| 2 |
| JI HEQ ASTENGIYAN DERKETIN |
| “Berî hûn nezaniyê binasin, ew ê we bikuje.” — Wecîzeya Wolofan |
Xweda nêzî sê hezar salan beyan kir: “Gelê min ji nezaniyê tune bû.”(Hoşea 4:6) Heta îroj mezûnên zanîngehan jî tê de, gelek mirov derbareyê nivîsiyên pêxemberên Pirtûka Pîroz bê agahî dijîn û dimirin.
Dema ku em kêmanî û bandora ku Pirtûka Pîroz dihêle, li ber çavan bigirin, ma mimkun e ku yekî li ser Pirtûka Pîroz nexwediyê feraseteke bingehîn, wekî yekî “baş perwerdebûyî” bê binavkirin?
Çawa ku serjimara cîhanê bi hezaran dîn derxistin holê, ji bo ku girîngiyê bi Nivîsên Pîroz nede jî bi hezaran sedem berpêş kirine. Em ê di vê beşê û beşa bê de ji van sedeman li ser deh heban bisekinin. Û heger me carekê dest bi rêwîtiya xwe kir, em dikarin pêrgîbûna li gelek astengiyên din û jiheqderketina wan bipên.
DEH “SEDEMÊN” MIROVAN ÊN REDKIRINA PIRTÛKA PÎROZ:
1. “EFSANE”
Li neteweyên dinyewîbûyî yên Rojhilat û Ewropayê gelek kes, beyan dikin ku Pirtûka Pîroz ji koleksiyoneke efsaneyên heyecander hinekî bilindtir e û difikirin ku Pirtûka Pîroz peyvên xweş ên mirovan îcadkirî dihundirîne. Gelek kesan ev raman bêyî ku tu carî li ser Pirtûka Pîroz lêkolîneke objektîf bikin, pejirandine.
Di kilasîka honakî ya Sir Arthur Conan ya bi navê Bûyerên Navdar ên Sherlock Holmesde, alîkarê dedektîf Dr. Watson derbareyê bûyereke kuştinê ya taybet vê pirsê dipirse ji Holmes:
“Hûn çi encamê ji vê yekê derdixin?”
Holmes vê pirsê bi gotina “Ez vêga nexwediyê tu agahiyan im” dibersivîne. “Xeletiyeke girîng e ku yekî nexwediyê agahiyekê teoriyan çêke. Ji dêvla ku teorî li gorî rastiyan bin da ku rastî li gorî teoriyan bin kes, bêyî ku hay jê hebe dest bi berovajîkirina rastiyan dike.” 1
Derbareyê Nivîsên Pîroz gelek kes heman “xeletiya girîng” dikin. Bêyî ku agahiyên besbar di dest wan de hebe digihên encamekê û li gorî rayên xwe yên cîhanê ji bo ku rastiyan, li teoriyên ku awayên wan yên jiyanê aciz neke biguncînin, rastiyan berovajî dikin.
2. “ŞÎROVEKIRINÊN ZÊDE YÊN NEHEWCE”
Hin mirov Nivîsên Pîroz naxwînin, lewre dibihîzin ku komek dibêje “Pirtûka Pîroz vê yekê dibêje!” lê dîsa dibihîzin ku komeke din dibêje “Naxêr, tişta ku qesd dike ne ev e! Esas ew vê yekê dibêje!”. Rawêja ku derbareyê nefambariya Nivîsên Pîroz tê berpêşkirin, ne surprîzek e.
Ligel ku Pirtûka Pîroz li ser hin mijarên jiyanê 2 destûrê dide dîtinên cuda, lê dema ku mijar dibe bêdawîtî, şîroveyên cuda qebûl nake. Famkirina pirtûk û peyama Xweda, bi şertê ku tenê em bala xwe bidinê bê peyam çi dibêje, mimkun dibe.
Sherlock Holmesê efsanewî her wiha ji Watson re wisa got: “Tu dibînî, lê belê bala xwe nadê. Ferqa navbera her duyan pir eşkere ye. Mînak, tu derenceyên ji holê ber bi vê odeyê her tim dibînî.”
“Her tim.”
Holmes pirsî: “Tu bi çi qas wext û navberê dibînî?”
Watson ev bersiv dayê: “Çend sed caran dibînim”
“Çend heb? Nizanim”
“Ez li benda vê bersivê bûm! Te bala xwe nedayê, lê dîsa jî te dît. Aha tişta ku dixwazim ji te re vebêjim, tam ev e. Ka îcar em bên ser min. Ez dizanim ku hevdeh pêlik in, lewra min hem dît û hem jî bala xwe dayê.” 3
Wekî vê mînakê gelek kes di Pirtûka Pîroz de îfadeyên curbicur dibînin, lê pir kêm kes li ser bala xwe didin wateya wan ya rastîn. Di encama vê yekê de jî nabe surprîz ku kes şîroveyên cuda bikin.
Ha ji we re pirseke ku dikare vê rewşê ronî bike: Ez dixwazim peyama Xweda fam bikim? Ez amade me ku bi heman azwerî û nijdîtiyeke ji bo gencîneyeke nepen, li rastiya Xweda bigerim? Qral Silêman ev nivîsandin: “Heger tu bangî aqil bikî, ji dil gazî wî bikî, wekî ku li zîv bigerî li wî bigerî, mîna ku li gencîneyekê bigerî bi pey aqil bikevî: hingê tu yê Xweda ji nêz ve binasî.”(Wecîzeyên Silêman 2:3-5)
3. “KESÊN XIRÎSTIYAN”
Tiştekî din ku ji bo gelek kesan dibe sedema redkirina Pirtûka Pîroz, xerabiyên wan kesan in ku berpêş dikin ku Pirtûka Pîroz dişopînin. Ew dipirsin, dibêjin “Divê mirov ji bo qetilkirina ‘bêîmanan’ ya di bin navê senceqa çarmîxê de çi bibêje? “Hûn ê ji bo Engîzîsyonê çi bibêjin?” “Lê neheqiyên ku ji aliyê kesên ku îdîa dikin ku ji Pirtûka Pîroz bawer dikin, tên kirin?” Rastî ev e: hemû kesên bi navê Xirîstiyan (bi wateya yê ku dişibe Mesîh) yên derbareyê vebeyandina hezkirin û dilovaniya Mesîh neserkeftî, ne mînakeke zindî ya tiştên ku Îsa ji bo wan bû mînak û ew hînkir, e. Îsa wisa got ji şagirtên xwe re: “We bihîst ku tê gotin, tu yê ji cîranê xwe hez bikî û ji dijminê xwe nefret bikî. Lê belê ez ji we re dibêjim ku, ji dijminê xwe hez bikin û ji bo kesên ku zulmê li we dikin duayan bikin.”(Matta 5:43-44)
Herçî kesên din in, pirseke wisa dipirsin: “Ji bo Xirîstiyanên ku di jiyana xwe de cih didin sextekarî, serxweşî û bêexlaqiyê divê çi bê gotin?” Yekî ku jiyaneke bêexlaq dijî, rasterast bi bêîtaetiya Nivîsên Pîroz yên ku jiyaneke berovajî vê beyan dikin, dijî: “Ma hûn nizanin ku gunehkar nikarin Serweriya Xweda mîrat bigirin. Nexapin. Wê ne fuhûşkar Serweriya Xweda bigirin, ne pûtperest, ne zînêkar, ne qûnde, ne hetîwbaz, ne diz, ne çavbirçî, ne araqvexur, ne kufurbaz, ne jî şêlankar. Hin ji we wisa bûn lê we xwe şuşt, hûn hatin pîrozkirin û bi rêya Ruhê Xwedayê me hûn pak bûn.(Korîntiyên 1., 6:9-11) ‘Pakbûn’ tê wateya rast îlanbûnê. Dû re di vê rêwîtiya me ya nav Nivîsên Pîroz de, em ê keşf bikin bê gunehkar çawa dikarin bên bexşandin û ji hêla Xweda rast bên îlankirin.
Kesên pirsên wekî “Ji bo Xirîstiyanê ku xwe li ber heykelan ditewînin û ji Meryem û ezîzan re dua dikin, çi tê fikirîn?” dikin jî hene. Ev pirs bi kurtî dikare wisa bê bersivandin: kesên ku pêkanînên wisa dikin, ji dêvla şopandina hînkariya Peyva Xweda, kevneşopiyên dêrê dişopînin. Helbûkî Peyva Xweda wisa dibêje:
“Hûn ê pûtan çênekin. Hûn ê pûtên qewartî an jî sitûnê kevir danînin. Ji bo pê perestinê hûn ê kevirê qewartî yên ku pûtan remz dikin, nexin welatê xwe. Lewre Xwedayê we REB ez im” (Leviyî 26:1). Xwe tewandina li ber heykelan, girtina karbidestiya mirovan di ser a Xweda re, bêyî nasîna Xwedayê yek û rast bi awayekî mekanîk kirina duayan; ev hemû, peyikanên şêweyên pûtperestiyê nîşan didin. Hişê gelek kesan aloz dibin, lewre zen dikin ku peyvên Xirîstiyan û Qatolîk îfadeyên hemwate ne. Lê ew di şaşiyê de ne. Peyvên Xirîstiyan û Protestan jî ne hemwate ne. Ketin û derketina dêrê kesî nake Xirîstiyan.
4. “KESÊN DURÛ”
Sedema ku kesin, ji bo ku Pirtûka Pîroz nexwînin berpêş dikin jî bela “hemû kesên durû ye”. Gelek kesên berpêş dikin ku baweriya xwe bi Pirtûka Pîroz tînin, mixabin li gorî gotina xwe najîn. Peyama Pirtûka Pîroz ditewişînin û ji bo mexsedên xwe yên xwebîn ji bikaranîna navê Xwedê venakişin. Gelek waîz bi muptelatiya bo daxwazên xwe û bi bêexlaqiya xwe re tên pêşberî hev. Herçi hinên din in, dibêjin ku heger hûn ji wan re pereyan bişînin wê Xweda we bi tenduristî û dewlemendiyê bi bereket bike! Pirtûka Pîroz van kesan wekî “kesên ku dibêjin qey rêya Xweda rêya peran e, fikirên wan çilvirî û rastî wendakirî” bi nav dike û şîret dike ku hûn ji kesên wisa dûr bikevin. (1. Timoteos 6:5)
Îsa, mecbûr ma ku wisa xîtabî pêşewayên dîn yên serdema xwe yên ku berjewendiyên xwe derdixistin pêş, bike:
“Ey Durûno! Ev gotina pêxemberî ya Yeşeya ya ji bo we çiqas li cî ye: ‘Ev gel bi lêvên xwe min zikir dike lê dilê wan ji min dûr in. Belasebep bi min diperesin. Lewra tiştên ku ew hîn dikin tenê fermanên mirovan in.’”(Matta 15:7-9) Û Îsa ji şagirtên xwe re jî ev peyv kirin:dema ku we dua kirin, nebin mîna durûyan. Lewra ew, da ku herkes wan bibîne zewqê distînin ku li kenîşteyan û li serê goşeyên kolanan bisekinin û dua bikin.” (Matta 6:5)
Em rastiya ku me her yekî bi awayekî sûcê durûtiyê kiriye (em îdîa bikin ku tiştekî me nekiribe, kiriye), li ber çavan bigirin, ma qey divê em destûrê bidin ku durûtiya kesekî din me ji nasîna Afirînerê me bide alî, ma qey em ê destûrê bidin ku ev yek me ji guherîna li gorî Peyva wî ya bawerbar ya ku dixwaze em bibin mirovên ku wî armanc kirine, bide alî?
5. “NÎJADPERESTΔ
Ji ber ku hinek kes difikirin ku Pirtûka Pîroz beşek mirov di ser yên din re digire, ev yek jî dibe sedemeke redkirina Pirtûka Pîroz. Em gelek li ser mijarên wekî nîjadperestî an jî baweriya ku nîjada me ji ya mirovên din çêtir e, di astên cuda de sûcdar in; peyva Pirtûka Pîroz a li ser vê mijarê eşkere ye: “Xweda, di nav mirovan de cudatiyê nake.” (Karên Qasidan 10:34)
Mînak, hûn dizanin ku Mûsa bi yeke Etîyopyayî re zewiciye? 4 We çîroka ku vedibêje bê Xweda çawa bi navênkariya pêxember Êlîşa, fermandarê artêşa Sûriyê Neman- piştî ku li ber Xweda xwe pîs kir nexweş ket- ji kotîtiyê xelas kir, xwend? 5 An jî hûn çîroka ku Xweda ferman li pêxemberê Cihû Ûnis kir, da ku biçe bajarê Nînewayê (Iraq?) û peyama wî bibe ji bo tobekirin û xelasbûna gelê bajêr, dizanin? Ûnis ji gelê Nînewayê nefret dikir û dixwest ku Xweda wan tune bike, lê belê Xweda ji Nînewayiyan hez dikir û dilovaniya xwe nîşanî wan da. 6 Hûn jê hayedar in, bê dema ku welatê Persan (îran) çîroka pêkanîna rizgariya cîhanê ya Xweda vedigotin, çi qasî bi roleke girîng rabûbûn? 7 We çîroka şaşwazker ya ku Îsa peyama jiyana bêdawî bi jineke gunehkar a Samîriyeyî re par ve kir, xwendiye? – Tevî ku Cihûyan Samîriyeyî dereke dikirin û ew mirdar didîtin Îsa, peyama jiyana bêdawî ragihandibû wê jinê. 8
Cîhana me marûzî tengasiyên ku nîjadperestî dibe sedema wan, dibe, lê belê Afirînerê me ne nîjadperest e. Di çavên wî de nîjad, tenê nîjada mirovatiyê ye.
“Xwedayê ku Rebê erd û erşê ye, yê ku cîhan û hemû tiştên tê de afirand di perestgehên bi destan çêkirî de rûnane. Li gorî ku yê ku jiyan, henase, û hertişt da hemû kesî ew e, wekî ku îhtiyaceke wî hebe bi destên mirovan xizmeta WÎ nayê kirin. Xweda , hemû netewe ji yek mirovî(yek xwînê) darêjtin û ew li çar kenarên cîhanê bi cih kirin. Maweya neteweyan û sînorên ku ew ê lê bi cih bibin, ji berê de diyar kir. Ev yek, da ku li wî bigerin kir. Esas, Xweda ji me tuyan ne dûr e. Zîra, em di WÎ de dijîn û hereket dikin; em di Wî de hene.(Karên Qasidan 17:24-28)
Rastiya îfadeya ku Xweda mirov ji yek xwînê afirandiye, ji aliyê zanista modern jî ve, bi vê daxuyaniyê tê piştrastkirin: “Koda genetik ya mirov, an jî genome, ji bo hemû mirovên cîhanê bi rêjeya %99 eynî ye. Derbareyê rêjeya mayî berpirsiyara cudatiyên me yên takekesî DNA ye- mînak cudatiya rengê çavan an jî rîska nexweşiyê.” 9
Xwedî û Aferînerê “erd û ezman”, “ê ku ji me tuyan ne dûr e”, bi min û we re bi awayekî şexsî eleqedar dibe û dixwaze ku em li “Reb bigerin” û peyama WÎ fam bikin. WÎ hemû kitekitên derbareyê jidayikbûna we, sererast kiriye. Ew ji mirovên hemû neteweyan bêyî cudakariya ziman, çand û reng bike, hez dike û wan vedixwîne ku bi zimanê xwe yên dil Navê WÎ bang bikin.
6. “XWEDAYÊ PIRTÛKA PÎROZ KUŞTINÊ PESEND DIKE”
Ev posteya elektronîk, ji xwedênenasekî (an jî bi gotina ku wî tercîh dikir ku xwe pê bi nav bike ji humanîstekî dunyewî) hat:
 |
Posteya Elektronîk |
Pirtûka Pîroz dibêje ku Xweda wisa dibêje: “Ez, Reb Xwedayekî tije hezkirin û dilovanî me, zû hêrs nabim û hezkirin û dilsoziyeke mezin nîşan didim.” Dema ku xwe dipesinîne, peyvên ku bi kar tîne xweş in, lê belê tu peyv ji van peyvên wî bi tevgerên wî re hevdu nagirin. Di kanûna 2004’an de dema ku Xweda di karesata tisûnamiya li başûrê rojhilatê Asyayê de destûra mirina du sed û pêncî hezar kesî da, bi qasî ku digot dilovan nedixuya… Dema ku dikeve diyarê Kenanê yê navborî, Xwedayê Pirtûka Pîroz kuştina mêrên aram û masûm, kuştina jin, zarok û pitikan pesend dike… Sedema ku hezkirina yekî wek min fanî, ji ya “Afirînerê” qalkirî bêtir e, çi ye? Heger hêza min têra astengkirina hemû pevçûn, nefret, şer, kuştin, karesat, birçîtî, xemgînî û sefaletiyên cîhanê bikira, min ê tu carî destûr neda van yekan tuyan! |
|
Gelek kes vê pirsê dipirsin: “Heger Xweda hem baş e û hem jî hêza wî têra her tiştî dike, hingê çima xerabiyan bi dawî nake?” Tişta balkêş ev e ku pir kêm kes pirseke wisa dikin: “Heger Xweda hem baş e û hem jî hêza wî têra her tiştî dike, dema ku ez xerabiyan dikim çima min nasekinîne?” Em dixwazin ku Xweda xerabiyê bidarizîne, lê em naxwazin ku EW me bidarizîne.
Piştî ku me bal kişand ser vê hevnegiriyê, ka em qebûl bikin dostê me yê humanîst qaqibonine sert kirin. Di vê mijarê de bersivên hêsan tune bin jî yên tetmînker hene. Paşê, wexta ku em di rêwîtiyên Nivîsên Pîroz de bi qerektera Xweda û bi encamên gunehan ên ku dirêjî dahatûyê dibin re rûbirû bimînin, wê bersivên ku Xweda derbareyê vê pirsê didin, zelal bibin. Hey dora wê hatiye, dema ku xweda destûrê dide karesatên ku dawî li jiyana mêr, jin, zarok, pitikan tîne û hetta van karesatan ferman dike, sê rêgez hene ku wê me ji darizandina Afirînerê me biparêzin, ka em qala van sê rêgezan bikin:
1)Mirov tenê parçeyekî dibînin, lê ya ku Xweda dibîne, temamê wêne ye.
Mirov, “goriyên masûm” “dema ku bêyî ku wexta wan tije bibe dimirin” van mirinan wekî “trajediyên nedadmend” disenifînin, lê belê Xweda bûyeran ji riwangeya bêdawîtiyê dibîne. Ew, îlan dike ku hebûna mirovekî ya demkî û derkî, tenê destpêkeke bûyera esas e. 10 Jiyan, ji tiştên ku bi çavan tên dîtin, pir zêdetir e. Mînak, em cenînekî di zikê dêya xwe de, bînin ber çavên xwe. Heger li ser temelê bisînor ê dîtina cîhanê, karîbûya li gorî mantiqê rave bikira, belkî jî ev tiştên han ji Xweda re bigota: “Ma ji bo ku ez kilîtbûna di vî torbeyê embrîyonê de heq bikim, min çi kir? Dengê lîstik û kenê zarokên derve tên min, lê ez li vê cîhana tarî û tije av, heçko di gorê de me! Ev rewş qet ne adîl e! Sedema ku hezkirina min, ku tenê cenînek im, ji ya Afirînerê min zêdetir e, çi ye?”
Temet em dizanin pitikên ku hîn ji dayik nebûne, bi vî awayî qaqiboyê li Afirînerê xwe nakin, lê belê yên bîrbir qaqiboyê li Xwedayê xwe dikin. “Lê belê ho mirovo tu kî yî ku, bergindê didî Xweda? Ma yê ku şêwe girtiye, ji yê ku şêwe daye wî re dibêje, ‘çima te ez wisa çêkirim?’”(Romayî 9:20)
2) Ne hewce ye ku wan tiştên mirov çewt dibîne, Xweda jî çewt bibîne.
Ew Xwedayê ku çavkaniya jiyanê ye û jiyanê didomîne, di heman demê de xwediyê mafê bidawîkirina jiyanê ye jî. Eyûb pêxemberê ku di encama karesatên li pey hev ên siruştî, hemû tiştên xwe û deh zarokên xwe wenda kir, ji dêvla ku li Xweda qaqibo bike, jê re serî tewandibû û wisa gotibû: “‘Ez tazî hatim vê cîhanê, ez ê tazî biçim. Reb da, Reb sitend. Pesin li ser navê Xweda bin!’ Tevî van bûyeran gişan Eyûb guneh nekir û Xweda sûcdar nekir.”(Eyûb 1:21-22)
Rêwîtiya me ya ku heta vêga gihîşt astekê, wê ji bo hin xalên li paşperdaya bûyeran ku bi me ecêb tên, lê tevî vê dîsa jî gelaleyên zanatiya Xweda ne, têgihîştinê pêk bîne. 11 Em ê pêrgî Rêveberê Serwer ê gerdûnî bên, ê ku ji bo ku jê hez bikin û jê re teetê bikin zorê nade mirovan. Û di heman demê de em ê fam bikin bê çima cîhan niha di vê rewşa erjeng de ye.
3)Wê Xweda, a soxî edaleta ku ji bo herkesî mukemel e, pêk bîne.
Dema em hewl didin ku wateyê bidin bûyerên rabirdûyê û yên îroyîn, wê kêrhatî be ku em bînin bîra xwe ku Afirînerê mirov derbareyê her canî xwediyê agahiya bêkêmanî ye: ê ku xwediyê agahiya bêkêmanî ye, ew e, ne em in. Xweda ne bi pîvanên me yên exlaqî kar dike, bi yên xwe dike. Em nikarin jê re bibêjin bê çi rast e, çi çewt e; EW ji me re dibêje. Tevî ku Xweda, derbareyê biryarên mirovan ên ku kesên din bi neyinî bandor dike, destûrê dide wan, lê ber xerabiyê tu carî ne laqayd e. Rojeke darazê ya ku wê Xweda her jinê, zarokî, mêrî li gorî rastiya pîvana xwe bidarizîne tê. Dereceyên nîhaî yên hezkirin û edaleta WÎ bê sînor in. 12 “ REB Xwedayê dadmend e; çi xweş ji bo yên ku bi bêrîkirin li benda WÎ ne!”(Yeşeya 30:18)
Heger hûn jî wek wî dostê me yê ku me bi rêya posteya elektronîk ji hev re nivîsî, “xwe ji Afirînerê xwe dilovantir dibînin”, hingê xwendinê bidomînin. Xweda, razên xwe ji bo kesên bi qasî ku peyvên WÎ bibihîzin dilnizm û bisebir in, eşkere dike.
“Nepenî, xweserî Xwedayê me REB e. Lê belê, ev ên ku ji bo ku em teetî hemû peyvên zagonê bikin, eşkere bûne, heta hetayê eydî me û zarokên me ne.”(Dubareya Zagonê 29:29)
7. “PIRTÛKA XWEDA MIJARÊN WEKÎ… NEDIHUNDIRAND”
Kesin hewl didin ku sedemên xwe yên redkirina Pirtûka Pîroz bi van peyvan mafdar derxin: “Heger Pirtûka Pîroz îlhama Xweda bûya, hingê di hundirê wê de cih nedida çîrokên kesên zinêkar, yên bi xizmên xwe re dikevin têkiliyê, xayin, pûtperest û kesên kiryarê xerabiyê kerax ên mîna van. Li gorî têgehên îlham û ravekirina kesên wisa, diviyabû naveroka pirtûka Xweda tenê bi veguhastina rasterast a peyvên Xweda bimaya.
Lê belê dîsa jî, ji ber ku Nivîsên Pîroz armanc dikin ku mirovan di bin banê dîrokê de teqdîmî Afirînerê wan bike, divê wekî durprîzekê neyê dîtin ku Pirtûka Pîroz tenê ne kar û peyvên Xweda, di heman demê de guneh û şaşiyên mirovan jî qeyd kiriye. Ma mafê Xweda tune ye ku li hember paşperdeya reş a têkçûna mirovatiyê, bilindî, saftî, dilovanî û dilsoziya xwe rave bike? Ma em dikarin biwêrin dîkteyî yê ku Hêza Wî Têra Her Tiştî Dike, bikin bê divê Xwe û peyama xwe çawa rave bike an çawa neke?
“Çi qas fikirên şaş! Ma qewaq bi ritamê re yek tê girtin? Çêkirî, dikare ji bo çêkerê xwe bibêje ‘wî ez çênekirim’? kûz, dikare ji bo yê ku şêwe daye wî, bibêje ‘ew ji tiştekî fam nake’?”(Yeşaya 29:16)
Pirtûka Pîroz gelek bûyerên dîrokî yên ku Xweda wan pesend nake, lê destûrê dide wan tomar dike. Xwedayê rast û jîndar, Yekî wisa ye ku zewqê distîne ku rewşeke xerab veguherîne tiştekî baş. Belkî we çîroka kurê Yaqûb ê yazdemîn Ûsiv, bihîstiye (Afirîn 37-50). Deh kekên Ûsiv hebûn û ji wî nefret dikirin; bi xerabî pê emel kirin û a soxî ew wekî kole firotin Smaîlzadeyan. Tevî ku tu gunehê wî tune bû Ûsiv ket zîndanê, lê belê ya rastî Ûsiv bi rêya vê rewşa xerab rabû textê Misirê ji hêlî Xweda û bi vê yekê kekên xwe, Misirî û welatên cîran ji mirina ji ber birçîbûna xelayê xelas kir. Dûre di dilên kekên Ûsiv de guherîneke tundraw qewimî û hingê Ûsiv ji wan re wisa got: “Hûn li dijî min li xerabiyê fikirîn, lê belê Xweda, wekî ku îroj diqewime, ji bo parastina jiyana gelek gelan, ew xerabî veguherand qenciyê.”(Afirîn50:20)
8. “PIRTÛKA PÎROZ TIJE NAKOKÎ YE”
Gelek kes derbareyê mijara ku Pirtûka Pîroz tije nakokî ye, israr dikin, lê dîsa jî pir kêm kes wexta xwe vediqetînin da ku bi nêrîneke bêalî lêkolinê li ser bikin. Ma tevgereke adîl e ku mirov Nivîsên Pîroz li ser hîmê gotinên yekî din ên ji bo wê bidaraze? Ma pirtûkek tenê bi xwendina çend beşên wê dikare bê famkirin? Ma divê pirtûkeke girîng tenê ji bo lêgerîna şaşiyên çapê û nakokiyên metnan bê xwendin? Em hêvî dikin ku divê ne wisa be. Lê belê dîsa jî gelek kes Pirtûka Pîroz wisa dixwînin.
Berî niha bi salan ji yekî posteyeke elektronîk hat ji min re; lîsteya dirêj ya ku ji min re şandibû ji malperekê kopî kiribû û di vê lîsteya dirêj de şaşî û nakokiyên ku tê îdîakirin ku di Pirtûka Pîroz de ne, rêzkirî bûn. Ez hin jêgirtinên vê lîsteyê veguhêzim:
|
Posteya Elektronîk |
Pirtûka Pîroz a we bi xwe re dikeve nakokiyê. Mînak:
Vêga dixwazim pirsekê ji we bikim: Dînê we destûrê dide ku pirsê bikim û berî ku vê pirsê qebûl bikim mejiyê xwe bi kar bînim? An jî min dixwaze ku çavên xwe bigirim û nehêlim ku mejiyê min pirsan hilberîne? Lewra, ez ji xwe dipirsim bê mimkun e ku Xweda di pirtûka xwe de ev qas şaşiyan bike, û bi sirûştî bersiva ‘NA’ didim vê pirsê!? (ji parçeyê veguhastî ‘bi heman awayî’ hatiye girtin) |
|
Belê, Xwedayê ku dibêje “Ka werin, vêga em doza xwe bibînin” (Yeşaya 1:18), ji min dixwaze ku “pirsan bipirsim û mejiyê xwe bi kar bînim”. Xweda me her yekî dawet dike ku em li ser Peyva WÎ ji bo xwe bifikirin. Kopîkirina lîsteya nakokiyan ya ku yekî din amade kiriye, wê ne bes be. Silêman got ku “Kesê kawik ji her peyvê bawer dike, lê yê bisemt jî her gava xwe dihesibîne”(Wecîzeyên Silêman 14:15).
Dema ku em li rêya xwe ya em ê di Nivîsên Pîroz de bidomînin, bifikirin, wê bersivên “nakokiyên” xwediyê posteya elektronîk derkevin holê. 13 Lê belê dîsa jî belkî em hemû dikarin ji bo vê gavê li ser fikirekê li hev bikin: jiyan, ji bo ku em lêkolîna xwe ya hundirîn bikin zêde kurt e, lê bêdawîtî jî zêde dirêj e.
Heger we mêweya biekl û biav a mangoyê xwaribe, hûn ê bizanin ku hewldana binavkirina tahma vê mêweyê ji yekî din re wê ne bes be. Divê ew kes bi xwe mangoyê tahm bike. Bi heman awayî gotinên yekî din yên derbareyê Peyva Xweda wê ji bo we ne bes be. Divê hûn bixwe Peyva Xweda tam bikin.
“Tam bikin û bibînin ka Xweda çi qas baş e!” (Mezmûr 34:8)
Bûyîna şagirtê bidîqat û biîhtimam a Nivîsên Pîroz, mijareke rêjerast e bi eleqa we ya şexsî a ku hûn didin bêdawîtiyê – “yê meqbûl, ew kesê ku danezana rasteqîniyê rast bi kar tîne”. (2.Timoteos 2:15) Ji şert û derdorê re ku naverok tê de cih digire (hemû beşên ku nakokî tê de tê îdîakirin) re dîqat nekirin, ji bo rast bikaranîna Peyva Rast ne riyeke lêhatî ye.
Ji bo ravekirinê mînakek bidim: di Pirtûka Pîroz de wekî ku ayetên nedarizandinê ku ji me re tên fermankirin hene, ayetên darizandinê ku ji me re tên fermankirin jî hene. 14 Gelo ev ayet di nav xwe de di nakokiyê de ne? Na, hev û du temam dikin. Pirtûka Xwedê ji aliyekî ve ji min re dibêje ku, wekî mexlûqekî ku zanîna wî bisînor e divê ez motîf û tevgerên kesên din, bi baweriya xwe, bi giyanekî ku xeta dibîne nedarizînim (tawanbar nekim). Lê ji aliyekî din ve jî, bi esasgirtina gotinên Nivîsên Pîroz, ji min re darizandin hatiye fermankirin ku rastiyê ji şaşitiyê û rastiyê ji derewê veqetînim.
Hingê der heqê nakokiyên ku dibêjin di Pirtûka Pîroz de ne, divê mirov çi bibêje?
Min wekî şexsî ji bo van hemû cureyên “nakokiyan” çareseriyên ku mirov têr dike, dîtin. Û di heman demê de min ev jî dît: heya ku mirov bixwaze Nivîsên Pîroz fam bike, çawa ku “nakokiyên” wan ên kevn bigihîje encamekê, wê “nakokiyek” nû bibînin dîsa. 15
Hûn dixwazin peyama Xwedê fam bikin? Naxwe ji bo dîtina fikra xwe pirtûka Xwedê nexwînin; ji bo ku famkirina fikra Wî Pirtûka Xwedê bixwînin. Li ser her pirtûkên Pirtûka Pîroz cuda cuda bixebitin. Ji bo şîrovekirina cihên ku hûn dixwînin zêde nexebitin. Bihêlin bila Pirtûka Pîroz bixwe xwe şîrove bike. Nîvîsên Pîroz ên ku bi gelek sedsalan, ji hêla gelek pêxemberan ve hatine nivîsîn, şîrovekarên xwe yên herî baş in. 16
“Tiştên kûr û veşartî derdixe holê; dizane di tarîtiyê de çi heye; derdora WÎ bi roniyê hatiye dorpêçkirin.” (Daniel 2:22)
9. “EZ, JI PEYMANEKE NÛ BAWER NAKIM”
Demeke berê, min ji xanimekê ev posteya elektronîk girt:
|
Posteya Elektronîk |
Baweriya min bi peymana nû tune ye. Tenê ji peymana kevn bawer dikim. Ez bawer nakim ku gotinên Xwedê ji bo dema nû bên guhertin û ji nû ve bên nivîsîn. (rasterast hatiye veguhestin) |
|
Wekî gelek kesên din, ev kesa ku ev peyama elektronîk şandiye jî hê fam nekiriye ka çima di pirtûka Xwedê de Peymaneke Kevn û Peymaneke Nû heye. Di Nivîsên Pîroz de hebûna van du beşên bingeh, nayê wê wateyê ku Peyva Xwedê “hatiye guhertin an jî ji nû ve hatiye nivîsîn”. Lê berevajî vê, Xwedê vê plana ku berê hatiye ragihandin û tê cih ji bo mirovan sêwirandiye.
Bûyerên ku di dîrokê de bûne, bi navbeyna demê ya ku derketine holê tên xuyakirin. Mînak, tê gotin ku jidayîkbûna Birahîm Pêxember, B.M nêzî sala 2000an pêk hatiye, lê Quleyên Cêwî yên New Yorkê, P.M di sala 2001an de bi êrîşekê hatine hilweşandin. 17 Dîroka cîhanê du beş e. Pirtûka Xwedê jî bi heman awayî du beş e.
Peymana Kevn û Peymana Nû ya Pirtûka Pîroz heye. Peyva “peymanê”, belgeya zagonî, kontrat an jî muqawele –wekî biryareke ku di navbera du kesan de tê girtin, peyvek e ku di mijaran de dikare bê bikaranîn. 18 Niha, em li du beşên Nivîsên Pîroz bi awayekî serabera dinêrin. Gava em di navbera Peymana Kevn û Nû de rêwîtî bikin, dê armanc û hêza van du beşan zelal be.
Beş I: Peymana Kevn. Nivîsên Peymana Kevn ku bi Îbrankî û Aramkî hatine nivîsîn, bi sê beşan ku wekî “Zagona Mûsa (di heman demê de Tewrat jî tê gotin), “Pêxember û Mezmûr” hatine diyarkirin, pêk tên. (Lûka 24:44) Xwedê, di demeke ji hezar salan zêdetir de ev nivîs ji nêzî sih pêxemberan re neqil kirine. Ev nivîs ji afirandina Adem heya dema Împaratoriya Persan (B.M nêzî 400), qeydek e dide nîşan bê Xwedê ji dîroka mirovahiyê re çawa mudaxile kiriye.
Peymana Kevn, bi vegotineke ku aîdê zimanê pêxemberan e, ji korîdora demê bi nêrîna ber bi jêr re, bi sedan bûyerên dîrokî beriya ku hê pêk nehatine, tîne zanîn û dawiya dinyayê dibîne. 19
Peymana Kevn, peymana ku Xwedê beriya jidayîkbûyîna Îsa Mesîh (B.M) pêşkêşî însanan kiriye, rave dike. Mesîh, ku di zimanê Îbrankî de tê wateya ‘Kesê Meshkirî’ an jî ‘Kesê Hilbijartî’ beramberê peyva Mesîh a Grekî ye. Ev Nivîsên Pîroz, ji berê ve haypêxistina bûyerên bingeh ên girîng, ji bo ku mirovan ji guneh û encamên gunehan rizgar bikin, berê wan dane Mesîhî. Peymana Kevn di heman demê de ev soza girîng jî dihundirand:
“‘Rojên ku ez ê peymaneke nû çêkim tên’ dibêje Xwedê.” (Yeremya 31:31)
Beş II: Peymana Nû. Nivîsên Peymana Nû ku di zimanê Grekî de hatine nivîsîn, di heman demê de wekî Mizgînî(an jî bi Erebî Incîlabi wateya “Nûçeya Baş”) tên binavkirin. Peymana Nû ya ku P.M bi domahiya sedsala yekemîn herî kêm ji hêla heşt kesan ve hatiye nivîsîn, cara yekem hatina Mesîh a serzemînê qeyd kiriye. Di heman demê de der heqê Nivîsên Peymana Kevn de şîroveyeke Xwedayî dike û ji berê de dibêje ka dê dinya çawa bi dawî bibe. Hemû pêxemberiyên Peymana Nû bi pêxemberiyên Peymana Kevn re di ahengeke nuwaze de ne.
Peymana Nû ji mirovan re, pêşeka ku Xwedê wekî encama hatina Mesîh (P.M) dabû, rave dike. Ev nivîs, bi sedan bûyerên mifte ku ji aliyê pêxemberan ve berê hatibûn gotin nîşan didin ku wekî dîrokî pêk hatine, û demên berê nîşan dikin.
Peymana Nû, di heman demê de wekî Peymana Kevn roja vegera Mesîh a rûzemînê re jî nîşan dide. Gava Mesîh ev peyv digotin, rastiya girîng a ku me behs kir vedigot: “Nebêjin ku ez ji bo netêkirina Qanûna Pîroz an jî peyvên pêxemberan (Peymana Kevn) hatim. Ez ji bo netêkirinê nehatim, ji bo temamkirinê hatim.” (Matta 5:17)
Di navbera Peymanên Kevn û Nû de qet nakokî tune ye. Wekî tovekî ku bi zîldayînê hêdî hêdî şîn dibe û ber bi dareke gihiştî ve diçe, plana kevn a ku Xwedê ji bo mirovahiyê sêwirandiye, di Peymana Kevn de kok berdaye û di Peymana Nû de gihiştiye. Her beşa pirtûka Xwedê, peyama ku Ew dixwaze em fam bikin nîşan dide.
Xanima ku ji min re postaya elektronîk nivîsîbû, di baweriya xwe ya “Peyvên Xwedê nikarin bên guhertin û ji bo demên paşî jî nikarin ji nû ve bên nivîsîn” de mafdar e. Cihê vê xanimê fam nekiriye ev e ku, “Peyvên Xwedê” wê bêne cih û wê pêk bên,” e.
10. “PIRTÛKA PÎROZ HATIYE GUHERTIN”
Heya vê gihanekê me der heqê neh astengên ku nahêle mirov Pirtûka Pîroz bixwîne û baweriya xwe pê bîne de axivî. Lê dîsa jî, me behsa îtîraza herî belavbûyî ya ku heya niha min ji hevalên xwe yên Misilman bihîstiye, nekir. Ehmed, ev îtîraz berê di postaya elektronîk de anîbû zimên:
|
Posteya Elektronîk |
Tişta ku ez bawer dikim û dizanim ev e: Beşeke mezin a Pirtûka Pîroz bi rewşa xwe ya îro, ji ber ku ji her pirtûka wî re hîle hatiye tevlihevkirin, sexte ye û hatiye guhertin… |
|
