Bölüm 11

Man

Mısır’dan Çıkış 16

Yehova’nın sevecen ve nazik ilgisini gözler önüne seren Elim bereketleri ne kadar keyifli olsalar da, geçiciydiler. İsrailoğulları yolcu idiler; ve böyle oldukları için hedefleri dinlenmek değil, yolculuk etmekti. Bu nedenle, kitapta hemen yolculularının bir sonraki aşamasına geçiş yapılır.

“Bütün İsrail topluluğu Elim’den ayrıldı. Mısır’dan çıktıktan sonra ikinci ayın on beşinci günü Elim ile Sina arasındaki Sin Çölü’ne vardılar.Çölde hepsi Musa ile Harun’a yakınmaya başladı. ‘Keşke Rab bizi Mısır’da iken öldürse idi ‘ dediler, ‘Hiç değilse, orada et kazanlarının başına oturur, doyasıya yerdik. Ama siz bütün topluluğu açlıktan öldürmek için bizi bu çöle getirdiniz.” (1-3. ayetler)

Sin çölü, “Elim ve Sina” arasında idi. Bu nedenle de, daha önce belirtildiği gibi, İsrailoğullarının tarihinde çok özel bir yer tutuyordu. Elim, onlara her zaman, tecrübe ettikleri en kutsanmış bereketlerden birini hatırlatırdı ve aynı şekilde Sina yolculuğu da akıllarına diğer dönemlerden çok farklı bir dönemi, çektikleri sıkıntıları ve Tanrı’nın onlarla ilgilenirken gösterdiği lütuf dönemini getirirdi; bu yüzden Sina onların hafızalarında yasanın görkemi ve kutsallığı ile bağlantılı olarak silinmez bir şekilde yer alıyordu. Sina’ya kadar, Tanrı onlar için merhametini ve sevgisini gösteren Tanrı idi. Ancak o noktadan itibaren kendi eylemleri yüzünden durum, onların Tanrı için neler yapacakları konumuna dönüştü. İşte, lütuf ve yasa arasındaki fark budur ve Elim ve Sina arasındaki yolculuğa bundan dolayı özel bir ilgi söz konusudur. Ama lütuf altında da yasa altında da benlik aynı kaldı ve çürük ve iyileşemez karakterini her fırsatta ortaya koydu. Tüm topluluk çölde yine Musa ve Harun’a karşı şikayette bulundu. (ayet 2) Pi-Hahirot’da, Firavunun ordusunun yaklaşmakta olduğunu gördükleri zamanda aynı şekilde davranmışlardı; sular acı olduğu için Mara’da aynı günahlarını tekrar işlediler. Ve şimdi yolculukları sırasındaki yiyecek ile yine şikayette bulunurlar. “Ne var ki, Rabbin yaptıklarını çabucak unuttular, öğüt vermesini beklemediler. Özlem ile kıvrandılar çölde, Tanrı’yı denediler ıssız yerlerde.” (Mezmur 106:13,14) Mısır’ı ve Mısır’daki yiyecekleri hatırladılar ve istediler ve bu yiyeceklerin oradaki acı tutsaklıkları ile ilişkisini unutarak özlem dolu gözler ile geriye dönüp baktılar. Yeni özgür kılınan canlar da sık sık aynı durumu yaşarlar. Çölde her zaman açlığın olması gerekir; çünkü benlik kendi arzularını memnun edecek ya da zahmetlerini ve zorluklarını tatmin edecek hazzı bulamaz. Çöl, benliğin denenmesi gereken yerdir. Rab, “Sizi aç bırakarak sıkıntıya soktu. Sonra sizin de atalarınızın da bilmediği man ile sizi doyurdu. İnsanın yalnız ekmek ile yaşamadığını, Rabbin ağzından çıkan her söz ile yaşadığını size öğretmek için yaptı bunu.” (Yasa’nın Tekrarı 8:3) Yaşanan çatışma, budur. Benlik, arzularını karşılayacak olan şeylere şiddetle özlem duyar. Ama biz Mısır’dan kurtarıldıktan sonra buna izin verilemez: benlik reddedilmelidir ve Mesih’in ölümünde daha şimdiden yargılanmış olarak görülmelidir. Ve bu yüzden bizler, benliğe, benliğe göre yaşamak için borçlu değiliz, çünkü benliğe göre yaşarsak öleceğiz, ama bedenin kötü işlerini Ruh ile öldürür isek, yaşarız. (Romalılar 8:12,13) Ama Yasa’nın Tekrarı’nda görmüş olduğumuz gibi Rabbin, aç kalarak sıkıntı çekmemiz ile ilgili bir hedefi vardır; bizi Mısır’ın benlik kaplarından soğutup vazgeçirmek ve Kendisine çekmek ister – hedefi bize gerçek doyumun ve yiyeceğin yalnızca Kendisinde ve Sözü’nde bulunabileceğini öğretmektir. Bu nedenle, buradaki karşıtlık, Mısır’ın benlik kapları ve Mesih’in arasında bulunur. Ve can, Mesih’in, tüm ihtiyaçları için yeterli olduğunu öğrendiği zaman, çok bereket alır. İmansızlık eden İsrailoğulları Musa’yı kendilerini açlıktan öldürmeyi planlamak ile suçlarlar. Ama aç kalmalarının amacı, onlarda farklı bir ihtiyaç yaratmak için tasarlandı; yalnızca bu farklı ihtiyaç aracılığı ile gerçek yaşamları devam edebilirdi. Ama her şeye rağmen Rab, canlarına zayıflık verse bile yine de onlara istediklerini sağladı. Çünkü birazdan görüleceği gibi onlara man ile birlikte bıldırcın da gönderdi.

“Rab, Musa’ya,’Size gökten ekmek yağdıracağım’ dedi, ‘Halk her gün gidip günlük ekmeğini toplayacak. Böylece onları sınayacağım: Benim yasama göre yaşıyorlar mı, yaşamıyorlar mı göreceğim. Altıncı gün her gün topladıklarının iki katını toplayıp hazırlayacaklar.’

Musa ile Harun, İsraillilere, ‘Bu akşam sizi Mısır’dan Rabbin çıkardığını bileceksiniz’ dediler. ‘Sabah da Rabbin görkemini göreceksiniz. Çünkü Rab, kendisine söylendiğinizi duydu. Biz kimiz ki, bize söyleniyorsunuz? Sonra Musa, ‘Akşam size yemek için et, sabah da dilediğiniz kadar ekmek verilince, Rabbin görkemini göreceksiniz’ dedi. Çünkü Rab, kendisine söylendiğinizi duydu. Biz kimiz ki? Siz bize değil, Rabbe söyleniyorsunuz.’

Musa, Harun’a, ‘Bütün İsrail topluluğuna söyle, Rabbin huzuruna gelsinler’ dedi, ‘Çünkü Rab söylendiklerini duydu.’

Harun, İsrail topluluğuna bunları anlatırken, çöle doğru baktılar, Rabbin görkemi bulutta görünüyordu. Rab, Musa’ya şöyle dedi: ‘İsraillilerin yakınmalarını duydum. Onlara de ki, ‘Akşam üstü et yiyeceksiniz, sabah da ekmek ile karnınızı doyuracaksınız. O zaman bileceksiniz ki, Tanrınız Rab benim.’ (4-12. ayetler)

Man adlı ekmekten söz etmeden önce, iki ya da üç özel konuya dikkat çekilmesi gerekir. İlki, Tanrı’nın isteklerini karşıladığı lütfudur. Çöl’de Sayım adlı kitabın 11. bölümünde Tanrı aynı zamanda belirli koşullar altında onların isteklerini de yerine getirir. Ama “Rab öfkelendi, onları büyük bir yıkım ile cezalandırdı.” (ayet 33) Burada bir yargı belirtisi mevcut değildir – yalnızca sabır ve katlanan lütuf vardır. Eğer bunu takdiri ilahi olarak tanımlayabilir isek, farklılık bu takdiri ilahiden kaynaklanır. Çöl’de Sayım’da yasa altında idiler ve kendilerine buna göre davranıldı; burada lütuf altındadırlar be bu nedenle günahlarına rağmen lütuf egemenlik sürdü. İkinci olarak, yakınmaları Rabbin yüceliğinin görünmesine vesile oldu. (ayet 10) Böylelikle, insanın ne olduğunun gösterilmesi Tanrı’nın yüreğinin derinliklerinden O’nun kim olduğuna dair bir açıklamayı ortaya çıkartır. Aden bahçesinde de aynı şey olmuştu ve bu Tanrı’nın insanlara tüm kuşaklar boyunca gösterdiği davranışın değişmediğini gösterir. B davranışın ilkesi, çarmıhın mükemmelliğinde görülür – çarmıhta, insan, kötü doğasının tüm bozukluğu ile sergilendi ve Tanrı tam olarak açıklandı. Karanlık bunu anlamasa dahi, ışık karanlıkta parlar; ve gözler önüne serilen insanın suçluluğunun karanlığı nedeni ile Rabbin yüceliği daha da çok parlar.

Ayrıca, Musa ve Harun’a karşı edilen şikayetlerin Rabbe edilen şikayetler olduğuna da dikkat edin. (ayet 8) Günahın tümü, gerçekten Tanrı’ya karşıdır. (bakınız Mezmur 51:4; Luka 15:18-21) Rab, bu yüzden şöyle der: “İsraillilerin yakınmalarını duydum.” (ayet 12) Tüm şikayetlerimiz, imansızlık ifadelerimiz ve yakınmalarımızın Rabbe karşı olduğunu ve bunların O’nun kulağına hemen gittiklerini ne kadar hatırlasak da, hiç bir zaman yeterince hatırlayamayız. Eğer bu düşünceye zihnimizde her zaman yer verecek olsa idik, o zaman günahlı sözlerimiz ağzımızdan çıkmadan dudaklarımızda kalırdı. Eğer Rabbi fiziksel gözlerimiz ile görebilse idik, imansızlığımızın aceleciliği içinde söylememize sık sık izin verdiğimiz bu sözleri söylemeye cesaretimiz olmazdı. Ama yine de biz gerçekten O’nun önündeyiz, O’nun gözleri bizim üzerimizde ve söylediğimiz her sözü işitiyor. 11 son olarak bıldırcınlar ve man arasındaki farklılığa dikkat edelim. Bıldırcınların özel bir öğretiş ile ilgileri yoktur, ama man’ın, Rab İsa’nın çarpıcı bir örneği olduğu açıktır. Bıldırcınlar bu nedenle, halkın isteklerini yerine getirmek için verildi, ama bereket getirmediler. Mezmur yazarı, bu konular ile bağlantılı olarak şöyle der: “Tanrı onlara isteklerini verdi, ama üzerlerine yıpratıcı bir hastalık gönderdi.” Tanrı, halkının feryatlarını, olar iman etmeseler dahi, işitebilir ve onlara isteklerini ihsan edebilir – ama bunu hali hazırdaki bereketten çok onları disiplin etmek için yapar. Böylece, Mesih’teki gerçek payını unutan bir imanlı Mısır’ın benlik kapları olan bu dünyanın değerlerini istemiş olur ve istediğini elde etmesine izin verilir, ama bunun sonucu olarak canı meyvesiz ya da kısır kalır – ve böyle bir can kısırlığı yalnızca Rabbin sevecen elinin disiplin eden denemeleri aracılığı ile restore edilir. Eğer yüreğimizde Mısır’a geri dönersek ve isteklerimizi tatmin etmemize izin verilir ise, bu yalnızca ilerdeki günlerde yaşanacak olan üzüntüye neden olur. Buna örnek olarak, Pavlus’un Timoteos’a yazdıklarını verebiliriz: “Zengin olmak isteyenler ayartılıp tuzağa düşerler, insanı çöküşe ve yıkıma götüren bir çok saçma ve zararlı arzulara kapılırlar. Çünkü her türlü kötülüğün bir kökü de para sevgisidir. Kimileri zengin olma hevesi ile imandan saptılar. Kendi kendilerine çok acı çektirdiler.” (1. Timoteos 6:9,10) Burada yalnızca Mısır’a geri dönme konusunda bir örnek yer alır, ama aynı ilke benliğin arzu edebileceği her arzuya uygulanabilir.

Şimdi, burada, bıldırcınların ve man’ın ihsan edilmesi ile ilgili öyküye yer verelim.

“Akşam bıldırcınlar geldi, ordugahı sardı. Sabah ordugahın çevresini çiy kaplamıştı. Çiy eriyince, toprakta, çölün yüzeyinde, kırağıya benzeyen ince pulcuklar göründü. Bunu görünce, İsrailliler birbirlerine, ‘Bu da ne?’ diye sordular. Çünkü ne olduğunu anlayamamışlardı.

Musa, ‘Rabbin size yemek için verdiği ekmektir bu’ dedi, ‘Rabbin buyruğu şudur: ‘Herkes yiyeceği kadar toplasın. Çadırınızdaki her kişi için bir omer (yaklaşık 2.2 litrelik bir ölçek) alın.’ İsrailliler söyleneni yaptılar. Kimi çok, kimi az topladı. Omer ile ölçtüklerinde, çok toplayanın fazlası, az toplayanın ise eksiği yoktu. Herkes yiyeceği kadar toplamıştı.

Musa, onlara,’Kimse sabaha bir parça bile bırakmasın’ dedi. Ama bazıları ona aldırmayıp sabaha bıraktılar. Bıraktıkları kurtlanıp kokmaya başlayınca Musa onlara öfkelendi.

Her sabah herkes yiyeceği kadar topluyordu. Güneş ortalığı ısıttığı zaman, yerde kalanlar eriyordu.”

Bıldırcınlardan çok az söz edilirken, man hakkında eksiksiz bir tanımlama yer alıyordu. Bu gözlemlenen gerçeğin ne kadar önemli olduğu açıkça ortada olduğundan, özellikle man ile ilgileniyoruz. Çiy eridiği zaman, “toprakta, çölün yüzeyinde kırağıya benzer ince pulcuklar göründü. Bunu görünce İsrailliler birbirlerine, ‘Bu da ne?’ diye sordular. Çünkü ne olduğunu anlayamamışlardı. Ve Musa onlara, ‘Rabbin size yemek için verdiği ekmektir bu’ dedi.” (14,15. ayetler) O zaman bu durumda man’ın anlamı şudur: Tanrı’nın, İsraillilere çölde yemeleri için verdiği ekmek. Man, netice itibarı ile Rabbin halkı için çölde uygun olan yiyecektir. Bu nedenle, Yahudiler Rabbimize, “Atalarımız çölde man yediler. Yazılmış olduğu gibi, ‘Yemeleri için onlara gökten ekmek verdi’ dedikleri zaman, onlara şu karşılığı verdi: “Size doğrusunu söyleyeyim, gökten ekmeği size Musa vermedi, gökten size gerçek ekmeği Babam verir. Çünkü Tanrı’nın ekmeği, gökten inen ve dünyaya yaşam verendir.” (Yuhanna 6:32,33. Özellikle 48. ayetten 58. ayete kadar okuyun.) O zaman, man’ın, Mesih’in bir örneği olduğu açıktır – O’nun bu dünyada iken olduğu gibi – O gökten geldi ve çölden geçen halkının yiyeceği olur. Özellikle dikkat edilmesi gereken nokta şudur: O’nun ölümünden beslenerek yaşama sahip olmadıkça – bedeninden yiyip kanından içmedikçe (Yuhanna 6:53,54) – O’ndan man olarak beslenemeyiz. Yaşam aldıktan sonra bize şöyle söylenir: “Yaşayan Baba beni gönderdiği ve ben Baba’nın aracılığı ile yaşadığım gibi, bedenimi yiyen de benim aracılığım ile yaşayacak.” (ayet 57)

Ama yine de okuyucuyu, bu en önemli ayeti kendi başına çalışması için bırakırken, iki noktayı hatırlatmamız yerinde olacaktır; birincisi, bölümümüzde yer alan man, Mesih’i beyan eder; ve ikinci olarak, bu karakterdeki Mesih, halkı çölde iken, onların yiyeceğidir. İsrailoğulları ve bu takdiri ilahiye ait imanlılar arasında bir farklılık vardır. İsrailoğulları, aynı anda tek bir yerde olabilirlerdi, çünkü burada gerçek bir tarihi öyküye sahibiz. İkinciler – Hıristiyanlar – iki grupta ele alınırlar: onların yeri, Mesih’te, göklerdedir (bakınız Efesliler 2); ve gerçek koşulları içinde düşünüldükleri zaman, çölde (dünyada)yolculuk yapmaktadırlar. Göklerde oturtulmuş kişiler olarak, yüceltilmiş bir Mesih – ülkenin eski tahıl tanesi simgesi ile gösterilen – yiyeceğimizdir; ama çöl koşullarında man olarak ihtiyaçlarımızı karşılayan, Mesih’in buradaki halidir. Ve seyahat ettiğimiz yolun verdiği sıkıntı ve zahmet arasında, alçakgönüllü bir Mesih’in lütfu, yumuşak huyluluğu ve sempatisi ile beslenmek ne kadar bereketli ve destekleyicidir. O’nun da aynı koşullardan geçtiğini hatırladığımız zaman, yüreklerimiz nasıl da sevinç ile coşar; bu nedenle O’nun ihtiyaçlarımızı bildiğini ve bizi desteklemek ve bereketlemek için hizmet etmekten zevk aldığını aklımıza getirmek bize teselli verir. İbranilere Mektup’un yazarı bu amaç ile şunları söyler: “Yorulup cesaretinizi yitirmemek için günahkarların bunca karşı koymasına katlanmış Olan’ı düşünün.” (İbraniler 12:3) Bu konu hakkında konuşan birinin dediği gibi: “Örenğin, gün esnasında bir şey benim sabrımı taşırabilir; tamam, o zaman Mesih, benim sabrımdır ve böylelikle O bana sabır konusunda destek veren man olur. O, yalnızca taklit edeceğim bir örnek değildir, O, lütfun kaynağıdır;” ve böylece Mesih, çölde bize lütuf, sempati ve güç kaynağı olarak canlarımız için man’dır.

Man’ın toplanması ile ilgili çok büyük önem taşıyan bazı pratik yönlendirmeler vardır. Öncelikle, herkesin, yiyeceği kadar toplaması gerekiyordu. (16-18.ayetler) Bunun bir sonucu olarak da, çok toplayanın fazlası, az toplayanın da eksiği yoktu. İştah, toplanan miktarı yönetiyordu. Bu çarpıcı örnek, bir imanlı için de ne kadar doğrudur! Her birimiz Mesih’e arzu ettiğimiz ölçüde sahibiz – ne fazla ne de az. Eğer isteklerimiz fazla ise, ve ağzımızı çok açarsak, O ağzımızı dolduracaktır. Gereğinden fazlasını arzu edemeyiz, ne de arzu ettiklerimiz konusunda hayal kırıklığına uğrarız. Öte yandan, eğer ihtiyacımız konusunda zayıf bir bilince sahip isek, Mesih’in yalnızca birazı tedarik sağlayacaktır. Bu nedenle Mesih’ten çöldeki yiyeceğimiz olarak beslenme ölçütümüz, tamamen hissettiğimiz ruhsal ihtiyaca – iştahımıza - bağlıdır. İkinci olarak, gelecekte kullanmak için saklanamazdı. Hiç kimse man’ı ertesi sabaha bırakmayacaktı. Ama bazı kişiler bu buyruğa aldırmadılar. Ama ertesi sabaha bıraktıklarının kurtlanıp kokmaya başladığını gördüler. Hayır; bu gün toplanan yiyecek, yarın işimize yaramaz. Can, Mesih’ten yalnızca bu gün beslenebilir; bu ilkeyi unutan canların uğradığı zarar büyük olmuştur. Man onlar için zengin bir yiyecek olmuştur ve günler boyunca ondan beslenmeye girişmişlerdir; ama her zaman hayal kırıklığı ve bereket yerine kayıp olmuştur. Tanrı, bir güne ait olanı yalnızca o gün için verir ve daha fazlasını vermez. Üçüncü olarak, man’ın sabah erkenden toplanması gerekliydi, çünkü güneş ortalığı ısıtınca yerde kalanlar eriyordu. İmanlı için man toplamanın en değerli zamanı, günün ilk anlarında ortalık sessiz iken, Rab ile tek başına kalmaktır. O günün neler getireceği imanlı için henüz ortaya çıkmamıştır ve yürüyeceği yolun özelliklerinin nasıl olacağını daha bilmez; ama man’ın desteğine ihtiyacı olacağını bilir. Bu yüzden, bırakın, imanlı sabahın ilk saatlerinde gayretli olsun ve eli toplamakta ağır olmasın ve ihtiyacı olan miktarda toplasın; çünkü eğer onu daha sonra arasa bile, güneş ortalığı ısıttığı zaman hepsinin eriyip yok olduğunu görecektir. Bu noktayı ihmal ettiği için pek çok kişi başarısızlığa uğrar. Zihinlerimizi Bir deneme gelir – beklenmedik bir şekilde gelir ve can yıkılır. Ama neden böyle olur? Çünkü man, güneş ortalığı ısıtmadan önce toplanmamıştır. Bu gerçeği herkes yüreğinde kabul etmelidir ve Şeytan’ın zihinlerimizi gerekli olan bu tek şeyden başka bir yöne saptırmak için kullandığı bu hilelere karşı tetikte bulunmalıdır. O gün için nasıl bir aciliyet olur ise olsun, man eksikliğinin yaşanmaması için tüm gayret sarf edilmelidir.

Man ile bağlantılı olarak aynı zamanda Şabat Günü de anlatılır.

“Altıncı gün, kişi başına iki omer, yani iki kat topladılar. Topluluğun önderleri gelip durumu Musa’ya bildirdiler. Musa, ‘Rabbin buyruğu şudur’ dedi, ‘Yarın dinlenme günü, Rab için kutsal Şabat Günü’dür. Pişireceğinizi pişirin. Haşlayacağınızı haşlayın. Arta kalanı bir kenara koyun, sabaha kalsın.’”

Musa’nın buyurduğu gibi arta kalanı sabaha bıraktılar. Ne koktu, ne de kurtlandı. Musa, ‘Arta kalanı bu gün yiyin’ dedi, ‘Çünkü bu gün Rab için Şabat Günü’dür. Bu gün dışarıda ekmek bulamayacaksınız. Altı gün ekmek toplayacaksınız, ama yedinci gün olan Şabat günü ekmek bulunmayacak.”

Yedinci gün bazıları ekmek toplamak için dışarı çıktı, ama hiç bir şey bulamadılar. Rab Musa’ya, ‘Ne zamana dek buyruklarıma ve yasalarıma uymayı reddedeceksiniz?’ dedi, ‘Size Şabat Günü’nü verdim. Bunun için altıncı gün size iki günlük ekmek veriyorum. Yedinci gün herkes nerede ise orada kalsın, dışarı çıkmasın.’ Böylece halk yedinci gün dinlendi.” (22-30. ayetler)

Yaratılış kitabının 2. bölümünde, “Tanrı yedinci günü kutsadı. Onu kutsal bir gün olarak belirledi. Çünkü Tanrı o gün, yaptığı, yarattığı bütün işi bitirip dinlendi.” (ayet 3) Bu ifade, şabat ya da yedinci günün anlamını belirler; çünkü bu günün, Tanrı’nın dinlenme günü olduğunu açıkça gösteren, başka bir gün değil de yedinci gün olduğu dikkatle gözlemlenmelidir. Bu anlam, aynı zamanda İbraniler mektubunda da ayrıntılı bir şekilde ifade edilir. (Bakınız İbraniler 4:1-11) Şabat, bu nedenle Tanrı’nın dinlenmesinin bir örneğidir ve insana verilmesi ile Tanrı yüreğinin, insanın O’nun ile birlikte O’nun dinlenmesini paylaşmasını istediğini ifade eder. Bu konu burada ilk kez ortaya çıkar. Ataların döneminde ya da Mısır’daki İsrailoğullarının geçici konuklukları sırasında bu konudan hiç söz edilmez, ama man ile bağlantılı olarak bu bölümde yer alması çok bereketli bir öneme sahiptir.

Ancak, bu konu açıklanmadan önce bir kaç söz söylenmesi gereklidir. Tanrı’nın aklında bulunan konu yerleşmiş bir gelenek olarak belirtilmiştir; ama gayet açık bir şekilde belli olduğu gibi, insan günah sonucunda önemsenen şeye asla sahip olmadı. Hayır, bundan da öte, Tanrı günah nedeni ile dinlenemedi. Bu yüzden kutsanmış Rabbimiz Şabat’ı ihlal etmekle suçlandığı zaman, şu yanıtı verdi: “Babam hala çalışmaktadır, ben de çalışıyorum.” (Yuhanna 5:17) Günahın varlığı ve günah aracılığı ile O’na yapılanın onursuzluğu karşısında Tanrı dinlenemedi ve bunun bir sonucu olarak insan Şabat’ı O’nun ile paylaşamadı. İbranilere mektubun yazarı bu sonuncu konuyu daha da geliştirir. İsrailoğullarının imansızlıkları ve yüreklerinin katılıkları nedeni ile bundan yoksun bırakıldıklarını, Yeşu’nun onlara dinlenme vermediğini, Davut’un zamanında bundan gelecekteki bir konu olarak söz edildiğini gösterir ve “böylece Tanrı halkı için bir Şabat günü rahatı kalıyor (şabatın yerine getirilmesi).” (İbraniler 3 ve 4) O zaman, şöyle bir soru sorulur, Nasıl elde edilmesi gerekir? Bu sorunun yanıtı, bölümümüzde bulunur. Man, görmüş olduğumuz gibi, Mesih’in bir ön figürüdür ve sonuç olarak bu bağlantı onun Mesih olduğunu öğretir. Ve bizi Tanrı’nın huzur diyarına Mesih, yalnızca Mesih götürebilir. Tek yol, O’dur. Böylelikle elçi şunu söyler: “ Biz inanmış olanlar huzur diyarına gireriz” (İbraniler 4:3); yani, bazılarının öğrettiği gibi, huzur diyarı kesinlikle hali hazırdaki bir yer değildir – huzur diyarına girmek için Mesih’e iman edenlere ait bir yerdir. Çevre ve koşullar bunun gelecekteki bir bereket olduğunu gösterir. Böylece Tanrı halkı için bir şabat günü rahatı kalıyor. İmanlıların Mesih’te vicdan huzuruna ve yürek rahatlığına sahip oldukları bereketi kesinlikle doğrudur; ama Tanrı’nın huzur diyarına, her şeyin yenilendiği, Tanrı’nın konutunun insanların arasında olduğu ve Tanrı’nın insanların arasında yaşadığı, onların O’nun halkı olacağı ve Tanrı’nın kendisinin de onların arasında bulunacağı son sahnede yerimizi alıncaya dek ulaşılamayacaktır. (Vahiy 21:1-7)

Kısa bir süre için dikkatimizi talep eden bu yerde şabat buyruğu ile bağlantılı olan iki durum mevcuttur. Bu durumların ilki, halkın yedinci günde çadırlarında dinlenebilmeleri için altıncı günde iki günlük man verilmesidir. Eğer insan isteği ile bundan başka bir gün man toplanır ise, yararsız ve bozuk olacaktır; ama şabat buyruğuna itaat edilerek hareket edildiği zaman, man taze ve yararlı kaldı.

Ancak yine de, öğretilen gerçek şudur: Tanrı’nın lütfu altında sonsuzluk boyunca Tanrı’nın dinlenmesi paylaşıldığı zaman, Mesih hala bizim yiyeceğimiz olacaktır; bu dinlenmeden duyacağımız sevinç, Tanrı ile birlikte, bir zamanlar alçaltılmış olan Mesih için yapacağımız kutlamadan meydana gelir. Tanrı’nın yüreğini, O’nun biricik Oğlu sayesinde O’nun ile tam paydaşlığa sahip olmamızdan başka hiç bir şey daha çok tatmin edemez. Bu konu ile ilgili belki bir başka düşünce daha olabilir. Burada, Mesih’ten elde ettiğiz her şey, bizim sonsuz malımız be zevkimiz haline gelir.Bir yerine iki omer, ne kadar man toplarsak toplayalım, eğer kalan dinlenme için saklanır ise, bize sonsuzluk boyunca bir güç ve sevinç kaynağı olacaktır. İkinci konu şudur: almış oldukları buyruğa rağmen bazı kişiler yedinci gün man toplamak için dışarı çıktılar, ama hiç bir şey bulamadılar. (ayet 27) Ne kadar lütuf görünür ise görünsün, insanın yüreği aynı kaldı. İtaatsizlik, insanın çürük doğasının özelliğidir ve lütuf ya da yasa altında, nerede olur ise olsun, kendisinin ne olduğunu ortaya koyar. Rab, Musa aracılığı ile Halkının davranışını, onlara sabrı ve yumuşak merhameti ile tahammül etmesine rağmen, payladı. Şabat’ı, açıklanmış olduğu gibi Tanrı’nın dinlenmesinin bir örneği olarak almak ve bu nedenle, günah ortaya çıktığı için henüz gelecekte de olsa, şabat günü man bulunmaması ile bağlantılı olarak farklı, tipik bir öğretişin mevcut olduğu hemen anlaşılacaktır. O zaman man için zaman sonsuza kadar geçmiş olacaktır. Mesih artık asla o karakter dahilinde anlaşılmayacaktır; çünkü o zaman Tanrı halkının çöl koşulları sonsuza kadar yok olmuş olacaktır. Çölde bulundukları zaman toplamış olduklarından hala keyif alabilirler; ama artık toplanacak bir şey bulunmayacaktır. Aynı ders, bir açıdan, Rabbin buyruğu üzerine Musa tarafından verilen talimatta görülebilir.

“Musa, ‘Rabbin buyruğu şudur’ dedi, ‘Mısır’dan sizi çıkardığımda, gelecek kuşakların çölde size yedirdiğim ekmeği görmeleri için bir omer saklansın.’ Musa, Harun’a, ‘Bir testi al, içine bir omer man doldur’ dedi, ‘Gelecek kuşaklar için saklanmak üzere onu Rabbin huzuruna koy.’ Rabbin Musa’ya buyurduğu gibi Harun, man’ı, saklanmak üzere Antlaşma Levhaları’nın önüne koydu. İsrailliler yerleştikleri Kenan topraklarına varıncaya dek kırk yıl man yediler. Bir omer, efanın onda biridir.” (32-36. ayetler)

Bergama kilisesinde galip gelene verilen vaatte hiç kuşkusuz bununla ilgili bir ima bulunur: “Galip gelene saklı man’dan vereceğim,” v.b. (Vahiy 2:17) Böylelikle Mesih’in alçaltılmış olması asla unutulmaz, aksine her zaman hatırlanmalı ve O’nun halkı tarafından sonsuzluk boyunca şükran ve minnettarlık ile yenilmelidir.

“Orada, o saklı ekmeğin üzerinde
—bir zamanlar burada alçaltılmış olan—
Tanrı’nın hazinesi Mesih’ten sonsuza kadar
beslenen canım O’nun sevgisi ile sevinecektir.”

Bu yüzden bir omer man, gelecek kuşaklar için saklanmak üzere Antlaşma Levhalarının önüne, Rabbin huzuruna kondu. İnsanların bulunduğu bir ülkeye gelene kadar çöldeki yolculuklarının tamamı boyunca tam kırk yıl, man onların günlük yiyeceği oldu; Kenan diyarının sınırlarına gelinceye dek man yediler.

---

Bölüm 13

Bin Yıllık Döneme Ait Bereket

Mısır’dan Çıkış 18

Bu bölüm, İsrail tarihindeki lütfun ilahi takdirine bir son verir. Mısır’dan Sina’ya kadar her şey, saf lütuf idi. Sina’da kendilerini yasa altına koydular. Bu yüzden, 18. bölümün kendine özel karakterinin nedeni budur. Açıklandığı gibi, beden alan Mesih’i temsil eden man, Ölümünü temsil eden vurulan Kaya, ve bu Kaya’dan akan, Ruh’un armağanı olan su kaynakları ve şimdi Ruh’un düzenini izlemek ile Yahudilerin ve Ulusların bereketlenmeleri örneğini ve İsrail’de yönetim düzeninin bina edilmesini görüyoruz. Gerçekten de Kilise, Yahudiler ve Ulusların hepsi tipik bir şekilde tasvir edilirler. Aşağıdaki Kutsal Yazılarda yer alan bazı düşünceler belirtildikleri takdirde bu konu algılanacaktır:

“Musa’nın kayınbabası Midyanlı Kahin Yitro, Tanrı’nın Musa ve halkı İsrail için yaptığı her şeyi, Rabbin İsraillileri Mısır’dan nasıl çıkardığını duydu. Musa’nın kendisine göndermiş olduğu karısı Sippora’yı ve iki oğlunu yanına aldı, Musa, ‘Garibim bu yabancı diyarda’ diyerek oğullarından birine Gerşom adını vermişti. Sonra, ‘Babamın Tanrısı bana yardım etti, beni firavunun kılıcından esirgedi’ diyerek öbürüne de Eliezer adını koymuştu. Yitro, Musa’nın karısı ve oğulları ile birlikte Tanrı dağı’na, Musa’nın konakladığı çöle geldi. Musa’ya şu haberi gönderdi: “Ben, kayınbaban Yitro, karın ve iki oğlun ile birlikte sana geliyoruz.’

Musa, kayınbabasını karşılamaya çıktı, önünde eğilip onu öptü. Birbirlerinin hatırını sorup çadıra girdiler.Musa, İsrailliler uğruna Rabbin firavun ile Mısırlılara bütün yaptıklarını, yolda çektikleri sıkıntıları, Rabbin kendilerini nasıl kurtardığını kayınbabasına bir bir anlattı.

Yitro Rabbin İsraillilere yaptığı iyiliklere, onları Mısırlıların elinden kurtardığına sevindi.’Sizi Mısırlıların ve Firavunun elinden kurtaran Rabbe övgüler olsun’ dedi, ‘Halkı, Mısır’ın boyunduruğundan O kurtardı. Artık biliyorum ki, Rab bütün ilahlardan büyüktür. Çünkü onların gurur duydukları şeylerin üstesinden geldi.’ Sonra Tanrı’ya yakmalık sunular ve kurbanlar getirdi. Harun ile bütün İsrail ileri gelenleri, Musa’nın kayınbabası ile birlikte Tanrı’nın huzurunda yemek yemeye geldiler.” (1-12. ayetler)

Midyanlı Kahin Yitro, Musa’nın kayınbabası bu bölümde ortaya çıkar. Tanrı’nın, halkı için yaptıklarının hepsini duymuştu. Ve bunun üzerine Sippora’yı ve iki oğlunu Musa’ya getirdi. Yalnızca çocukların isimleri bile sahnenin tipik karakterini açıklamaktadır. Musa’nın ilk oğlunun adı, Gerşom’dur; çünkü Musa, ‘garibim bu yabancı diyarda’ ya da ‘yabancı bir ülkede bir yolcuyum’ dedi. Gerşom adı, bu nedenle, İsrailliler yabancılar olarak tüm dünyaya dağıtıldıkları zaman, onların kendi ülkelerinden uzakta yorgun ve canlarından bezdirici günler geçirdiklerini hatırlatır. (Bakınız 1.Petrus 1:1) Musa’nın ikinci oğlunun adı Eliezer’dir; “çünkü babamın Tanrısı bana yardım etti, beni firavunun kılıcından esirgedi”. Bu isimler hiç kuşkusuz geçmişi hatırlatıyorlardı, ama aynı zamanda gelecek ile ilgili bir peygamberliktiler ve bu yüzden, tipik bir şekilde yorumlandıkları zaman, Mesih’in egemenliği altındaki bereketi almalarına bir hazırlık olarak İsrail’in nihai kurtuluşundan da söz ederler. Bu iki isim böylelikle, Tanrı’nın İsrail ile ilgilenmesindeki iki farklı döneme işaret ederler: ilk isim, Babil’e sürgüne gönderilecekleri arasında geçen tüm zamanı kapsar; ikinci isim ise, Rabbin aniden görüneceği ve halkını düşmanın pençesinden kurtaracağı o önemli ana işaret eder; İsrail’e karşı savaşmak için toplanmış olan uluslara karşı çıkacak ve onlar ile savaşacaktır. (Zekeriya 14) Ama firavunun kılıcından kurtarılmaları kadar, dağıtılmalarının getirdiği üzüntülere, bu bölümde geçmişte kalan olaylar olarak bakılır ve onlar artık şimdi uzun zamandır ertelenmiş ve özlenmiş bereketlerine mecazi olarak sahiptirler.

Sippora’da görülen ise, Kilisedir. Sippora, Musa’nın diğer uluslardan olan karısı idi ve böyle olduğu için Kilise’nin bir ön örneğidir. Tüm bunlar, örneğin bir yıllık döneme ait karakteri ile uyumludur; çünkü İsrail restore edildiği zaman, ve İmmanuel’in mutlu yönetimi ile sevindiğinde, Kilise o güne ait olan sevinçten payını alacaktır; bin yıllık egemenliğin görkemleri ile bir arada olacaktır. Bedene göre, Davut’un soyundan gelen için o gün söz ile anlatılamaz bir sevinç olacaktır ve O’nun sevincinin her nabız atışı Kuzu’nun eşi konumunda olacak olan kilisenin yüreğinde bir karşılık uyandıracaktır. Bu nedenle, O kilise ile, kilise de, O’ndan daha aşağıdaki konumuna rağmen O’nun ile birlikte İsrail’in evlilik günü için sevinç ile paydaşlık edeceklerdir.

Bundan sonra sırada Yitro’nun bereketini ve Yehova’nın adını beyan ederek sembolize edilen Uluslar vardır. Ve bunun nasıl ortaya çıktığını gözlemleyin. Yahudi olan Musa, Yitro’ya, “Rabbin firavun ile Mısırlılara bütün yaptıklarını, yolda çektikleri sıkıntıları, Rabbin kendilerini nasıl kurtardığını” anlatır. Bu işittikleri, Yitro’nun yüreğinin boyun eğmesini sağlar ve İsrail kurtarıldığı için sevinir, İsrail’i kurtaran Rabbi över ve O’nun mutlak üstünlüğünü beyan eder. Böylelikle, Mezmurlar’da şunları okuruz: “ Halkımın çekişmelerinden beni kurtardın, ulusların önderi yaptın, tanımadığım halklar bana kulluk ediyor. Duyar duymaz sözümü dinlediler (Uluslar), yabancılar bana yaltaklandılar.” (Mezmur 18:43,44)

Sonra, Yitro Tanrı’nın önünde, Musa, Harun ve İsrail’in ileri gelenleri ile birlikte tapınarak onlara katılır. Burada Musa, kraldır ve bu yüzden Musa, İsrail ve Uluslar (Yitro) ile birlikte Tanrı’nın önünde yemek yenir. Bu olay, İsrail ve Ulusların tapınmada birleştiklerine bir örnektir. Bu olay, peygamber tarafından önceden bildirilmiş idi: “Rabbin Tapınağı2nın kurulduğu dağ, son günlerde dağların en yücesi, tepelerin en yükseği olacak. Oraya akın edecek ulusların hepsi. Bir çok halk gelecek, ‘Haydi Rabbin Tapınağı’na, Yakup’un Tanrısı’nın Tapınağı’na çıkalım’ diyecekler, ‘O, bize kendi yolunu öğretsin, biz de O’nun yolundan gidelim.’ Çünkü yasa Sion’dan, Rabbin Sözü Yeruşalim’den çıkacak.” (Yeşaya 2:2,3)

Bölümün geri kalan kısmında yargının ve yönetimin bina edilişi kaydedilmiştir:

“Ertesi gün Musa halkın davalarına bakmak için yargı kürsüsüne çıktı. Halk sabahtan akşama kadar çevresinde ayakta durdu. Kayınbabası Musa’nın halk için yaptıklarını görünce, ‘Nedir bu, halka yaptığın?’ dedi, ‘ Neden sen tek başına yargıç olarak oturuyorsun da herkes sabahtan akşama kadar çevrende bekliyor?’

Musa, ‘Çünkü halk Tanrı’nın istemini bilmek için bana geliyor’ diye yanıtladı, ‘Ne zaman bir sorunları olsa, bana gelirler. Ben de taraflar arasında karar veririm; Tanrı’nın kurallarını, yasalarını onlara bildiririm.’ Kayınbabası, ‘Yaptığın iş iyi değil’ dedi, ‘Hem sen, hem de yanındaki halk tükeneceksiniz. Bu işi tek başına kaldıramazsın. Sana ağır gelir. Beni dinle, sana öğüt vereyim. Tanrı seninle olsun. Tanrı’nın önünde halkı sen temsil etmeli, sorunlarını Tanrı’ya sen iletmelisin. Kuralları, yasaları halka öğret, izlemeleri gereken yolu, yapacakları işi göster. Bunun yanı sıra halkın arasından Tanrı’dan korkan, yetenekli, haksız kazançtan nefret eden dürüst adamlar seç; onları biner, yüzer, ellişer, onar kişilik toplulukların başına önder olarak ata. Halka sürekli onlar yargıçlık etsin. Büyük davaları sana getirsinler, küçük davaları kendileri çözsünler. Böylece işini paylaşmış olurlar. Yükün hafifler. Eğer böyle yaparsan, Tanrı da buyurur ise, dayanabilirsin. Herkes esenlik içinde evine döner.’

Musa, kayınbabasının sözünü dinledi. Söylediği her şeyi yerine getirdi. İsrailliler arasından yetenekli adamlar seçti. Onları biner, yüzer, ellişer, onar kişilik toplulukların başına önder olarak atadı. Halka sürekli yargıçlı eden bu kişiler zor davaları Musa’ya getirdiler, küçük davaları ise kendileri çözdüler. Sonra Musa, kayınbabasını uğurladı. Yitro da ülkesine döndü.” (13-27. ayetler)

Burada iki şeyin, özenli şekilde birbirinden ayırt edilmesi gerekir – Musa’nın hatası ve halkın üzerinde önder olarak atanacak kişiler ile sembolize edilen şey. Önce Musa’nın hatasını ele alalım. Halkın davalarına bakma konusunda kurulan bu düzenin Mesih’in, egemenliğini üzerine aldığı zaman kuracağı yönetimdeki düzeni temsili bir şekilde resmettiği aşikardır. Mezmur yazarının da dediği gibi, “Senin halkını doğruluk ile, mazlum kullarını adilce yargılasın! Dağlar, tepeler halka adilce gönenç (doğruluk) getirsin.” (Mezmur 72:2,3) Bu bölümün bu öykü ile sona ermesinin nedeni budur. Ancak bu düzen tanrısal bir şekilde amaçlanır iken, Musa’nın Yitro’yu dinlemekle yaptığı hata üstü örtülü kalmamalıdır. Gerçekten de, eğer üstü örtülü kaldığı takdirde, burada, çok değerli bir buyruk yitirilmiş olacaktır. Musa’nın yaptığı ilk hata böyle bir konuda Yitro’yu dinlemesiydi. Rab ona görevini bildirmişti; ve Musa, Tanrı’nın halkı ile ilgili her konuda yardım ve öğüt için başvurması gereken kişi Tanrı idi. Yitro’nun ileri sürdüğü ricalar, gerçekten de dış görünüş itibarıyla aldatıcı ve kurnazca idi. Ricalrının temelinde damadı için duyduğu endişeler yatmaktaydı. “Hem sen, hem de yanındaki halk tükeneceksiniz. Bu işi tek başına kaldıramazsın, sana ağır gelir.” Eğer Musa onun öğüdüne uymasaydı, o zaman şöyle diyecekti: “Bu şekilde yaparsan senin için daha kolay olacak,” v.b.; ve sonra tekrar şöyle dedi: “Eğer böyle yaparsan dayanabilirsin, ve tüm bu halk esenlik içinde evlerine dönerler.” Bu nedenle, Yitro’yu bu şekilde harekete geçiren, Tanrı’ya duyduğu ilgi değil, Musa’ya duyduğu ilgi idi.

Ama ileri sürdüğü nedenler, doğal insanı etkilemek için hesaplanmış olan nedenler idi. Rabbin hizmetkarları arasında bile üstlendiği sorumluluğun ağırlığını hisseden ve görevinin hafifletilmesine sevinmeyecek olan kişiler yok mudur? Gerçekten de kişinin kendisi ve rahat etmesi için biraz ilgi görme ihtiyacı duyduğu böyle bir anda bundan daha kışkırtıcı bir ayartma sunulamaz. Ama böyle bir durum Musa’nın olayında da olduğu gibi tehlikelidir; eğer Musa görevinin kaynağını ve aynı zamanda gücünü hatırlamış olsa idi, bu ayartmaya teslim olmazdı. Çünkü eğer halkın davalarına bakma görevi Rab’den ve Rab için ise, Tanrı’nın lütfu hizmetkarı için tamamen yeterli olurdu. Tanrı, Musa’ya bu dersi, Çölde Sayım kitabında okuduğumuz bir bölümde öğretti; Musa Rabbe yakındığı zaman kullandığı sözler, Yİtro2nun, zihnine soktuğu düşüncelerin sonucuydu, “Bu halkı tek başıma taşıyamam, bunca yükü kaldıramam.” (Çölde Sayım 11:14) Rab onun yakınmasını işitti ve ona İsrail ileri gelenlerinden yetmiş kişi toplamasını söyledi. Bu kişiler, ona görevini yaparken yardım edeceklerdi; Rab şöyle dedi: “Senin üzerindeki Ruh’tan alıp onlara vereceğim. Halkın yükünü tek başına taşımaman için sana yardım edecekler.” (ayet 17) Böylece Rab, Musa’ya istediğini ihsan etmesine rağmen, İsrail yönetimi için ek bir güç desteği mevcut değildi. Ama Musa şimdi daha önce kendisinin sahip olduğu Ruh’u yetmiş kişi ile paylaşmaya çağrıldı. İnsan bakış açısına göre, Yitro’nun öğüdü bilgece ve sağduyulu idi, insan ilişkilerinde nasıl akıllıca davranılacağını gösteriyordu; ama Tanrı’nın bakış açısından bu öğüdün kabul edilmesi, bir kuşku ve imansızlık göstergesi idi. Aslında bu öğüt Tanrı’yı konunun dışında bırakıyordu ve olayda Musa’nın sağlığı başlıca hedef haline geliyor ve şu gerçeği göz önünden siliyordu: halkın yükünü taşıyan Musa değildi, halkın yükünü Musa aracılığı ile Rabbin Kendisi taşıyordu. Ve bu yüzden mesele Musa’nın gücü değil, Musa’nın Tanrı’da sahip olduğu kaynaklar idi. Herkes bu önemli gerçeği unutmaya ne kadar da eğilimli – herhangi bir hizmette, eğer bu hizmet Rab için ise, hizmetteki zorluklar bizim ne olduğumuz değil, ama O’nun ne olduğu göz önünde tutularak değerlendirilmelidirler. Bizler hiç bir zaman kendi gücümüz ile savaşa gönderilmeyiz, her gerçek hizmetkar Tanrı’nın tam yeterliliği tarafından destek görür. Musa, böyle bir görev sırasında umutsuzluğa kapılmış olabilir ve Pavlus bedendeki dikenin baskısı yüzünden neredeyse bayılacak ale gelmiş olabilir, ama her ikisine de tanrısal söz konuşulur; eğer kulak işitmek için açık ise, “Lütfum senin için yeterlidir.”

Bu öyküden pek çok değerli öğütler çıkartılabilir. Birincisi, Tanrı ile ilgili konularda bir akrabanın öğüdünü dinlemek her zaman aşırı derecede tehlikelidir. Kutsanmış Rabbimiz, öğrencileri ile birlikte, Hizmeti ile yoğun bir şekilde meşgul idi, “öyle ki, bazen yemek bile yiyemiyorlardı,” O’nun dostları ya da akrabaları “O’nu bulmaya geldiler: çünkü O’nun çıldırmış olduğunu düşünüyorlardı.” Onlar, Tanrı’nın taleplerini hesaba katmadılar ve yerine getirmek için geldiği Hizmetinin O’nu tüketen gayreti ile ilgili nedeni hiç bir şekilde anlayamadılar. Akrabalar olayları kendi düşünceleri aracılığı ile ya da doğal eğilimlerine göre değerlendirirler ve bu yüzden farklı bir bakışa sahip olmadıklarından Tanrı’nın huzurunda doğru olan kararı veremezler. Sippora ve Musa’nın çağrıldıkları görevde de hiç kuşkusuz çok büyük fedakarlık, öz veri ve kolaylıktan ve rahatlıktan yoksun olmak gibi özellikler bulunuyordu. Her şeye rağmen, böyle bir göreve çağrılmak hiç de küçük bir onur ve önemsiz bir ayrıcalık değildi. Ve eğer Musa bunun farkında olsa idi, Yitro’nun kişiliğindeki ayartıcının kışkırtıcı sesine kulaklarını tamamen kapatırdı.

İkinci olarak, bir kez bir güvensizlik ya da şikayet sözü, yüreklerimizde kabul görür ise, bu sözü silip atmanın çok kolay olmayacağını belirtelim. Çölde Sayım kitabının 11. bölümünde gördüğümüz gibi, Musa şikayet ederken, Yitro’nun kullandığı sözlerin tam olarak aynılarını kullanır. Şeytan’ın başarılı olduğu noktalardan biri de tam olarak burada kendini gösterir. Zihinlerimizde tam değil, yarım şekillenmiş bir düşünce, bir üstü kapalı söz yer alabilir ve Şeytan hemen gelir ve bunu sözcüklere döker ve canlarımıza sunar. Örneğin, hizmet ederken yorulabiliriz ve bu yorgunluk nedeni ile umutsuzluğa kapılıp moralimiz bozulabilir; Şeytan sık sık, gereğinden fazla çalıştığımızı, gücümüzün ötesinde çaba sarf ettiğimizi önerecektir; ve eğer biz bu ayartmayı kabul edersek, Tanrı’nın önünde yakınmamıza neden olmasa bile bu düşünce yine de bize yıllarca engel olur. Bu nedenle, düşmanın hileleri karşısında bilgisiz kalmayarak yüreklerimizi çok dikkatli bir şekilde gözetmemiz gerekir.

Son olarak, insan düzeninin Tanrı zihnini hiç bir şekilde temsil edemeyeceğinin net ve kesin olduğunu söyleyelim. Yitro tarafından tavsiye edilen yönetim sistemi insanın bakış açısından çok düzenli ve uygun gibi göründü. Ve halk arasında sağlanacak adaleti eski sisteme göre daha iyi yerine getirecek bir sisteme benziyordu. İnsan oğlu her zaman, Tanrı’nın buyruğunu yerine getirebileceğini düşünür. Kilisenin mahvolmasının sırrı bu olmuştur. Tanrısal zihni açıklayan Kutsal Yazılar’a yapışmak yerine insan kendi planlarını, sistemlerini ve fikirlerini getirmiştir; ve bu yüzden Hıristiyanlığın dış biçimini karakterize eden pek çok birbirinden farklı bölünmeler ve mezhepler ortaya çıkmıştır. Rabbin halkının güvenliği, Rabbin Sözü’ne düzenli bir şekilde yapışmasına bağlıdır. Ve bu nedenle insan tarafından Rabbin Sözü dışında verilebilecek tüm öğüt ve tavsiyelerin reddedilmeleri doğrudur.

Yitro, görevini yapmıştı ve Musa’nın verdiği izin ile ülkesine geri dönmek üzere yola çıktı. (ayet 27) Musa ve İsrailoğulları ile ne kadar büyük bir karşıtlık! Onlar, Tanrı’nın yolunda ve O’nun ülkesine doğru yürüyorlardı; ve bunun bir sonucu olarak, çölden geçen yolcular konumunda idiler; ama Yitro kendi yoluna (Tanrı’nın yoluna değil) ve kendi ülkesine (Tanrı’nın ülkesine değil) gitti. Yitro bir yolcu olmadığı için, yerleşik bir evi vardı ve orada şabat dinlenmesi yerine kendi dinlenmesini yapıyordu.

Bölüm 15

Yargılar

Mısır’dan Çıkış 21-23

Bu bölümde, Halkını çeşitli ilişkiler içinde yönetmek için Tanrı’nın verdiği çeşitli “yargılar” ya da statüler yer alır. Her sınıfın önemi ve davranışı ima edilebilir olmasına rağmen, bunları inceden inceye açıklamak, güç ama gereklidir. Tanrı’nın, halkının yolu ve yürüyüşü ile ilgili olan her şey, Tanrı’nın bu konuda üstlendiği sorumluluğun çarpıcı bir görünümünü sağlar; ve eğer bu farklı yasaların ihlaline cezalar eklendiği takdirde, bunların, şimdi bina edilmiş olan ilahi takdir ile yalnızca uyum içinde oldukları görülür.

İlk yasa, İbrani köle ile ilgilidir.

“İsraillilere şu ilkeleri bildir: ‘İbrani bir köle satın alır isen, altı yıl kölelik edecek, ama yedinci yıl karşılık ödemeden özgür olacak. Bekar geldi ise, yalnız kendisi özgür olacak; evli geldi ise, karısı da özgür olacak. Efendisi kendisine bir verir ve o kadından çocukları olursa, kadın ve çocuklar efendisinde kalacak, yalnız kendisi gidecek. Ama köle açıkça, ‘Ben efendimi, karım ile çocuklarımı seviyorum, özgür olmak istemiyorum’ derse, efendisi onu yargıç huzuruna çıkaracak. Kapıya ya da kapı sövesine yaklaştırıp kulağını biz ile delecek. Böylece köle yaşam boyu efendisine hizmet edecek.” (2-6. ayetler)

Bu İbrani köle örneğinde Mesih ile ilgili yerinde ve etkili bir örnek ortaya konur. Burada üzerinde düşünülmesi gereken nokta, altı yıl kölelik ettikten sonra, “karşılık ödemeden özgür olarak gitmesi” gerektiğidir. Ama eğer efendisi ona kölelik hizmeti sırasında bir kadın verir ve o kadından çocukları olursa, o zaman karısı ve çocukları kölenin efendisinde kalacaklar ve yalnızca kölenin kendisi gidecektir; ve karısını ve ailesini elinde tutmasının tek yolu, efendisine yaşam boyu hizmet etmesidir. Bu durumun Mesih’e uygulanması ise çok ilginç bir örnektir. O, bir kul özü aldı. (Filipeliler 2); O, Tanrı’nın isteğini yapmak için geldi (İbraniler 10); Kendi isteğini değil, O’nu gönderenin isteğini yapmak için geldi. (Yuhanna 6:38)Tayin edilen dönemi süresince mükemmel bir şekilde hizmet etti ve bu nedenle özgür olarak gidebilirdi. Petrus’a söylediği şu sözleri hatırlayalım: “Yoksa Babam’dan yardım isteyemez miyim sanıyorsun? İstesem, hemen şu an bana, o” iki tümenden fazla melek gönderir. Ama böyle olması gerektiğini bildiren Kutsal Yazılar o zaman nasıl yerine gelir? “ (Mata 26: 53,54) O’nun Kendisi açısından çarmıha gitmesini gerektiren hiç bir zorunluluk yok idi; yüksek bedelli incisi olan Gelini’ni elde etmek ve yüreğinde Tanrı’nın yüceliğini tamamlamak arzusundan başka hiçbir zorunluluğu yoktu. O zaman neden Kendisini o utanç veren çarmıha çivilemelerine izin verdi? Kırkıcıların önündeki bir kuzu gibi boğazlanmaya götürülmesine müsaade etti? O, Tanrı’nın ve insanın önünde özgür idi. O’nun günahlı olduğunu hiç kimse kanıtlayamazdı. Tanrı’nın ve insanın önünde kesinlikle özgür olarak duruyordu; o yüzden tekrar soralım: Neden “özgür olarak çıkıp gitmedi”? Çünkü, tekrar edelim, O, Efendisini, Karısını ve Çocuklarını sevdi ve bu nenle ömür boyu bir köle oldu. O’nun canındaki en üstün yer Efendisine aitti ve O, Babasını yeryüzünde yüceltmek için kutsal bir arzu ile yanıp tutuşuyordu, tek isteği, Babasının O’na yerine getirmesi için verdiği işi tamamlamaktı; Karısını sevdi – Kilise – ve Kendisini onun uğruna feda etti; ve çocuklarına da aynı çözülemez sevgi bağları ile bağlı idi; ve bu nedenle özgür olarak çekip gitmedi, ama Efendisine ömür boyu hizmet edebilmek için Kendisini O’na sundu. Böylece hizmetinin ve kalıcı konumunun bir belirtisi olarak kulaklarını açtırdı (Mezmur 40:6 ile İbraniler 10:5 ayetlerini karşılaştırın). Bunun sonucu olarak O’nun Hizmetkarlığı hiç bir zaman son bulmayacak. Halkına şimdi, Tanrı’nın sağında hizmet ediyor (bakınız Yuhanna 13); ve halkına yüceliğin kendisinin içinde hizmet edecek. Şu sözleri söyleyen O’nun Kendisidir: “Efendileri geldiği zaman, uyanık bulunan kölelere ne mutlu! Size doğrusunu söyleyeyim, efendileri beline kuşağını bağlayacak, kölelerini sofraya oturtacak ve gelip onlara hizmet edecek.” (Luka 12:37) Bu yüzden bu örnek, Mesih’in yeryüzünde alçalarak yaptığı hizmet ile şimdi Babanın yanında yüceltilmiş olarak devam ettiği hizmeti ve tüm sonsuzluk boyunca Halkı için sürdüreceği Aracılığı bir araya getirir. Aynı zamanda O’nun eşsiz lütfunu ve Yüreğinin kavranamaz sevgisini de açıklar. Tüm bunlar O’nu bu konumu almaya ve elinde bulundurmaya yönlendirdi. Ve O’nun sevgisinin, Kilise’yi “Efendisi” ile birleştirmesi ne kadar harika! “Efendimi, karımı ve çocuklarımı seviyorum; özgür olup gitmeyeceğim.” Kutsanmış Rab, böylece Sana ait olanları sevginin gücü ile Senin Tanrın ve Kendin ile ömür boyu bir araya getirdin!

Bir sonraki paragraf, babası tarafından cariye olarak satılan bir kız hakkındaki ilkeleri bildirir.

“Eğer bir adam kızını cariye olarak satarsa, kız erkek köleler gibi özgür bırakılmayacak. Efendisi kız ile nişanlanır, sonra kızdan hoşlanmaz ise, kızın geri alınmasına izin vermelidir. Kızı aldattığı için onu yabancılara satamaz. Eğer cariyeyi oğluna nişanlar ise, ona kendi kızı gibi davranmalıdır. Eğer ikinci bir kadın ile evlenir ise, ilk karısını nafakadan, giysiden, karılık haklarından yoksun bırakmamalıdır. Eğer bu üç hakkı ona vermez ise, kadın karşılıksız özgür olacaktır.” (7-11. ayetler)

Kız, “erkek köleler gibi özgür bırakılmamasına” rağmen, Tanrı yine de şefkatli davranarak onun haklarını bulunduğu konumun içinde özenle korudu. Yalnızca değişen ruh durumlarına ve kaprislere göre, tamamen boyun eğen ve bağımlı olanlara uygulanan davranış eğilimi açıkça anlaşılır durumdadır. Böyle olmaması gerekirdi. Eğer efendisi düşüncesini değiştirir ise ve kız efendisinin gözünde kötü hale gelir ise (sayfa kenarına bakınız), efendisi kızın geri alınmasına izin vermelidir. Kız, hizmetinde küçümsenmemeli ve efendisi tarafından yabancı bir ulusa da satılmamalıydı. Normalde sahip olması gereken haklarını, efendi, bu hileli davranışı nedeni ile ceza olarak kaybederdi. Kız, ister oğlu ile ister efendisi ile nişanlansın, hakları özenle korunurdu; ve eğer bu haklar ihmal edilir ve sağlanmaz ise, örneğin, efendinin bir başka kadın daha alması durumunda kızın kesinlikle özgür bırakılması gerekirdi. Rab, böylelikle, şefkatli Sevgisi ile kendisine ait olan zayıf ve savunmasız kişileri, eşit ve uygun davranış görebilmeleri için yasaların güvencesi ile çevreler.

Bundan sonra, ölüm cezasının verildiği suçlar ile ilgili yasalar gündeme getirilir.

“Kim birini vurup öldürür ise, kendisi de kesinlikle öldürülecektir. Ama olayda kasıt yok ise, ona ben izin vermiş isem, size adamın kaçacağı yeri bildireceğim. Eğer bir adam komşusuna düzen kurar, kasıtlı olarak saldırıp onu öldürür ise, sunağıma bile kaçmış olsa, onu çıkarıp öldüreceksiniz. Kim annesini ya da babasını döverse, kesinlikle öldürülecektir. Kim adam kaçırırsa, onu ister satmış olsun, ister elinde tutsun, kesinlikle öldürülecektir. Annesine ya da babasına lanet eden kesinlikle öldürülecektir.” (12-17. ayetler)

Öncelikle cinayet davası ile ilgilenilir. Bu, yeni bir yasa değildir. Tanrı, Nuh’a şöyle demişti: “Kim insan kanı dökerse, kendi kanı da insan tarafından dökülecektir.”(Yaratılış 9:6) Tanrı, her insandan, kardeşinin canına kıyan herkesten hak arayacaktı. İnsan bu nedenle, kardeşinin korucusu olarak yaratıldı ve Tanrı kendi benzeyişinde yarattığı insanı vereceği en ağır ceza aracılığı ile korudu; çünkü yaşam O’na aittir ve bu nedenle bir başkasının O’nun yetkisine tecavüz etmesine dayanamazdı. Bu yüzden Kayin, kardeşi Habil’i öldürdüğü zaman, Rab ona şöyle dedi: “Ne yaptın? Kardeşinin kanı topraktan bana sesleniyor.” (Yaratılış 4:10) Cinayet kasten işlendiği zaman, katil, korunmak için Rabbin sunağına kaçsa bile, cezadan kurtulması mümkün değildi. (Bakınız 1. Krallar 2:28-32). Ölmesi gerekirdi. Tanrı’nın Sözü’nde, ölüm cezasının kaldırılması ile ilgili modern insan sevgisi akımı için onay yoktur. Tanrı’nın ilksel yasasının yerini insan düşünceleri alırlar. Aslında bu durum insanı Tanrı’nın üstüne yükseltir. Dağdaki Vaaz sırasında (Matta 5:38-48) Rabbimiz tarafından verilen buyruklar, yalnızca O’nun krallığının vatandaşlarının ilişkilerine uygulanırlar ve insan ile insan arasında var olan o ilişkilere uygulanmazlar ve bu yüzden hiç bir şekilde Nuh’a verilen buyruğu iptal etmezler.

Bir istisna yapılır. “Eğer bir adam pusuya yatmaz ise (olayda kasıt yok ise), ama ona Tanrı izin vermişse, o zaman Tanrı, adamın kaçacağı yeri ona bildirecektir.” (Yasa’nın Tekrarı 19:4,5 ayetleri ile, hatta bölümün tamamı ile kıyaslayın.) Eğer bu statüleri Yahudi ulusunun Mesih’e karşı olan eylemlerine – onların nasıl Mesih için “pusu kurduklarını” hatırlayarak - uygulayacak olur isek, ve sonunda rüşvetçilik ve hile aracılığı ile O’nun tutuklanmasını ve mahkum edilmesini garantilediklerini düşünür isek, sanki onlar için olası bir kaçış yokmuş gibi görünebilir. Ama Rabbimizin kendisi şöyle dua eti: “Baba, onları bağışla, çünkü ne yaptıklarını bilmiyorlar” (Luka 23:34); öyle ki tövbe ettikleri takdirde, lütuf Tanrısı bu aracılığın temelinde onlara bilgisizlik atfedecek ve kaçıp güvende olmak için saklanacakları bir kent bildirecektir. Petrus, bu yüzden onlara vaaz ettiği zaman şöyle dedi: “Yöneticileriniz gibi sizin de bilgisizlikten ötürü böyle davrandığınızı biliyorum.” (Elçilerin İşleri 3:17)Lütuf, böylelikle, Mesih’in ölümü aracılığı ile sağlanan günah kefaretinin temelinde yasanın cezasından özgür kılabilir.

Anne ve babasını hem döven hem de onlara lanet eden (15, 17. ayetler), kesinlikle aynı ölüm cezasına uğratılacaktır. Tanrı böylece Yasasının kutsal tedbirleri aracılığı ile anne ve babanın yetkisini bina etti; ve çocukların bu yasaya saygılı olmalarını talep etti. Anne ve babaya itaatsizlikten, son günlerin tehlikeli zamanlarının bir belirtisi olarak söz edilir (2. Timoteos 3:2), çocukların anne ve babalarına boyun eğmelerinin Tanrı’nın gözündeki değerini tam olarak ortaya koyan bir yasadır. Çünkü gerçekten de anne ve baba, Tanrı’nın yetkisini temsil ederler. Ve bu nedenle, yetki Tanrı için kullanıldığı zaman, karakteri itibarı ile kesin ve koşulsuz itaat talep eder. (Bakınız Yasa’nın Tekrarı: 18-21; Efesliler 6:1; Koloseliler 3:20.) Bu yüzden burada günahların ciddiyeti kesinlikle belirtilmektedir. Ama yersel anne ve babayı dövmek ve onlara lanet etmek ölümü hak eden bir kötü davranıştır; bu durumda Tanrı’ya karşı isyanın açık günahı bundan ne kadar daha büyüktür

Aynı zamanda adam kaçırmak ve adam satmak, yani dünyanın pek çok yerinde hala uygulanmakta olan kölelik de ölüm cezasını gerektirir. (ayet 16) İnsan bir günahkar olabilir, ve yine de, insan, Tanrı’nın, kendisinden, kurtarılmadan önce yerine getirmesi gereken taleplerine bakmasa da, Tanrı’nın gözünde öylesine değerlidir ki, özgürlüğü diğer insanlar tarafından kutsal bir şekilde saygı görmelidir. Köleliğin, en kötü biçimlerinin bile böyle bir ayet ile – hırsızlık, insanları yalnızca taşınır bir mal olarak görmek – Mesih’in izleyicileri olduklarını ağızları ile söyleyen hali hazırdaki kuşağın hatırası içinde dahi onay görebilmesi ne kadar harikadır!

Bir sonraki paragrafta kendisine karşı suç işlenen kişiye verilecek cezalar kesinlik içinde belirtilir.

“Kavga çıkar, bir adam komşusuna taş ile ya da yumruk ile vurur, vurulan adam ölmeyip yatağa düşer, sonra kalkıp değnek ile dışarıda gezebilir ise, vuran adam suçsuz sayılacaktır. Yalnız yaralının kaybettiği zamanın karşılığını ödeyecek ve tümü ile iyileşmesini sağlayacaktır. Bir adam, erkek ya da kadın kölesini değnek ile döverken öldürürse, kesinlikle cezalandırılacaktır. Ama köle hemen ölmez, bir iki gün sonra ölür ise, köle sahibi ceza görmeyecektir. Çünkü köle onun malı sayılır. İki kişi kavga ederken gebe bir kadına çarpar, kadın erken doğum yapar ama bir zarar görmez ise, saldırgan, kadının kocasının istediği ve yargıçların onayladığı miktarda para cezasına çarptırılacaktır. Ama başka bir zarar var ise, cana karşılık can, göze karşılık göz, dişe karşılık diş, ele karşılık el, ayağa karşılık ayak, yanığa karşılık yanık, yaraya karşılık yara, bereye karşılık bere ödenecektir. Bir adam erkek ya da kadın kölesini gözüne vurarak kör eder ise, gözüne karşılık onu özgür bırakacaktır. Eğer erkek ya da kadın kölesinin dişini kırar ise, dişine karşılık onu özgür bırakacaktır.” (18-27. ayetler)

Diğer ayrıntılar okuyucunun kendisine bırakılmalı, ancak yalnızca iki şey üzerinde durulmalıdır. İlki, tüm bu eylemlerin Tanrı’nın, Halkının bedenini korumak konusunda ortaya koyduğu iyiliğidir. İkincisi, burada yasanın gerçek karakterini buluruz. Lütuf yoktur. Göze göz, dişe diş v.b. Kutsanmış Rabbimiz bu noktalara özellikle onların nasıl lütuf karşıtı olduklarına işaret etmek için değinir. Ve şöyle der: “’Göze göz, dişe diş dendiğini duydunuz. Ama ben size diyorum ki, kötüye karşı direnmeyin. Sağ yanağınıza bir tokat atana öbür yanağınızı da çevirin.” (Matta 5:38, 39) Yasanın temelinde aynı eşitlik talep edilir – ne daha fazlası, ne de daha azı. Ama lütuf her talebi bağışlar; bize lütuf ile davranıldığı ve tüm borcumuz bağışlandığı için birbirimiz ile olan ilişkilerimizde de aynı şekilde hareket etmemiz gerekir. Lütfun kendisinin temelinin, doğruluğun derinliklerinde atıldığı ve bu nedenle lütfun doğruluk aracılığı ile egemenlik sürdüğü her şeye rağmen hiç bir zaman unutulmamalıdır (Romalılar 5:21), lütuf böylelikle sonsuz ve değişmez bir temel üzerinde bina edilmiştir.

Sonra, mal sahiplerinin, hayvanlarının eylemlerine karşı sahip oldukları sorumluluk üzerinde bilgi verilir.

“Eğer bir boğa bir erkeği ya da kadını boynuzu ile vurup öldürür ise, kesinlikle taşlanacak ve eti yenmeyecektir. Boğanın sahibi ise suçsuz sayılacaktır. Ama saldırganlığı bilinen bir boğanın sahibi, uyarılmasına karşı boğasına sahip çıkmaz ise ve boğası bir erkeği ya da kadını öldürür ise, hem boğa taşlanacak, hem de sahibi öldürülecektir. Ancak, boğanın sahibinden para cezası istenirse, istenen miktarı ödeyerek canını kurtarabilir. Boğa, ister erkek ister kız çocuğunu öldürsün, aynı kural uygulanacaktır. Eğer bir boğa bir erkek ya da kadın köleyi öldürür ise, kölenin efendisine otuz şekel (yaklaşık 345 gr) gümüş verilecek ve boğa taşlanacaktır. Bir adam bir çukur açar ve kazdığı çukurun üstünü örtmez ise, ve çukura bir boğa ya da bir erkek düşerse, çukuru kazan, hayvanın bedelini ödeyecektir. Parayı hayvanın sahibine verecek, ölü hayvan kendisinin olacaktır. Bir adamın boğası, komşusunun boğasını yaralar, yaralı boğa ölürse, sağ boğayı satıp parasını paylaşacak, ölü hayvanı da bölüşeceklerdir. Eğer boğanın saldırgan olduğu ve sahibinin ona sahip çıkmadığı biliniyor ise, boğaya karşılık boğa verecek ve ölü hayvan kendisine kalacaktır.” (28-36. ayetler)

Aynı adil eşitlik ilkesinin aynı zamanda bu yönlerde de elde edildiğini belirtmek yine yeterli olacaktır. Ama saldırganlığı bilinen bir boğanın sahibi, uyarılmasına rağmen boğasına sahip çıkmaz ise, ve boğası bir erkek ya da kadını öldürür ise, hem boğa taşlanacak hem de sahibi öldürülecektir. (ayet 29) Bu olay, kutsanmış Rabbimiz tarafından bize öğretilen gerçeği, başımızdaki saçların tellerinin bile sayılı olduğunu ne kadar da canlı olarak hatırlatan bir örnektir. Her şey için tedarik sağlanmıştır ve çeşitli şekillerdeki ihlalleri ile her ilişki, İsrail üzerinde şimdi egemenlik süren adil yönetim ile uyumlu olarak uyarlanmıştır. Özellikle bir konunun fark edilmeden geçilmemesi gerekir. Bir erkek ya da kadın kölenin bedeli otuz şekel gümüş idi. İşte peygamber Zekeriya’nın işaret ettiği konu budur: “Onlara, ‘Uygun görürseniz, ücretimi ödeyin, yoksa boş verin’ dedim. Onlar da ücret olarak bana otuz gümüş verdiler.” (Zekeriya 11:12). Otuz gümüş için ihanet edilen ve ele verilen, Mesih’tir. (Matta 26:15) İnsan, bedende görünen Tanrı’nın, Baba’nın biriciğinin değerini otuz gümüş ile takdir etti!

Bir sonraki bölüm (Mısır’dan Çıkış 22), bize hırsızlık vakalarında uygulanan mala ilişkin yasaları açıklar.

“Bir adam öküz ya da davar çalıp boğazlar ya da satar ise, bir öküze karşılık beş öküz, bir koyuna karşılık dört koyun ödeyecektir. Bir hırsız bir eve girerken yakalanıp öldürülür ise, öldüren kişi suçlu sayılmaz. Ancak olay güneş doğduktan sonra olmuş ise, kan dökmekten sorumlu sayılır. Hırsız çaldığının karşılığını kesinlikle ödemelidir. Hiç bir şeyi yok ise, hırsızlık yaptığı için köle olarak satılacaktır. Çaldığı mal – öküz, eşek ya da koyun – sağ olarak elinde yakalanır ise, iki katını ödeyecektir. Tarlada ya da bağda hayvanlarını otlatan bir adam, hayvanlarının başkasının tarlasında otlamasına izin verir ise, zararı kendi tarlasının ya da bağının en iyi ürünleri ile ödeyecektir. Birinin yaktığı ateş, dikenlere sıçrar, ekin demetleri, tarladaki ekin ya da tarla yanar ise yangın çıkaran kişi zararı ödeyecektir. Biri, komşusuna saklasın diye parasını ya da eşyasını emanet eder ve bunlar komşusunun evinden çalınır ise, hırsız yakalandığı zaman iki katını ödemelidir. Ama hırsız yakalanmaz ise, komşusunun eşyasına el uzatıp uzatmadığının anlaşılması için ev sahibi yargıç (ya da Tanrı) huzuruna çıkmalıdır. Emanete ihanet edilen konularda öküz, eşek, koyun, giysi, herhangi bir kayıp eşya için ‘Bu benimdir’ diyen her iki taraf sorunu yargıcın huzuruna getirmelidir. Yargıcın suçlu bulduğu kişi, komşusuna iki kat ödeyecektir. Bir adam komşusuna, korusun diye eşek, öküz, koyun ya da herhangi bir hayvan emanet ettiği zaman, hayvan ölür, sakatlanır ya da kimse görmeden çalınır ise, komşusu adamın malına el uzatmadığına ilişkin RAB’BİN huzurunda ant içmelidir. Mal sahibi bunu kabul edecek ve komşusu bir şey ödemeyecektir. Hayvan kiralanmış ise, kayıp, ödenen kiraya sayılmalıdır.” (1-15. ayetler)

Zakkay ayağa kalkıp Rabbe, “Ya Rab, bir kimseden haksızlık ile bir şey aldım ise, dört katını geri vereceğim’ dediği zaman (Luka 19:8), hiç kuşkusuz yasanın bu maddesine işaret ediyordu. Bir önceki bölümde Tanrı’nın nasıl Halkının yaşamını ve insanlarını koruduğunu gördüğümüz gibi, şimdi de burada O’nun, Halkının malını nasıl koruduğunu ve yasasını göz ardı eden herkesin O’na yanıt vermesini sağladığını idrak ediyoruz. Ama canlarımı açısından sorulacak soru şudur: eğer bir insanı soymak böyle bir mahkumiyet getiriyor ise, Tanrı’yı soyma günahına nasıl karşılık verilebilir? Zaten günahkar olan bu kişiler bu zararı O’na nasıl ödeyebilirler? Ödemeleri imkansızdır; ve eğer konu bize kalmış olsa idi, ömür boyu günahlarımızın sonuçları altında kalmamız gerekecekti. Ama Mezmurlar’da, “Çalmadığım şeyi ödemeliyim” diyen Biri’nin sözlerini okuyoruz. (Mezmur 69:4) O, günah ve yakmalık sunular olduğu gibi, aynı zamanda suç sunusu da idi. O, bu nedenle, bizim tüm suçlarımız için tam ve yeterli zararı (eğer bunu yaptığına inanırsak diye bir ek yapalım), ödemiştir. O’nun harika lütfu ve merhameti aracılığı ile suçlanabileceğimiz her bir yasa ihlali tamir edilmiştir, bağışlanmadığımız tek bir suç yoktur. Bu gerçek, önümüze O’nun ölümünün çok kutsanmış bir görünümünü getirmektedir. Bölümde okuduklarımıza göre, suçlunun kendi cezasını ödemesi gerekir. Biz bunu yapamazdık ve bunu bizim yerimize geçerek yapabilecek tek bir kişi yoktu. Tanrı’ya, hiç kimse bir şey ödeyemez; çünkü O her şeyi ödemiştir, eğer çözüm bize bırakılsa idi, O’nun taleplerine ömür boyu sorumlu olmamız gerekecekti – ömür boyu sorumluluk, ama ödemek için hiç bir şeye sahip olamamak. Bu yüzden, bunu ne kadar çok hatırlar isek, O’nun lütfunu o kadar çok yücelteceğiz. O, Kendi isteği ile Tanrı’ya, bizim yerimize geçerek sorumlu oldu; sorumluluğumuzu O üstlendi, öyle ki, bizi adil bir şekilde her talepten beraat ettirebilsin, evet, ve Kendi Huzurunun bulutsuz ışığına ve sevincine adil bir şekilde getirebilsin. O’nun, en yüce Ad olan adı sonsuzlarca kutsansın!

Şimdi farklı türdeki buyruklara geçiyoruz. Bunlardan ilk sırada olanlar benlik arzularına işaret ederler. (ayet 16) Suç, burada genelde erkeğe atfedilir – ama yine de kadın da suça dahil edilir. Ama erkek kolayca günah işleyemez ve sanki hiç günah işlememiş gibi hareket edemez, özellikle burada sözü edilen şekilde bu mümkün değildir. Bu yüzden, başlık parasını ödeyerek kadın ile evlenmesi gerekir. Pavlus da aynı ilkeye değinir: “Yoksa, fahişe ile birleşenin onunla tek beden olduğu bilmiyor musunuz? Çünkü, ‘İkisi tek beden olacak’ deniyor.’” (1. Korintliler 6:16) Kutsanmış Rabbimiz, aynı nedenden ötürü şu öğretişi verdi: “Ben size şunu söyleyeyim, karısını fuhuştan başka bir neden ile boşayıp başkası ile evlenen, zina etmiş olur. Boşanan kadın ile evlenen de zina etmiş olur.” ()Matta 19:9). Diğer nedenleri temel alarak boşanmalara izin veren insan yasaları ile ilgili ne kadar anlamlı bir yorum! Tanrı’nın bilgeliğinin nihai bir şekilde ihlal edilmesi ve aynı zamanda erkek ve kadın arasındaki temel ilişkiler konusunda tam bir bilgisizlik. Bu nedenle, Tanrı’nın yetkisi ile çatışmadıkları sürece diğer güçlere bağlıyız; ancak ülkenin yasası, imanlının ya da kilisenin vicdanlarının rehberi olamaz.

“Büyücü kadını yaşatmayacaksınız.” (ayet 18). Bir büyücü kadının özündeki düşünce, ruhlar ile ilişki kurmaktır; bunun karşılığı günümüzde yaşanan spiritüalizm’dir. Bu yüzden Levililer kitabında, büyücü kadın, “cincilik yapan ve ruh çağıran” olarak tanımlanır.

(Levililer 20:27) Eyn-Dor’lu büyücü kadın bu türde bir örnektir; çünkü Saul’un ona gidip, şunları söylediğini okuruz: “ Lütfen benim için ruhlara danış ve sana söyleyeceğim kişiyi çağır.” (1. Samuel 28:8) İspritizmaya inanan kişilerin, yaptıklarını söyledikleri şey budur – araştıran kişiyi, bu dünyadan ayrılmış olan kişiler ile iletişime sokmak. Aynı Saul gibi; Rab’den haber ya da bilgi alamıyordu; bu tür kişiler ruhlar aracılığı ile bilinmeyen ve görünmeyen şeyler ile ilgili bilgi edinme peşindedirler. Aslında bu davranış ile Tanrı’dan Şeytan’a dönüş yapmaktadırlar. İsrail dönemindeki ya da günümüzdeki tüm sistem, şeytanidir. Bu nedenle, büyücü bir kadının öldürülmesi gerekiyordu. Ve bu davranışı büyücü kadının Tanrı’ya hizmet etmeye duyduğu nihai düşmanlığı gösterir; ve şimdi itibarda olan ispritizma aynı şekilde nefret uyandırıcıdır ve eğer bu konuda ısrarlı davranıldığı takdirde, canlar üzerindeki etkisi aynı şekilde yıkıcıdır.

Sonra, ölüm cezasını gerektiren iki günahın adı verilir. Birincisi, benliğin günahıdır – ve en korkunç ve en tiksindirici olan benlik günahıdır. İkincisi, putperestliktir. Tanrı, Kendi halkı arasında Kendisinin dışında herhangi bir tanrının kabul edilmesine katlanamaz. Aksi takdirde, kendi taleplerini ve yetkisini inkar etmiş olurdu ve halkı ile olan ilişkisinin temellerini alt üst ederdi. Ve halkı O’nun gerçek karakterini inkar etmiş ve mutlak yetkisini reddetmiş olurdu. Bu nedenle, gerçek Tanrı’ya ve sahte tanrılara tapınmak bir arada barınamazlar. Elçi bu konuda şöyle der: “Putperestler kurbanlarını Tanrı’ya değil, cinlere sunuyorlar. Cinler ile paydaş olmanızı istemem. Hem Rabbin hem cinlerin kasesinden içemezsiniz; hem Rabbin hem cinlerin sofrasına ortak olamazsınız.” (1. Korintliler 10:20, 21) Sahte tanrıların kabul edilmesi, gerçek Tanrı’nın reddedildiğini gösterir. Bu nedenle, öte yandan, Selanikliler inanç değiştirdikleri zaman, onlar hakkında şu sözler söylendi: “Yaşayan gerçek Tanrı’ya kulluk etmek üzere, putlardan Tanrı’ya nasıl döndüğünüzü anlatıyorlar.” (1. Selanikliler 1:9)

Sonra, pek çok olayda yumuşak huyluluk ve şefkatli davranmak öğretilir.

“Yabancıya haksızlık ve baskı yapmayacaksınız. Çünkü siz de Mısır’da yabancı idiniz. Dul ve öksüzün hakkını yemeyeceksiniz. Yerseniz, bana feryat ettikleri zaman onları kesinlikle işitirim. Öfkem alevlenir, sizi kılıçtan geçirtirim. Kadınlarınız dul, çocuklarınız öksüz kalır. Halkıma, aranızda yaşayan bir yoksula ödünç para verirseniz, ona tefeci gibi davranmayacaksınız. Komşunuzun abasını rehin alırsanız, gün batmadan geri vereceksiniz. Çünkü tek örtüsü abasıdır. Ancak onunla örtünebilir. Onsuz nasıl yatar? Bana feryat eder ise işiteceğim, çünkü ben iyilikseverim.” (21-27. ayetler)

Yabancıya öncelik tanınır. Mısır ülkesinde yabancı olduklarını hatırlamalı ve yabancılara buna göre davranmalı idiler. Firavunun demir boyunduruğu altında bulundukları zaman, canlarında acılık vardı ve bu nedenle, yabancı bir ülkede yaşayan yabancıların duygularını anlayabilmeleri zor olmayacaktı. Daha sonra, çaresizlere iyi davranmaları buyurulur; ve tüm bu çaresiz kişiler içinde şefkatimize en çok ihtiyaç duyanlar hiç kuşkusuz dullar ve öksüzlerdir. Tanrı böylelikle burada onları Kendi kolunun güçlü savunması ile çevreler. Eğer herhangi biri dullara ve öksüzlere sıkıntı verirse, öldürülmeleri gerekirdi ve böylece onların karıları ve çocukları dul ve öksüz kalmış olurlardı. Tüm Kutsal Yazılar boyunca dullar ve öksüzler Tanrı’nın ilgisinin özel objeleri olarak belirtilirler. Ve bu yüzden dulların ve öksüzlerin bizim şefkatli ilgimizin objeleri olmaları gerekir. Yakup, bu konuda şöyle der: “Baba Tanrı’nın gözünde kusursuz ve temiz dindarlık, kişinin sıkıntı çeken öksüzler ve dullar ile ilgilenmesi ve kendini dünyanın lekelenmesinden korumasıdır.” (Yakup 1:27) Yoksullar ile ilgili aşağıdaki iki buyruk – ilki, yoksulun sırtından kazanç sağlayan zenginin sömürüsünden yoksulu kurtarmaktır; ve ikincisi, yoksulu, yoksulluktan ve çıplaklıktan kurtarmaktır. İsrailoğullarının şimdi, Sina’dan yönetildikleri gerçeğine rağmen, bu yasalar, bize Tanrı’nın yüreğinin derinliklerini görmemiz için izin verirler. Şu sözlerde ifade edilemeyecek kadar büyük bir şefkat mevcuttur: “Komşunuzun abasını rehin alırsanız, gün batmadan geri vereceksiniz. Çünkü tek örtüsü abasıdır, ancak onunla örtünebilir. Onsuz nasıl yatar? Bana feryat eder ise işiteceğim, çünkü ben iyilikseverim.” Tanrı’nın yüreğinin, O’nun halkı tarafından ifade edilmesi gerekir ve Tanrı uyumak için yatan birinin üzerini örtecek bir şeyi olmadığını gördüğü zaman üzülür!

Burada aynı zamanda kurumsal yetkilere karşı gösterilmesi gereken saygıya da değinilir: “Halkınızın tanrılarına sövmeyeceksiniz ve halkınızın önderlerine lanet etmeyeceksiniz.” (ayet 28) Buradaki “tanrılar” ifadesinin sayfa kenarında belirtildiği gibi, yetkililer ya da yargıçlar için kullanıldığı açıktır (Bakınız Yuhanna 10:34,35). Hananya ve Yüksek Kurul önünde duran Pavlus bu ayetten alıntı yapar (Elçilerin İşleri 23:5) Bu ifade, çeşitli mektuplardaki öğütler ile uyum içindedir. (Romalılar 13; 1 Timoteos 2:2; 1. Petrus 2:13-17) Tanrı halkının yolu böylelikle, krallar, yöneticiler ve sulh hakimleri ile ilgili olarak oldukça basittir. Tanrı halkı, şekli ne olursa olsun, yetkilerin tümüne Tanrı’nın söyledikleri ile çatışmadığı sürece, saygı ve itaat borçludurlar. Bu teslimiyet konumuna kendilerini koyan Rableridir.

İlk ürünlerin ve ilk doğanların Tanrı’ya sunulmaları gerekir. (29, 30. ayetler; bakınız Mısır’dan Çıkış 13:12, 13) Böylelikle hem bağımlılıklarını hem de bereketlerinin kaynağını kabul etmeleri ve bu şekilde kendilerinin Rabbe ait olduklarını beyan etmeleri gerekiyordu. Olgun meyveleri ve “şırayı” Tanrı verecekti ve bunun karşılığında Kendisi için bir sunu talep ediyordu. Tanrı, aynı şekilde ilk doğan çocuklarını da talep etti, ama 134. bölümde açıklandığı gibi bunun temelinde yatan neden, Fısıh gecesi Mısırlıların ilk doğanlarının öldürülmeleri ve Fısıh Kuzusu’nun kanı sayesinde İsrailoğullarının kurtarılmaları idi.

Kısaca, Rab için” kutsal kişiler” olmalı, kötüden uzak durmalı ve Tanrı için ayrılmış bir halk olmalı idiler; çünkü onları Kendisine ait kılan, kutsal idi ve onları Kendi benzeyişine dönüştürecekti. Bundan dolayı kendilerini murdar yiyecek ile kirletmemeleri yalnızca köpeklerin yiyebileceği murdar hayvanların etlerini yememeleri gerekiyordu. Kutsal bir halk, kutsal bir Tanrı’ya uygun yollarde yürümeli idi. Farklı türdeki diğer konular, bundan sonraki bölümde ele alınacaklar (Mısır’dan Çıkış 23).

“Yalan haber taşımayacaksınız. Haksız yere tanıklık ederek kötü kişiye yan çıkmayacaksınız. Kötülük yapan kalabalığı izlemeyeceksiniz. Bir davada çoğunluktan yana konuşarak adaleti saptırmayacaksınız. Duruşmada yoksulu kayırmayacaksınız. Düşmanınızın yolunu şaşırmış öküzüne, ya da eşeğine rastlarsanız, onu kendisine geri götüreceksiniz. Sizden nefret eden kişinin eşeğini yük altında çökmüş görürseniz, kendi haline bırakıp gitmeyecek, ona yardımcı olacaksınız. Duruşmada yoksula karşı adaleti saptırmayacaksınız. Yalandan uzak duracak, suçsuz ve doğru kişiyi öldürmeyeceksiniz, çünkü ben kötü kişiyi aklamam. Rüşvet almayacaksınız. Çünkü rüşvet göreni kör eder, haklıyı haksız çıkarır.”(Mısır’dan Çıkış 23:1-8)

bu kısımda dil ile işlenen günahlara yer verilir. İlk günah, yalan bir haber vermek ya da almaktır (sayfa kenarına bakınız). Bu yüzden, Tanrı’nın kilisesine nüfuz eden yalanlar nedeni ile pek çok zarar verilmektedir! Yalan bir haber verme düşüncesinin dehşete düşürmeyeceği kişi sayısı çok azdır. Tüm dürüst zihinler böyle bir günahı yargılarlar; dünyaya ait bir kişi bile yalanın suç olduğunu bilir ve yalanı mazur göstermez. Ama sayfa kenarında belirtildiği gibi, sözcük daha geniş bir anlama sahiptir ve aynı zamanda yalan bir haberin kabul edilmesini de kapsar. İlk günahtan sakınan pek çok kişi, ikinci yalanın tuzağına düşerler. Bir haber alınır ve görünüşe göre bu haber doğrudur ve hemen başkalarına iletilir, oysa alınan haberin doğruluğunu araştırma konusunda zahmete girilse, haberin sahte olduğu ortaya çıkarılabilir. Bu konuda herkesten önce Hıristiyanların dikkatli olmaları gerekir. Aksi kanıtlanamaz bir tanıklık tarafından desteklenmedikçe, bir başka kişinin itibarını zedeleyen her haber reddedilmelidir. Böylelikle sorumluluk, haberi veren kadar haberi işiten kişiye de aittir. Eğer bu hatırlanmış olsa, pek çok iftiracının yalanı daha başlangıçta bastırılmış olur ve dedikodu yapan kimselerin maskeleri düşer ve pek çok paydaşlığın bozulmasından sakınılmış olur. Bu zehirin panzehirini şu sözlerde buluruz: “Sevgi kaba davranmaz, kendi çıkarını aramaz, kolay kolay öfkelenmez, kötülüğün hesabını tutmaz. Sevgi haksızlığa sevinmez, gerçek olan ile sevinir. Sevgi her şeye katlanır, her şeye inanır, her şeyi umut eder, her şeye dayanır.” (1.Korintliler 13:5-7)sonra sahte tanıklık suçlanır – modern adı ile yalan yere yemin etmek olarak bilinen bir günah. Bu öğüt, bir sonraki ayette ve ayrıca 3. ve 5. ayetlerde de adalet yönetimi ile bağlantılı olarak görülür. Adil bir Tanrı’nın gözünden hiç bir şey kaçmaz; O, her kötü eğilimi ve etkiyi görür ve bu yüzden Halkının yaşamlarındaki her koşulda onlara rehberlik sağlar. Kişi, davasında haklı olsa bile, bir çoğunluk muhalefeti karşısında tek başına kalması zordur. Ama Rab canın önünde durduğu için, davanın adil sonuçlanması kolay hale gelir. Öte yandan, yoksul bir adamın, davasında desteklenmemesi gerekir; örneğin, yoksul kişi haklı ya da haksız da olsa, duruşmada adalet “saptırılmayacaktır.” (ayet 6) Bazı kişiler zenginlerden, bazı kişiler ise yoksullardan çabuk etkilenirler; özellikle demokrasinin ve yasal yetkinin küçümsendiği bir dönemde. Ancak, yüreğin her ikisinden de özgür olması gerekir ve eğer yürek Tanrı Sözü’ne itaat eder ise, özgür olacaktır. Bu buyruklar ile birlikte araya serpilmiş olan, özel bir talimat verilir; bu talimat bir düşmanın öküzü ya da eşeği ile ilgilidir. Yürekteki öfkenin bir düşmanın hayvanına karşı gösterilmemesi gerekir; hayvanın sahibine duyulan düşmanlık nedeni ile zor durumdaki bir hayvana yardım etmek reddedilmemelidir; “ama eğer düşmanınızın yolunu şaşırmış öküzüne ya da eşeğine rastlarsanız, onu kendinse geri götüreceksiniz; böyle yapmakla onun başının üzerine ateş korları yığmış olmaz mısınız?” Bu nedenle, “sizden nefret eden kişinin eşeğini yük altında çökmüş görürseniz, kendi haline bırakıp gitmeyecek, ona yardımcı olacaksınız.” Tanrı’nın merhameti ve şefkati, konuşamayan yaratıkları için de geçerlidir ve O’nun halkı her konuda O’nun niteliklerini yansıtmalıdır.

Aynı zamanda gerçek ve doğruluk da emredilir. (ayet 7) Verilen neden çok dikkate değerdir –

“Çünkü ben kötü kişiyi aklamam.” Tanrı, egemenlik sürerken tüm yollarında adildir, hata ve ayırım yapmaz ve insana “O’nun tarzında herhangi bir hata bulmasına” asla izin vermez. Ama, Mezmur yazarının da itiraf ettiği gibi, O, konuştuğu zaman haklı çıkacaktır ve yargıladığı zaman, yargısı doğru olacaktır. Bu yüzden, kötüler O’nun yargısından hiç bir zaman kaçamazlar. Ama lütuf sayesinde, tanrısızları aklayabileceği bir yol açıklamıştır. (Romalılar 5) Böyle bir durum yasa altında imkansız idi. “Ama şimdi Yasa’dan bağımsız olarak Tanrı’nın insanı nasıl aklayacağı açıklandı. Yasa ve peygamberler buna tanıklık ediyorlar. Tanrı, insanları, İsa Mesih’ olan imanları ile (ya da Mesih’in sadakati ile) aklar. Bunu, iman eden herkes için yapar. Hiç ayrım yoktur.” (Romalılar 3:21-22) Tanrı, bu temel üzerinde adil kalabilir ve İsa Mesih’e iman edenin Aklayıcısıdır. (ayet 26) Armağanların kabul edilmesine karşı bir uyarı eklenir.

Hatırlanması gereken sorun, hala insan ve insan arasındaki bir yargı ya da gerçeğin sahtelikten ayrılmasıdır. Böyle bir durumda bir armağan almak, bilgeleri kör eder ve doğruların sözlerini saptırır. Can ile Tanrı’nın ilişkisini kapatabilir ve bu yüzden sağlam bir görüşe engel olur. Dokuzuncu ayet, Mısır’dan Çıkış 22:21 ayetinde yer alan emrin bir tekrarıdır. Bu, onun Tanrı’nın gözündeki önemini gösterir. Ve burada “yabancılığın ne olduğunu bilirsiniz (bir yabancının nasıl hissettiğini bilirsiniz)” ifadesi vurgulanarak eklenir. İsrailoğulları böylece, yabancıların duygularını anlamak konusunda, kendi yaşadıkları deneyimden dolayı bilgi sahibidirler (İbraniler 4:15; aynı zamanda İbraniler 2:18 ile karşılaştırın); ve geçmişte yaşadıkları üzüntüleri hatırlamaları, aynı koşullarda bulunan kişilere karşı olan davranışlarına şekil verecekti.

Ülke toprağı ve bayramlar ile ilgili muhtelif buyruklar aşağıda belirtildiği gibidir.

“Toprağınızı altı yıl ekecek, ürününü toplayacaksınız ama yedinci yıl nadasa bırakacaksınız; öyle ki halkınızın arasındaki yoksullar yiyecek bulabilsin, onlardan arta kalanı da yabanıl hayvanlar yesin. Bağınıza ve zeytinliğinize de aynı şeyi yapın. Altı gün çalışacak, yedinci gün dinleneceksiniz. Böylece hem öküzünüz, hem eşeğiniz dinlenir, hem de kadın kölenizin oğulları ve yabancılar rahat eder. Söylediğim her şeyi yerine getirin. Başka ilahların adını anmayın, ağzınıza almayın.

“yılda üç kez bana bayram yapacaksınız. Size buyurduğum gibi, Aviv ayının belirli günlerinde yedi gün mayasız ekmek yiyerek Mayasız Ekmek Bayramını kutlayacaksınız. Çünkü Mısır’dan o ay çıktınız. Kimse huzuruma eli boş çıkmasın. Tarlaya ektiğiniz ürünleri biçtiğiniz zaman, ik ürünler ile Hasat Bayramı’nı kutlayacaksınız. Yıl sonunda tarladan ürünlerinizi topladığınız zaman, Ürün Devşirme Bayramı’nı kutlayacaksınız. Bütün erkekleriniz yılda üç kez ben egemen Rab’bin huzuruna çıkacaklar. Evinizde maya bunduğu sürece bana kurban kesmeyeceksiniz. Bayramda bana kurban edilen hayvanın yağı sabaha bırakılmamalı. Toprağınızın ilk seçme ürünlerini Tanrınız Rabbin tapınağına getireceksiniz. Oğlağı anasının sütünde haşlamayacaksınız.” (Mısır’dan Çıkış 23:10-19)

Rabbe ait olduğunu sürekli hatırlayarak, toprak şabat günlerinin tadını çıkartmalı idi. Bu yüzden, insanın da Tanrı’nın dinlenmesini paylaşmasını gerekiyordu. Ama yine de burada yoksulların ve yabanıl hayvanların yarar görmeleri düşünülmüştür. Hem biri hem de diğeri hatırlanmıştı. Tanrı’nın yarattıkları olarak aralarındaki fark önemsenmemiştir. İsrailoğullarına böylelikle,kendilerinin kiracılar oldukları hatırlatıldı ve böyle oldukları için üzüm ve zeytin bağları kadar toprakları da Rabden idi, çünkü onlar Tanrı’nın sevgi ve ilgisinin nesneleri idiler.

Bundan sonraki kısım insan için şabat gününden söz eder. Bayramların hepsi Levililer kitabının 23. bölümünde bulunur; ve burada olduğu gibi şabat önce gelir. Ama bu bölümde şabat gününe ek olarak yalnızca üç bayramdan bahsedilir – mayasız ekmek bayramı, hasat bayramı ve ürün devşirme bayramı, yani fısıh, Pentikost ve çadır bayramları. Levililer kitabında verilen tüm bayramlar Tanrı’nın, İsraililer ile olan yollarının tam bir döngüsünü sembolize ederler. Bu konuda şabat önceliğe sahiptir, çünkü Tanrı’nın onlar ile olan tüm yollarının sonu ve sonuçları (bu düzene ait imanlılar ile olduğu gibi), O’nun, halkını huzur diyarının keyfine getirmektir. Bunu nasıl yerine getirilmesi gerektiğine dair yöntemler ya da bu sonuca ulaşmak için birbirini izleyen araçlar sonra Tanrı tarafından karakteristik bir şekilde açıklanır. Bunlardan yalnızca üç tanesinin bu bölümde bulunmasına rağmen, hepsi çok önemlidirler. Mayasız ekmek ilk sırada yer alır; ¹ sonra, bunu daha fazla Levililer kitabında görülen, Mesih’in dirilişini sembolize eden ilk ürünler ile hasat izler; ve sonra da Mesih’in dirilişi ile söz verilen ve Pentikost’un bunun kutsanmış başlangıcı olan canların hasadı ile devam eder. Bu nedenle, şunları okuruz: “Her biri sırası gelince dirilecek. İlk örnek olarak Mesih, sonra Mesih’in gelişinde Mesih’ ait olanlar.” (1. Korintliler 15:23) Bu ayetteki uygulama öncelikle İsrail’e aittir, ancak bu konuda geniş bir yorum yapılır; burada sözü edilen toplananlar, bin yıllık düzende olduğu gibi kutsallara işaret eder – tek bir kelime ile belirtecek olur isek, her çağ ve düzenden kurtarılmış olanların geniş çoğunluğu. Böylelikle yılda üç kez Rab için bir bayram kutlamaları gerekiyordu ve bu bayramlarda İsrail’in tüm erkekleri Rab Tanrı’nın önünde görünmeli idiler. Bayram kutlamalarındaki ana düşünce, bu idi; halkını, Kendisinin bina etmiş olduğu temel üzerinde Kendi çevresinde toplamak – yani kurtuluşun temeli üzerinde. Buna uygun bir şekilde kurtarılmış bir halk olarak O’nun kendilerine söylemiş olduğu tüm şeyler hakkında dikkatli ve tedbirli olmak için Yehova’nın çevresinde toplandılar; ve O’nun söylediği her şeyi yerine getirmeleri, başka ilahların adını anmamaları, hatta ağızlarına almamaları gerekiyordu. (ayet 13) Onlar, kurtarılmış ve kutsanmış bir halk olarak yanlıca ve bütünü ile Rabbe aittiler.

Mayasız ekmek, kurbanın kanı ile bağlantılı olarak bir kez daha yasaklandı; çünkü, mayasız ekmek, Mesih’e işaret eden kurbanları göz önünde bulundurarak, kötünün bir sembolü olarak onların tipik öğretişlerini tahrif edecekti. Mesih, kötü ile bir araya getirilemez idi. Bu yüzden maya kesinlikle yasaklandı. Kurbanın yağının da sabaha bırakılmaması gerekiyordu. (Mısır’dan Çıkış 12:10 ayeti ile karşılaştırın) Bu konu ile ilgili tam açıklama esenlik sunusu ile ilgili buyruklarda bulunur. (Levililer 3) “Kişi, esenlik sunusunun bazı parçalarını RAB için yakılan sunu olarak sunmalı. Sununun bağırsak ve işkembe yağlarını, böbreklerini, böbrek üstü yağlarını, karaciğerden böbreklere uzanan perdeyi ayıracak. Harun’un oğulları sunakta yanan odunların üzerinde duran yakmalık sununun üzerinde bunları yakacak. Yakılan sunu, Rabbi hoşnut eden kokudur.” (3-5. ayetler) Yağ, bu nedenle, Tanrı’nın payı idi (Aynı zamanda bakınız Levililer 4:8-10) Bu nedenle, bu onunun ihmal edilmemesi gerekir – sabaha bırakılmamalı ama hemen sunulmalıdır. Tanrı halkı kendi payını almadan önce, Tanrı’nın Kendi payına sahip olması gerekir. Tüm bereketin sırrı budur – Rabbe, en üstün olan yeri vermek, önce, O’na layık olan şeyi düşünmek ve bu gerçekleşene kadar diğer her şeyi gözden silmek.

Topraklarının ilk ürünlerinin ilkinin, Rab Tanrılarının evine getirilmesi gerekiyordu. Yasa’nın Tekrarı 26. bölümde, bu zorunluluğun güzel bir tanımı ile birlikte görevin hangi tutum içinde yerine getirileceği de belirtilmiştir. Bu tanım, emir ile ilgili esinlenmiş bir açıklamadır. Son olarak, en çok dikkat çeken bir yasaklama okuruz. (ayet 19) Bu açıklama,Kutsal Yazılar’da üç kez yer alır. (Mısır’dan Çıkış 34:26; Yasa’nın Tekrarı 14:21) Tanrı, halkını, doğanın tek bir şekilde bile ihlal edilmesinden koruyarak doğaya şefkatli bir özen göstermesini ister. Annenin sütü, yavrunun beslenmesi için yiyecektir ve bu yüzden bu sütün diğerleri için yiyecek olarak haşlanmaması gerekir. Bazı kişiler, bu konu hakkında ruhsal bir öğretişin bulunduğunu düşünürler. Bu kıyaslamalardan yararlı sonuçlar elde edilebileceği hiç kuşkusuz doğrudur; ama bu konu herkes için yapılacak bir açıklamadan çok özel bir çalışma için daha uygun olacaktır.

Bu kısım Tanrı’nın, halkı için açıklamış olduğu yere onları götürürken sağlamış olduğu rehberlik ile birlikte halkın nasıl davranması gerektiği konusundaki uyarılar ve ülkenin tamamına sahip olmaları için gereken davranışın bir ifadesi ile son bulur.

“Yolda sizi koruması, hazırladığım yere götürmesi için önünüzden bir melek gönderiyorum. Ona dikkat edin, sözünü dinleyin, başkaldırmayın. Çünkü beni temsil ettiği için başkaldırınızı bağışlamaz. Ama onun sözünü dikkat ile dinler, bütün söylediklerimi yerine getirirseniz, düşmanlarınıza düşman, hasımlarınıza hasım olacağım. Meleğim önünüzden gidecek, sizi Amor, Hitit, Periz, Kenan, Hiv, ve Yevus topraklarına götürecek. Onları yok edeceğim. Onların ilahları önünde eğilmeyecek, tapınmayacaksınız; törelerini izlemeyeceksiniz. Tersine, ilahlarını yok edecek, dikili taşlarını büsbütün parçalayacaksınız. Tanrınız Rabbe tapacaksınız. Ekmeğinizi, suyunuzu bereketli kılacak, aranızdaki hastalıkları yok edeceğim. Ülkenizde kısır ve çocuk düşüren kadın olmayacak. Size uzun ömür vereceğim.Dehşetimi önünüzden gönderecek, karşılaşacağınız bütün halkları şaşkına çevireceğim. Düşmanlarınız önünüzden kaçacak. Hivliler’i, Kenanlılar’ı, Hititliler’i önünüzden kovması için önünüz sıra eşek arısı göndereceğim. Ama onları bir yıl içinde kovmayacağım. Yoksa ülke viran olur, yabanıl hayvanlar çoğaldıkça çoğalır, sayıları sizi aşar. Siz çoğalıncaya, toprağı yurt edininceye dek oları azar azar kovacağım. Sınırlarınızı Kamış Denizi’nden, Filist Denizi’ne, çölden Fırat Irmağına kadar genişleteceğim. Ülke halkını elinize teslim edeceğim. Onları önünüzden kovacaksınız. Onlar ile ya da ilahları ile antlaşma yapmayacaksınız. Onları ülkenizde barındırmayacaksınız. Yoksa bana karşı günah işlemenize neden olurlar. İlahlarına taparsanız, size tuzak olur.” (20-33. ayetler)

Yolda onları koruması, Tanrı’nın hazırladığı yere götürmesi için önlerinden bir melek gidecekti. Melekten hep bu konular ile ilgili olarak söz edilirdi. (Mısır’dan Çıkış 14:19; Mısır’dan Çıkış 33:2; Çölde Sayım 20:16, v.b.) Peygamber Yeşaya O’nu, O’nun (Yehova’nın) huzurundan çıkan melek olarak ifade eder. (63:g) O zaman bu melek kimdi? Hem bu ayetten hem de 14. bölümden ve diğer bölümlerden de anlaşıldığı gibi, bu meleğe tanrısal nitelikler atfedilmiştir. Örneğin, burada şöyle denir: “O, benim( adım O’ndadır).” Böylece Mısır’dan Çıkış 14. bölümde O’ndan bir melek olarak söz edildikten sonra, Yehova kimliği ile ifade edilir. (19. ayet ile 29. ayet) Benzeri durum aynı zamanda yaratılış 22. bölümde İshak’ın kurban edilişi ile bağlantılı olarak da yer alır. (15, 16. ayetler) O’nun, tanrısal olduğu bu yüzden açıktır; ve müdahale etmesi adildir (tüm çağlarda Söz’ün tanrısal öğrencileri tarafından varılan sonuç), bu melek Üçlü birliğin İkinci Kişisidir; Oğul Tanrı, Yehova. Böyle olduğu için O’nun çeşitli görünümlerinin Beden Alışının önceden ima edilişleri olduğunu algılayabiliriz. O, halkının her zaman önderidir ve yine burada O, İsrailoğullarının başındadır; onları yolda tutmak ve onlar için hazırlamış olduğu yere götürmek için önlerindedir. Huzurundan çıkan melek onları kurtardı. Sevgisi ve merhametinden ötürü onları kurtardı, geçmişte onları sürekli yüklenip taşıdı.”

İsrail’e bu yüzden ciddi uyarıda bulunulur. O’nu dinlemeli, sesine itaat etmeli ve O’nu tahrik etmemeliydiler. O kutsaldı ve madem ki, Tanrı’nın halkı kendilerini yasanın altına koymuştu, o zaman onların suçlarını bağışlayamazdı. “Benim adım” – Tanrı’nın İsrail ile olan ilişkisinde olduğu her şeyin ifadesi – “O’ndadır”, ve bu yüzden Tanrı, halkın davranışlarının standardı olarak verilmiş olan yasanın temeline uygun olarak adil bir şekilde hareket edecekti. Öte yandan, itaat, O’nun, onların hedefi ile ilgili olarak tam kimlik tespitinin koşulu yapılmıştı. Bu durumda onların düşmanları, O’nun düşmanları olacak ve O, bu düşmanları yok edecekti.

Tüm bu buyrukların çölden ziyade ülkeyi tasarladığı görülecektir. Bunun, zihinlerde tutulması gerekir. Bu bağlamda tüm bereketlerinin bağımlı olduğu iki şey eklenir – kötü olandan ayrılmak ve Tanrıları Rabbe hizmet etmek. (24, 25. ayetler) Bu bereket koşulları değiştirilemez. O zaman İsrail için doğru oldukları gibi şimdi de aynı şekilde doğrudurlar. Böylelikle Selanikliler şu şekilde tanımlanırlar: “Yaşayan gerçek Tanrı’ya kulluk etmek üzere, putlardan Tanrı’ya döndüler.” (1. Selanikliler 1:9) Tanrı söz konusu olduğu zaman, kötü ile hiç bir suç ortaklığı olamaz. O, olduğumuzun ve sahip olduğumuzun tümünü talep eder ve bu talebin farkına varıldığı zaman, bizi Kendi yüreğinin arzu ettiği şekilde bereketleyebilir. İşte verilen bereketler – yersel bereketler, çünkü onlar yersel bir halk idi. Ama bu özellikteki bereketler, koşula bağlı değil ve sınırsız idi. Ayrıca, Tanrı’nın, halkını etkileyen hiç bir şeyi de gözünden kaçırmadığına dikkat edin. Tanrı, onlara, düşmanlarını bir yıl içinde kovmayacağını söyler, “yoksa ülke viran olur, yabanıl hayvanlar çoğaldıkça çoğalır, sayıları onları aşar.” (ayet 29) Onlara önderlik edecek ve onları kaldırabilecekleri kadar bereketleyecekti. Ama halkın uygun zamanda ülkelerine sahip olmaları gerekiyordu – Kamış Denizi’nden Filist Denizi’ne ve çölden Fırat Irmağı’na kadar sınırlarını genişletecekti. (ayet 31) - bir vaat, ne yazık ki, İsrail’in sadakatsizliği nedeni ile kaybedildi ve hiç bir zaman farkına varılmadı; Davut ve Süleyman’ın egemenlikleri sırasındaki kısa bir dönem dışında (1. Tarihler 18; 2. Tarihler 9:26) Aslında Süleyman’ın egemenliğinde bile vaat kısmen yerine geldi; çünkü hala ülkeden dışarı sürülmemiş olan Hititliler, Amorlular ve Perizliler, Hivliler ve Yevuslular vardı (2. Tarihler 8:7, 8). Bu yüzden ülkenin tamamı ve bereket ile ilgili vaat, ancak Davut ve Süleyman’ın yalnızca gölgeleri ve örnekleri oldukları O’nun yönetimi altında yerine gelebilirdi. İsrail’in, sorumsuzluk nedeni ile kaybettiği, daha sonra lütuf ve güç ile yerine getirilecekti.

Son olarak, bir kez daha mutlak ayrılık emredilir. Ülke halkı ya da onların tanrıları ile hiçbir şekilde antlaşma yapılmamalıdır; onlar ülkede barındırılmayacaklardır. Böyle olduğu takdirde, ülke halkı, İsrail’in Rabbe karşı günah işlemesine neden olurlar. Tanrı halkı ve Tanrı’nın düşmanları arasında bir antlaşma yapılamaz. “Dünya ile dostluk, Tanrı ile düşmanlıktır.” Bu gerçek, Mesih’in adını taşıyan herkesin yüreklerine ve belleklerine en güçlü şekli ile kazınsın!

---

Bölüm 17

Buluşma Çadırı

Mısır’dan Çıkış 25:1-9

Bu bölüm ile birlikte yeni bir konuya, Buluşma Çadırına başlıyoruz. Bu konu, Mısır’dan çıkış 30. bölümün sonunda biter. Ancak bu konu üç bölüme ayrılır. İlk olarak, Buluşma Çadırının konutunu, yıkanma kazanlarını ve eşyalarını Tanrı’nın göstereceği örneğe tıpatıp uygun olarak yapmalıydılar. Bu kısım Mısır’dan Çıkış 27:19 ayetine kadar devam eder. İkinci olarak, kahinlerin giysileri ve adanmaları hakkında bilgi verilir, Mısır’dan Çıkış 28. ve 29. bölümlerde bu konudaki buyruklara yer verilir. Sonra, en son olarak, yıkanma kazanları – yani, Tanrı’ya yaklaşmak için gerekli olan tunç kazan, Mısır’dan Çıkış 30. bölümde ayrıntılı olarak belirtilir. Bunlardan Tanrı’yı gösterenlerden bazılarının – yüceliğinin bir kısmını – aynı zamanda yaklaşmak için kullanıldıkları da gözlemlenecektir; ama her birinin ana tasarımı hatırlandığı takdirde, karmaşa engellenmiş olacak ve düzen kolay bir şekilde anlaşılacaktır. Buluşma Çadırının çeşitli bölümleri gözden geçirildikçe her birinin ifade ettiği anlamı daha titizlik ile belirtmek için fırsat bulunacaktır. Bu arada, verilen bölüm, okuyucuya, bu kitabın bu kısmı ile yapılan çalışmaya daha zeki bir şekilde yaklaşabilmesi için yardımcı olacaktır.

“RAB, Musa’ya şöyle dedi: ‘İsrailliler’e söyle, bana armağan getirsinler. Gönülden veren herkesin armağanını alın. Onlardan alacağınız armağanlar şunlardır: altın, gümüş, tunç; lacivert, mor, kırmızı iplik; ince keten, keçi kılı, deri kırmızı boyalı keçi derisi, akasya ağacı, kandil için zeytin yağı, mesh yağı ile güzel kokulu buhur için baharat, baş kahinin efodu ile göğüslüğü için oniks ve öbür kakma taşlar. Aralarında yaşamam için bana kutsal bir yer yapsınlar. Konutu ve eşyalarını sana göstereceğim örneğe tıpatıp uygun yapın.” (1-9. ayetler)

Bu buyruklarda dikkat edilmesi gereken üç nokta vardır. İlki, buyrukların nesnesidir – yani kutsal bir yer yapmak. “Aralarında yaşamam için bana kutsal bir yer yapsınlar.” Bu nedenle, Buluşma Çadırı ile ilgili öncelikli düşünce, Buluşma Çadırının, Tanrı’nın kalacağı yer olması idi. Mısır’dan Çıkış 15:2 ayetinde belirtildiği gibi, Tanrı, Kızıl Deniz geçilmeden önce – mecazi anlamdaki kurtuluş tamamlanıncaya dek - yeryüzünde hiç bir zaman halkı ile birlikte kalmadı. Tanrı, bahçede Adem’i ziyaret etti, atalara göründü ve onlarla iletişim kurdu; ama Halkını Mısır’dan çıkartıp kurtarıncaya kadar, Kendisinin oturacağı kutsal bir yerin yapılması hakkında hiç bir şey söylenmedi. Buluşma Çadırı bu nedenle, bir kurtuluş kanıtı ve Tanrı’nın kurtulmuş bir halka Kendisi ile ilişki sağlamış olduğunun bir belirtisi idi. O, Merkez idi ve halk O’nun çevresinde toplandı. Tanrı’nın, kurtuluş konusundaki düşüncesi böyledir. O, halkını, yalnızca Kendi amaçları ile ilgili olarak değil, aynı zamanda yüreği ile uyumlu olarak da kurtarır; O, halkının, Kendisine yakın bir yerde bulunmasını arzu eder, Kendi çevresinde toplanmasını ister – O, onların Tanrısıdır ve onlar, O’nun halkıdırlar. Sorumluluk altına giren insanların başarısızlığı nedeni ile sonuçta O’nun yüreğindeki arzuların yerine gelmediğini biliyoruz. Ama O, yine de hem çölde hem de Hıristiyan düzenindeki krallık sırasında onların arasında kutsal yerine sahipti; bin yıllık dönemde Yeruşalim’de bir başka maddesel kutsal yere sahip olacaktır. Ve sonunda, sonsuz vatanda, kutsal kentte, göksel Yeruşalim, göklerden, Tanrı’nın yanından aşağı inecek ve yeni yeryüzünde, Tanrı’nın konutu insanların arasında olacaktır. (Vahiy 21:2, 3) O zaman Tanrı’nın yüreğinin planları tamamlanmış mükemmellikleri içinde görüneceklerdir ve madem ki, insanın günahı yüzünden yaşanan tüm üzüntüler ve eski düzen ortadan kalkacaktır, o zaman Tanrı’nın yüreğinden halkına ve onların yüreklerinden Tanrı’ya engellenmeden akan tam, mükemmel ve bereketlenmiş sevince ve O’nun mükemmel görünümüne ve onların mükemmel tapınma ve hizmetlerine engel olacak hiç bir şey olmayacaktır. Ama tüm bunların örneği, Tanrı’nın, aralarında yaşayabilmesi için İsrail’e yapması buyurulan bu kutsal yerde bulunacaktır.

Ancak Buluşma Çadırı yine de, farklı bir şekilde görülebilir. Tanrı’nın içinde oturduğu ev, O’nun yüceliğinin açıklanmasını gerektiren bir yer olmalıdır. Bu yüzden, ayrıntılı olarak incelendiği zaman görülebileceği gibi, bu kutsal yerin her bir parçası, Tanrı’nın Kendisinin bazı görünümleri ile doludur. Bir başka kişi şöyle yazar: “Aracı Mesih’in her şekildeki yücelikleri buluşma çadırında temsil edilir. Bedeni olarak görülen halkının birliği henüz kesin olarak temsil edilmese de, Tanrı’nın her davranışı ile ilgili yolları ve mükemmellikleri O’nun aracılığı ile tüm yaratılışta, halkında ya da Kişiliğinde gösterilir. Tanrı’nın yüceliğinin, Evinin, Yetkisinin O’nun varlığında gösterilmesi (görülebildiği kadar), Lütfunun yolları ve yüceliği ve Mesih aracılığı ile bizimle olan ilişkisi – çaresiz ve zayıf yaratıklar, ama O’na yaklaşırlar – gözlerimizin önüne serilir, ama yine de O’nun varlığının üstü hala bir perde ile örtülüdür ve Baba ile değil Tanrı ile.” Bu nedenle ruhsal zihin, bu kutsal yerin önemsiz ayrıntılarının tipik öğretişini zevk ile izler, ve bundan Tanrı’nın, Kendisini açıklamış olduğu çeşitli ölçüleri ve yöntemleri öğrenir ve bunların içerdikleri her sırrın anahtarına yalnızca Mesih’in kişiliğinde sahip olunduğunu anlaması gerekir. Bunu hatırlamak hayal ürünlerinin tüm uçuşlarını bir yandan kontrol edecek, bir yandan da diğer düşüncelerimize yeni bir ilgi ile yatırım yapmamıza yardımcı olacaktır, çünkü Mesih’in Kendisi ömür boyu canın önünde bulunacaktır.

Buluşma çadırının üçüncü bir görünümü daha mevcuttur. Bu görünüm, göklerin bir örneğidir. Çadırda, avlu, kutsal yer ve en kutsal yer vardı. Kahin, böylelikle birincisinin ve ikincisinin arasından üçüncü göklere geçerdi – Tanrı’nın özel huzurunun yeri. Pavlus, “üçüncü göğe alındığından” söz eder. İbraniler mektubunda çadırın bu konudaki önemi hakkında bir ima bulunur – “Tanrı Oğlu İsa, gökleri aşan büyük baş kahinimiz olduğu için, açıkça benimsediğimiz inanca sımsıkı sarılalım.” (İbraniler 4:14) Mesih, bu ayette, kefaret gününde Yahudi baş kahinin yaptığı gibi, avlu ve kutsal yer aracılığı ile, Tanrı’nın huzuruna, yani en kutsal yere (tümü göklerin örneği olan) geçmiş olarak ifade edilir.

Bu bağlamda, ikinci nokta olarak şundan söz edilebilir, buluşma çadırı, dağda Musa’ya gösterilen örneğe uygun olarak yapıldı (9, 40. ayetler v.b.) ve bu nedenle göksel değerlerin örneği idi. Bu öğretiş, İbranilere yazılan mektupta geliştirilir. “Göklerde, Yüce Olan’ın tahtının sağında oturan, kutsal yerde, insanın değil, Rabbin kurduğu asıl tapınma çadırında görev yapan böyle bir baş kahinimiz vardır.” (İbraniler 8:2); ve tekrar şöyle denir: “Böylelikle aslı göklerde olan örneklerin bu kurbanlar (hayvan kurbanların kanı) ile, ama gökteki asıllarının bunlardan daha iyi kurbanlar ile temiz kılınması gerekti. Çünkü Mesih, asıl kutsal yerin örneği olup insan eli ile yapılan kutsal yere değil, ama şimdi bizim için Tanrı’nın

önünde görünmek üzere asıl göğe girdi.” (İbraniler 9:23,24) Bu nedenle tapınma çadırının kahinlerin hizmeti için olduğu kolayca anlaşılır; çünkü tapınma çadırı Tanrı’nın konut kurduğu yer olduğu için aynı zamanda, günahkarın kahinin kişiliğinde Tanrı’ya yaklaştığı ( ya da Tanrı’nın Kendisi ile ilişki kurmuş olan bir halkın yaklaşması) yerdi. Aslında baş kahin en kutsal yere yalnızca yılda bir kez girerdi. (bakınız Levililer 16); ama bu kahinliğin başarısızlığı yüzündendi ve orijinal planı hiç bir şekilde bozmazdı. Perde ile birlikte tüm bunlar ve kutsal yerdeki kahinler dışında hiç kimse, tezat aracılığı ile bile olsa bize şunu öğretir: günümüzdeki imanlıların düzeninde, daha tam ve daha çok bereketli ayrıcalıklar sayesinde sevinç vardır. İmanlılar, en kutsal yere her zaman girme özgürlüğüne sahiptirler, çünkü perde yırtılmıştır, sonsuza kadar yetkin kılınmışlardır, artık günah bilincine sahip değildirler, çünkü Mesih ilk ve son kez kurban edilmiştir (İbraniler 10). Ve Yehova’ya değil, İsa Mesih’teki Tanrılarına ve Babalarına yaklaşırlar.

İşaret edilen son nokta, çadırın yapılması için maddesel sunular getiren kişilere hitap eden bir çağrıdır. Tanrı, halkının arasında yaşamak istediğini söyleyerek Kendisi için kutsal bir yer yapılmasını istemek ile lütfunu çok parlak bir şekilde sergilemiştir. Bu yüzden yalnızca gönülden verilen kişilerin armağanları alınacak idi. Bu olağanüstü güzellikte bir düşüncedir. Tanrı, önce isteği üretti ve sonra onlara verecekleri sunuyu atfetti. Kendi yüreğinin ifade ettiği arzulara bir karşılık verilmesini umut ederek halkın paydaşlığını hesaba kattı. Kitapta daha sonra görüleceği gibi halk karşılık verdi ve bu karşılık öylesine yoğun oldu ki, halkın daha çok armağan getirmesine engel olundu. Bu konu ile ilgili aynı zamanda bir başka güzel örnek Davut’un tapınağı hakkındadır: “Davut, Tanrı’ya ant içti ve Yakup’un güçlü Tanrısına adak adadı; evime gitmeyeceğim, yatağıma uzanmayacağım, gözlerime uyku girmeyecek, göz kapaklarım kapanmayacak, Rabbe bir yer, Yakup’un güçlü Tanrısına bir konut buluncaya dek.” (Mezmur 132:2-5) İsrail kralının belirtilen özelliklerinden daha az ölçüde olsa bile, yine de istekli yüreklerden, Tanrı’nın lütfu ile istekli kılınan yüreklerden talep edilen armağanlar, bollukla aktı. Halk, armağanlar ile katkıda bulunma ayrıcalığı nedeni ile sevindi; bu armağanlar verilen buyruklara göre düzenlendikleri zaman Yehova’nın konutunu şekillendireceklerdi ve bu O’nun yüceliğinin ışığının bir amblemi ve gösterisi olacak idi.

Sunulan çeşitli armağanların tipik önemleri buluşma çadırındaki özel yerleri ile bağlantılı olarak açıklanacaktır. Şu an için, bunların hepsinin Mesih’e işaret ettiklerini söylemek yeterli olacaktır.