mirov xuya ke dê ji hişmeta Wî re zerar bide” dibe ku nêta wan baş be, lê bi van gotinên xwe li şûna bilindkirina hişmeta Xwedê, ji hişmeta Wî re zerar didin.

16. Yuhanna 13 ji me re vedibêje ku Îsa lingên xwendekarên xwe dişo – lingşûştin karê xizmetkarekî ye! Xwendina Mizgîniyê, bi Xizmetkarê dawînî yê ku Reb Bixwe ye re rasthatin e.

17. Matta 14; Markos 6; Yuhanna 6.

18. Ger Îsa bixwesta bigota tenê beriya Brahîm hebû, divabû bigota, “Beriya jiyadîkbûna Brahîm Ez hebûm.” Lê Wî got, “Beriya jidayîkbûna Brahîm Ez heme.” Der heqê YHWH de li beşa 9. binêrin (Ji Misirê Derketin 3:14).

19. Peyva “perestinê” ya ku ji bo kesên ku Îsa diperêsin tê bikaranîn, bi peyva ji bo yên ku Xwedê diperêsin tê bikaranîn, heman e (ayeta Matta 8:2 bi ayeta Wehî 7:11 hevrû bikin). Di her du rewşê de jî peyva “perestinê” ji peyva proskneoya Grekî tê û wateya wê, “bi heyranî xwe deverû li erdê dirêjkirin, perestin” e.

20. Ger hûn hê jî der heqê guhertina Nivîsên Pirtûka Pîroz de xwedî ramaneke nehatiye çespandin in, beşa 3. a “Hat Guhertin, an Parastin?” dîsa bixwînin.

21. Lewis. C.S. Mere Christianity. NY: Macmillan-Collier, 1960, rûpel 55-56.

22. Ku hûn dixwazin der heqê yekîtiya yekbûyî ya Xwedê dîsa xwedî agahî bin, beşa 9. bixwînin.

23. Gelek kes der heqê rûyeke din a vê çîroka Îsa û zilamê dewlemend de dudilî dibin. Zilamê ciwan bi bez hat cem Îsa û ev pirs kir: “Mamosteyê Baş, ji bo gihiştina jiyana bêdawî divê ez qenciyeke çawa bikim?” (Matta 19:16; Markos 10:17; Lûka 10:25). Pirsa zilamê ciwan ji qelebalixê re baş xuya kir, lê ji bo Reb ne baş bû. Îsa dizanîbû ku ev zilamê dîndar hê jî tênegihijtiye rastiyên bingeh ên der heqê pîroziya bêsînor a Xwedê û gunehkariya dawînî ya mirov. Ev zilamê ku ji rastiya xwe bawer dike, fikirî ku dikare rêya têketina bihuştê bi dest bixe; bawer dikir ku dê bi awayekî baş bibe. Ji zarokekî ku di nav kefa destê wî de çend perê hesin hene, ji zilamê herî dewlemend ê cîhanê dipirse, “Ji bo milkê te wekî mîrat bistînim divê çend heb ji van peran bidim te?” ne cuda bû. Îsa ji pirsa vî zilamî re çawa bersiv da? Îsa Tewrat û Deh Ferman anî bîra wî, armanca Wî ew bû ku ji zilamê dewlemend re bide nîşan ku tu car nikare bi hêza xwe standarda rastiya nuwaze ya Xwedê têr bike. Ji bo kesên ku difikirin “bi qenciyê” dikarin jiyana bêdawî bi dest bixin, “jiyana bêdawî” tune ye.

24. Îsa di heman demê de wiha got: “Bila bêhna we teng nebe; ji Xwedê re îman bikin, di heman demê de ji Min re jî îman bikin… Rê, Rastî û Jiyan Ez im… Ku bi rêya min nebe, tu kes nikare bê cem Bav – Yê ku ez dîtime, Bav jî dîtiye. Tu çawa dibêjî, ‘Bav rê me bide?’ Tu bawer nakî ku Ez di Bav de, Bav di Min de ye? Ji min re îman bikin, Ez di Bav de me, Bav jî di Min de… Qet nebe ji ber van karan îman bikin.” (Yuhanna 14:1, 6, 9, 11)

25. Yeşaya 53:1; Yuhanna 12:28; Lûka 1:51; Di heman demê de binêrin: Yeşaya 40:10-11; 51:5; 52:10; 59:16; 63:5; Yeremya 32:17.

26. Xwedê hêz da du pêxemberên bi navê Îlyas û Elîşa ku bila kesekî mirî dîsa vegerînin jiyanê, lê tu pêxember xwe wekî Çavkaniya Jiyanê nîşan neda. Tenê Îsa karî bigota “Vejîn û Jiyan Ez im.”

27. Mesîh beriya ku bê serzemînê li esmên bû. Dema Lusîfer ji esmên hat derkirin, Ew li wir bû. Ji ber vê ji xwendekarên xwe re got, “Min dît ku Şeytan wekî birûskê ket ji esmên” (Lûka 10:18).