December 2013

5. Îmzeya Xweda

5
ÎMZEYA XWEDA
“Bila hemû netewe…bibihîzin û bêjin ‘Rast e’”
— Xweda (Yeşaya 43:9)

Piraniya belgeyên zagonî divê xwedî îmzeyek bin.

Nivîsên Peymana Kevn û Nû yên ku wisa tê îdiakirin ku qeyd û peymanên rayedar ên Xweda ne, ne xwedî îmzeya ku bi pênûsekê ve tê kirin in, xwedî îmzeyeke ku wekî pêxemberiyên ku têne cih hatine binavkirin û ya bêhempa ne.

“Xwedê dibêje… ‘Yê Pêşî û Dawî Ez im, ji xeynî min Xweda tune ye. Yê wekî min heye? Bila cab bide. Ji dema ku min gelê xwe yê ezelî afirand çi bû, çi nebû û dê çi bibe bila bêje. Belê, bila bûyerên dahatûyê bide zanîn!...Kî ye ku ji berê de agahiya van tiştan da û da zanîn? Ez REB, min neda zanîn?’ ”(Yeşaya 44:6-7; 45:21)

Em di mijara famkirina mantiqa Xweda têk neçin.

Sedema ku em dizanin em dikarin ji daxûyanên Pirtûka Pîroz a der heqê niha û pêşerojê de bawer bikin ew e ku, hemû pirtûk bi pêxemberiyên bihûrgulî yên ku bi yeqînî hatine cih ve tijî ne.

DELÎLÊ ERÊNÎ

Dîrokê, ya ku Ya Heyî ya tenê li derveyî demê, dikare beriya pêkhatina dîrokê bide zanîn û binivîse.

Zilam û jinên fanî, di demên diyar de der heqê dahatûyê de texmînên ku li ser perwerde dîtine kirin, lê belê tenê Xweda dikare dahatûyê ji niha de wekî pêk hatiye bibîne. Tenê Xweda dizanê dê hezar sal şûn de çi bibe. Bêyî ravekirina Xwedayî ne mirov, ne milyaket, ne Şeytan, ne jî cîn dikarin bûyereke pêşerojî bi awayekî rayedar bidin zanîn.

Hin mirov dikarin vê pirsê bikin, “Lê medyûm, sêrbaz û falbaz hene, hûn ê der heqê wan de çi bibêjin? Ew pêşerojê didin zanîn!”

Ewil famkirina vê girîng e: Şeytan “ji bo ku daxwazên wî bînin cih, ji kesên ku dîl girtiye” re dikare derbarê dinyayê de agahiyeke zêde û hêz bide. (2. Timoteos, 2:26)

Ya duyemîn, Şeytan –zarîkerê hosta û psîkolog yê ku bi hezar salan e çavdêriya dîroka mirovahiyê dike- di mijara îmzekirina sexte ya Xwedê de pisporekî ye.  

Ya sêyemîn, Şeytan di kiryara agahîdana encamên hin bûyêran de pir baş e. Bi giştî hatiye îspatkirin ku “pêxemberiyên” Şeytên xelet in. Û di ser de, ev “pêxemberî” nediyar û ximamî ne. Mînak, falbazekî ji jineke ciwan re dikare wiha bêje: “Di çend salên pêşiya me de tu yê bizewicî û tu yê hezkirina rast bibînî.” Hûn jî ez jî dizanin ku îhtimaleke mezin e ku “pêxemberiyek” wisa heye û ji ber vê dê pêk bê. Gava em behsa pêxemberiyên Pirtûka Pîroz yên ku pêk hatine dikin, tiştê ku em dibêjin, ne texmînên wisa nediyar û ximamî ne.

Niha em li sê mînakên ku me ji pêxemberiyên Pirtûka Pîroz girtin, binêrin –der heqê cihek, gelek û kesek de.

PÊXEMBERİYÊN DER HEQÊ CIHEKÎ DE

B.M derdora sala 600an Hezeikel pêxember li bajarê Sûrê yê ku aîdî Fenikeyê ye, pêxemberî kir. Bajarê Sûrê ku li perava behrê li cihekî nêzî Lûbnanê hatiye avakirin, ji du hezar salan zêdetir paytexta cîhanê bû. Ev bajar wekî keybanûya behran dihat nasîn. Lê dîsa jî gava bajar xwedî hêza xwe ya herî zêde bû, Xwedê ji Hezekiel re got bila der heqê hilweşîna bajarê ya ji ber encama xirabî û quretiya Sûrê ya li hemberî Xwedê pêxemberiyek daxuyanî bike û bila vê pêxemberiyê binivîse.

Hezekiel pêxember ev pêxemberî kir:

  1. Dê gelek netewe êrîşî bajarê Sûrê bikirana. (Hezekiel 26:3)
  2. Dê ewil Qralê Babîlê Nebukadnessar êrîşê bajêr bikira. (ayet 7)
  3. Dê dîwarên Sûrê bihatana hilweşandin, dê kuleyên wê bihatana wêrankirin. (ayet 4,9)
  4. Dê gelê Sûrê bidana ber şûran. (ayet 11)
  5. Dê kevir, kereste û axa bajêr biavêtana behrê. (ayet12)
  6. Dê axa bajêr bihata kolandin û maliştin û dê bajêr bibûya ‘zinarekî tazî’. (ayet 4)
  7. Dê bajêr di nava behrê de bibûya cihekî ku masîgir ‘torên xwe zivêr dikin’. (ayet 5,14)
  8. Dê bajarê Sûr ê Mezin tu car dîsa nehata avakirin, lewre Rebê serwer got. (ayet 14)

Dîroka dinyewî qeyd dike ku heşt pêxemberî bi tevahî pêk hatine:

  1. Gelek netewe êrîşî bajarê Sûrê kirin.
  2. Neteweya yekemîn a êrîş kir Babîlê ku Qral Nebukadnessar bi rê ve dibir bû.
  3. Piştî dorpêçkirina (B.M 585-572) ku sêzdeh sal dom kir, Nebukadnessar pêxemberiya pêxember Hezekiel pêk anî û dîwar û kuleyên Sûrê yên ku li ser parzemînê ne hilweşand.
  4. Nebukadnessar gelê bajarê ku nekarîn birevin kaleya giravê ya Sûrê, ya ku li Behra Spî, ji peravê nêzî kîlometreyek dûr hatiye avakirin, da ber şûran.
  5. Dîroka dinyewî B.M di sala 332an de bûyerên ku pêk hatin wiha belge dike: “Îskenderê Mezin kesê yekemîn bû ku beşa giravê ya Sûrê feth kir. Îskenderê Mezin ewil parzemîna bajêr hilweşand û moloz û kevirên cihê ku hilweşand ji xwe re rêyek çêkir ku bigihije giravê û serkeftî bû.” 1 Bi vî awayî, haya wî jê tune bû lê beşa din a pêxemberiya “dê kevir, kereste û axa we bavêjin behrê”pêk anî. Fetha Îskenderî, dawiya qethî anî ku dê Împaratoriya Fenike êdî tu car nehata avakirin. 2
  6. Bajar wekî ‘zinarekî tazî’ hat kolandin û maliştin.
  7. Bajar bû ‘cihê ku tor tên zivêrkirin’.
  8. Di salên piştî vê bûyerê de, ji bo ji nû ve avakirina bajarê Sûrê, pir gelek cehd hat kirin. Lê ev cehd ji bo dîsa hilweşîna bajêr nekarî bibe asteng. Îro li Lûbnanê bajarekî modern a bi navê Sûr heye, lê bajarê kevn ê Fenike ku Hezekiel lê pêxemberî kir tu car nehat avakirin. Kovara National Geographic li binê wêneyekî ku peyarêya kevir dida nîşan vê sernûçeyê nivîsiye: “Bajarê Sûrê ku îro aîdî Fenikeyiyan e, di binê van kevir û stûnên peyarêyan ku aîdî paytexta Romayê ne, hatiye veşartin. Bi kolaneke biçûk, mimkun e ku mirov bigihije dinyaya Fenikeyiyan a wenda.” 3

Wekî mirov Hezekiel, dema ku dijiya bi nêrîna bajarê Sûrê, bi zanabûna xwe, ji bo agahkirina van heşt pêxemberiyan xwedî gumaniyek çawa bû?

Ji ber ku beriya ku dîrok pêk bê tenê Xwedê dikarîbû ew bidîta, tenê Xwedê dikarîbû ev agahî bidaya Hezekiel.

PÊXEMBERIYÊN DER HEQÊ GELEKÎ DE

Pirtûka Pîroz der heqê bihejmaran gel û neteweyan de bi sedan pêxemberiyên ku biqethî û zelal hatine îfadekirin dihewîne: Misir, Etîyopya, Erebîstan, Îranê kevn, Rûsya, Îsraîl û gelek ji van.

Beriya ku em derbasî mînaka pêxemberiya ku pêk hat bibin, em bînin bîra xwe ku armanca me ne ew e ku em van pêxemberiyan wekî em dixwazin bibihîzin bidin zanîn an jî bi alîkariya wan rojeveke polîtîk an jî dînî pêk bînin. Armanca me ew e ku em tiştên di Pirtûka Pîroz de tê daxûyankirin, hîn bibin.

Em ê li vir bûyereke pêxemberî ku der heqê neteweyeke diyar de pêk hatiye binêrin ku şîrovekirina wê hêsan e lê qebûlkirina wê ji hêla gelek kesan ve zor e.

B.M nêzî sala 1920an de Xwedê ji Birahîm re ev wehd kir: “Ez ê van axan bidim nifşa te.” (Afirandin 12:7)

Xwedê piştre ev wehd da Îshaq û Yaqûb. 4

Nifşa Birahîm, Îshaq û Yaqûb piştre wekî Îbranî, Îsraîlîû di dawiyê de jî wekî Cihû hat binavkirin.

Xwedê bi sedan sal piştî van wehdan, ji Mûsa re agahî da, ger ku jê bawer nekin û jê re îtaat nekin dê çi bê serê wan:

“Ez ê we di nav neteweyên din de belav bikim, bi şûrê xwe bikevim dû we. Dê welatê we wêran bibe, dê bajarên we kavil bibe.”(Levîyî 26:33)

“Neteweyên ku dê Reb we mişextî nav wan bike, dê şok bibin ji ber tiştên ku hatine serê we; dê we bêrûmet bikin, dê bi we re henekên xwe bikin… di nav wan neteweyan de, hûn ê ne di xweşiyê de bibin ne jî dê cihê we yê rihetbûnê hebe. Li wir dê Reb ji we re dilê lerizî, bêhîvîtî û çavên ji nêrînê westayî bide.” (Dubareya Zagonê 28:37, 65)

Peymana Kevn wekî van gelek pêxemberiyan dihebîne.

P.M nêzî sala 30an, Îsayê Nasirayî bi erêkirina peyvên pêxemberan re hilweşîna Yeruşalimê ji berê de da zanîn: “Îsa nêzî Yeruşalimê bû, bajar dît, girî û wisa got: ‘…Dê ji bo te rojên wisa bê ku, dê dijminên te, te berbeng bikin, dê te dorpêç bikin û ji her alî ve bişidînin. Dê te jî, zarokên li ber singê te jî li erdê bidin. Dê kevir ser kevirê nehêlin. Lewre te ferq nekir gava Xwedê hat alîkariya te.” (Lûka 19:41-44) Îsa bi behskirina perestgehê, ev peyv gotin: “Dê rojên wisa bên ku, dê kevir li ser kevirê nemîne, dê hemû hilweşe!” (Lûka 21:6)

Çil sal bi şûn de ev bûyer pêk hatin.

Flavius Josephusê ku P.M di sala 37an de hate dinyayê, bûyera ku ew bi xwe şahid bû, qeyd kir. Artêşa Romayê P.M di sala 70an de Yeruşalimê dorpêç kir, derdora bajêr bi berbendan pêça û piştî dorpêçkirina ku sê sal dom kir, artêşê Yeruşalim têk bir. Digel fermana Sezar ya ji liqên siwariyan re ku bila perestgehê wêran nekin, leşkerên hêrs ên Romayê Cihûyên ku tê de xwe veşartibûn, kuştin û perestgeh dan ber êgir. Zer û zîvên perestgehê heliya û di nav keviran de herikî. Perestgeh wekî ku Îsa agahdar kiribû, hat hilweşandin: “Dê kevir ser kêvir nehêlin.” 5 û wekî ku Mûsa û pêxember berê gotibûn, Cihû di nav neteweyên din ên dinyayê de hatin belavkirin. Du hezar sal bi şûn de dê dîrok bûya şahidê pêkhatina van pêxemberiyan: Cihûyê gerok, bû kesek wisa ku hemû netewe ew bêrûmet kirin û pê re henekên xwe kirin, cihê wî yê xwe rihet bike nema êdî.

Hestên me yên kesane çi be bila bibe, di vê pêxemberiya Pirtûka Pîroz de hêlek heye ku tu kes nikare înkar bike. Xwedê di heman demê de ji pêxemberan re got, digel newekheviyan dê Cihû di nav neteweyan de wekî gelekî cuda bêne parastin û dê rojek dê Birahîm, Îshaq û Yaqûb vegerin welatê xwe yê ku Xwedê dabû wan.

Mûsa ji Îsraîliyan re pêxemberî kir, got: “Xwedayê we Reb, dê we ji nav neteweyên ku we belav kir, ji nû ve kom bike.” (Dubareya Zagonê 30:3). Pêxember Amos ev pêyv li ser pêxemberiya Mûsa zêde kir: “Ez ê gelê xwe yê Îsraîlê ku hatibû mişextkirin dîsa bînim; dê bajarên wêranbûyî selihînin û dê li wir bijîn… ez ê wan li ser axa wanbiçînimû dê car din ji axa ku min da wan nebin.” (Amos 9:14-15)

Şebekeya weşanên nûçeya dinyayê, agahdarî didin ku ev bûyer pêk hatine.

Di dîroka cîhanê de bûyereke wisa ku hatiye ser gelê Cihûyan, nehatiye dîtin. Ev rewş ji ber sedemekê, ji zagona bişaftinê re rasterast mixirkiyê derdixe. Lewre ev zagon dide zanîn ku, ger ku neteweyek ji hêla neteweyek din ve bê fethkirin û ji nav van kesan ku dibin welatê xwe kesên hê dijîn, piştî çend nifşan dişibin wê neteweya ku tê de ne. Di navbera her du neteweya cuda zewac çêdibin, ziman û çanda nû tê pejirandin –bi vî awayî mirovên gelê ku hatiye fethkirin, piştî çend nifşan nasnameya xwe ya netewî wenda dikin. Lê belê ev zagona bişaftina li Cihûyan nehatiye. Bi milyonan Cihû di nav bêçariyê de, digel hewldana wan a bişivîn û tevlîbûna neteweya ku tê de ne, nekarîn serkeftî bibin. 6

Famkirina gelek kesan ku digel qebûlkirina van gotinan dê çima biêşin, ne zor e. Çend roj berê, hevalekî min ê ku li Lûbnanê dijî, ev peyv nivîsîn: “Der heqê pêkhatina pêxemberiyan de (der heqê soza Xwedê ku dê Yahudiyan dîsa bîne welatê wan), ez nikarim tuwancên der heqê qebûlkirina baweriyeke wisa de  piştguh bikim. Qebûlkirina vê baweriyê, dê zerarê bidaya armanca min.”

Em bi awayekî zelal biaxivin. Li ser piyan mayîna Cihûyan a wekî gel û netewe û ji nû ve pêkhatina wan qebûlkirin, nayê wê wateyê ku divê em polîtîkaya rêveberiya Îsraîlê bipejirînin. Ez hevalê xwe yê Lûbnanî fam dikim û kêfa min jê re tê. Malbata diya wî û cîranên wî, di sala 1948an de bi gelek kesên din re ji malên xwe hatin derxistin. Welatê wî dûçarî gelek êşan ma. Digel val hemû tiştan, fikra ku divê bê têgihîştin, ev e: peyvên pêxemberên Pirtûka Pîroz li ber çavê me bi bin dikevin.

Îro rastiya ku di bin redkirina Cihûyan a peyama pêxemberên xwe ku li gorî îdiakirina wan rêz digirin radizê, di heman demê de dide nîşan ku peyvên ku di ayeteke din de ne, pêk hatine. Çavê giyanî ya neteweya Cihû nabîne: “Îro jî gava nivîsên Mûsa (Tewratên wî!) tên xwendin, xêliyek dilê wan tê dipêçe” (Korîntiyên 2., 3:15). Heya ku roja wan a tobekirina wekî netewe (ya ku di zihn û dilê xwe xwediyê ne ) û bawerkirina wan a peyama Xwedê ya dema kevn bê, dê di jiyana wan de bereketa Xwedê ya rast neyê dîtin. 7

Gava em di Pirtûka Pîroz de digihîjin dawiya rêwîtiya xwe, em ê bibînin ka ev bûyer bi bernameya Xwedê, ya ku ji bo demên dawî sêwirandibû çi qas li hev tê. Di heman demê de em ê pêxemberiyên der heqê bereketên ku Xwedê ji bo Rojhilata Navîn û hemû dinyayê amade kiriye bibihîzin.

“‘Ez pêşnûmayên ku min ji bo we amade kiriye dizanim’ dibêje Rab. ‘Ne pêşnûmeyên xirab in, ev pêşnûmeyên silametiyê ye ku dê ji we re pêşerojeke bihêvî bîne.’ ”(Yeremya 29:11)

PÊXEMBERIYÊN DER HEQÊ KESEKÎ DE

Di tevahiya Peymana Kevn de bi sedan pêxemberî hene der heqê Mesîh-Rizgarker de ku Xwedê wehd dide bişîne dinyayê. Tomarên Behra Mirî erê dike ku ev Nivîs bi sedsalan sal beriya jidayîkbûna Mesîh hatine nivîsîn. Ez li jêrê bijareyeke pêşkêş dikim ku ji van daxûyaniyên pêşî hatine çêkirin.

  • Pêxemberiya ku ji Brahîm re hatiye dayîn, B.M 1900: dê Mesîh ji nifşa Brahîm û Îshaq bihata dinyayê (di Afirandin 12:23; 22:1-18. Matta 1ê de pêk hat.)
  • Pêxemberiya ku ji Yeşaya re hat dayîn, B.M 700: Mesîh bêyî bavekî bîyolojîk a erdîn, dê ji dûşizeyek (bakîre) bihata dinê. (di Yeşaya 7:14; 9:6. Lûka 1:26-35, Matta 1:18-25an de pêk hat.)
  • Pêxemberiya ku ji Mika re hat dayîn, B.M 700: Mesîh, Rizgarker dê li Beytlehemê bihata dinyayê. (di Mîka 5:2. Lûka 2:1-20; Matta 2:1-12an de pêk hat.)
  • Pêxemberiya ku ji Hoşea re hat dayîn, B.M 700: Dê ji Misirê bihata gazîkirin. (di Hoşea 11. 1. Matta 2. 13-15an de pêk hat.)
  • Pêxemberiya ku ji Malakî re hat dayîn, B.M 400: Dê nûçevanê Mesîh berê bihata şandin. (di Malakî 3:1; Yeşaya 40:3-11. Lûka 1:11-17; Matta 3:1-12an de pêk hat.)
  • Pêxemberiya ku ji Yeşaya re hat dayîn, B.M 700:Dê pêk bianiya ku kesên kor bibînin, yên ker bibihîzin, yên quliming bimeşin û dê nûçeyên baş bigihanda feqîran. (di Yeşaya 35:5-6; 61:1. Lûka 7:22; Matta 9 û beşên din de pêk hat.)
  • Pêxemberiya ku ji Yeşaya re hat dayîn, B.M 700: Dê ji hêla gelê xwe bihata redkirin. (di Yeşaya 53:2-3an de; di heman demê de: di Mezmûr 118:21-22. Yuhanna 1.11; Markos 6:3; Matta 21:42-46; û beşên din de pêk hat.)
  • Pêxemberiya ku ji Zekeriya re hat dayîn, B.M 500: Ji ber ku zevî bistînin, dê ji bo sih zîvan ji Mêsîhî re îxanetê bikirana. (di Zekeriya 11:12-13. Matta 26:14-16; 27:3-10an de pêk hat.)
  • Pêxemberiya ku ji Yeşaya re hat dayîn, B.M 700: Dê Mesîh bê redkirin, dê belasebeb bihata tawanbarkirin, dê ji hêla Cihû û Neteweyan ve bihata darizandin û kuştin. (di Yeşaya 50:6; 53:1-12an de; di heman demê de: di Mezmûr 2&22; Zekeriya 12:10. Yuhanna 1:11; 11:45-57; Markos 10:32-34; Matta 26&27an de pêk hat.)
  • Pêxemberiya ku ji Dawud re hat dayîn, B.M 1000: Dê dest û piyên wî bê qulkirin, kesên ku dê temaşa wî bikin, dê jê re bikenin û dê ji bo kincên wî zarê biavêtana. (di Mezmûr 22:16,8,18. Lûka 23:33-37;24:39an de pêk hat.) (Di hişê xwe de bigirin ev pêxamberî gelek beriya darexaçiyê ku wekî cezayê mirinê pêk anîn, hatibû gotin.)
  • Pêxemberiya ku ji Yeşaya re hat dayîn, B.M 700: Digel ku dê wekî sûcdarê herî xirab bihata kuştin, dê di mezela zilamekî dewlemend de bihata veşartin. (di Yeşaya: 53:8. Matta 27:57-60an de pêk hat.)
  • Pêxemberiya ku ji Dawud re hat dayîn, B.M 1000: Dê bedena Mesîh di mezelê de neriziya, dê Ew zora mirinê bibira. (di Mezmûr 16:9-11an de; di heman demê de bnr: Matta 16:21-23; 17:22-23; 20:17-19 û beşên din. Lûka 24; Karên Qasidan 1&2an de pêk hat.)

Zagonên îhtimalan rave dike ku kesekî pêxemberiyên ev qas taybet û rastiya wê dikare bê îspatkirin “nepêkan” e. Lê dîsa jî ev hemû pêxemberî pêk hatin.

Piştre belkî hûn ê bixwazin Pirtûkeke Pîroz bistînin û li vê lîsteyê vegerin û bi xwendina her pêxemberiya Peymana Kevn, hûn ê bikarin binêrin ka pêkanîna vê di Peymana Nû de çawa hatiye qeydkirin. 

SEMBOL Û MÎNAKÊN TAYBETMENDIYA PÊXEMBERIYÊ

Li her cihê Nivîsên Pîroz de ji xeynî bisedan pêxemberiyan, dîsa bi sedan sembol û mînak (ev sembol û mînak dikarin wekî tuwanc, teswîr, xeyalên ku di pêşerojê de pêk bên û raveyên ku bi wêneyan tên terîfkirin jî bên nîşankirin) cih digirin.

Xweda her yekê van alîkarên dîtbar ji bo ku plana der heqê Xwe û mirovahiyê de ji dinyayê re hîn bike, sêwirand.

Hûn ê di rêwîtiya me ya Nivîsên Pîroz de, bi gelek sembol û mînakan re rû bi rû bimînin. Mînak, sembola herî girîng a ku li ber çav dikeve berxikeke ku tê qurbankirin e, ku ji beşa 19. a pirtûkê dest pê dike û heya beşa 26an bi awayekî zelal tê ravekirin.  

Em ê di beşa 21an de der heqê konekî taybet ku Xwedê ji gelê xwe re ferman kiriye ku ji bo mînakek bila perestgehek guhêzbarava bikin, agahî bistînin. Her tiştê der heqê vê perestgeha guhêzbar alîkarên xurt ên dîtbar in ku ji mirovan re bide nîşan ka Xwedê çawa ye û gunehên wan dê çawa bêne efûkirin û ji bo ku heya bêdawîtiyê bi Wî re bijîn divê wesfên xwe çawa bi dest bixin, fam bikin.

Hevrûkirineke ku dê di jiyana Yusufê kurê Yaqûb û Îsayê Nasirayî de bê kirin, mînakeke bandorker e ji bo ravekirinên ku bi wêneyan tên terîfkirin a ku di Nivîsan de ye. Di navbera jiyana Yusuf û Îsa de ji sedan zêdetir wekhevî hene. Xwedê jiyana Yusuf ji bo wêneya Îsa ku dê 1700 sal şûn de bê dinyayê xêz ke, bi kar anî. 8

Ji bo mînak û pêxemberiyên wisa tenê raveyek bimantiq divê:

Xweda.

ARMANCA PÊXEMBERIYÊ

Dema Mesîh li rûzemînê bû wiha got:

“Ez ji we re ji niha de, beriya ku ev pêk bên dibêjim ku gava pêk bên hûn jê bawer bikin ku Ew ez im.”(Yûhanna 13:19)

Gava bûyerên pêşerojê ji berê de tên agahdarkirin û piştre di dîrokê de pêk tên, rêyeke Xwedê ye ku pejirandina nûçevan û peyamên xwe dide nîşan. Xwedayê rast û ku dijî, ji bo ku baweriya me ya ji Peyva Wî re xurt bike wiha dibêje: “Yê ku dawiya wan bûyeran ku hê pêknehatine ji berê de dide zanîn, û yê ku dibêje ‘dê Sêwir pêk bê’ ez im.” (Yeşaya 46:10)

Rêwîtiya ku em ê di Nivîsên Pîroz de bikin, dê ji pirtûka yekemîn –Afirandin- a Pirtûka Pîroz, ya ku destpêka dinyayê dinivîse, dest pê bike. Dê rêwîtiya me li pirtûka dawî –Wehî- ya Pirtûka Pîroz a ku bûyerên dawî yên dîroka cîhanê dide zanîn, biqede.

Em çawa dikarin ji paşeroja Pirtûka Pîroz a ku dikare bê îspatkirin û ji rastbûna îfadeyên der heqê  pêşeroja ku ji berê de nayê dîtin, bawer bibin? Em dikarin bi mantiqê bawer bibin ku dê roj sibê derkeve, em dikarin bi heman mantiqê ji vê mijarê jî bawer bibin. Dizgeya me ya rojê, bi hezaran salan e xwedî qeydeke bêhempa ye. Rûzemîn di zivirîna xwe ya li ser tewereyê (eksen) tu car têk neçûye. Roj bi awayekî domdar derdikeve û diçe ava. Heman tişt ji bo pêxemberiya Pirtûka Pîroz jî derbas dibe. Pirtûka Xwedê, di her mijarê de ku rastiya wê dikare bê îspatkirin, xwedî qeydeke bêhempa ye.

MEYDANKIRINA XWEDÊ

Hin kesên oldar pêşber dikin ku di pirtûka wan a pîroz de jî hin pêxemberî pêk hatine. Ger ku hûn bibihîzin yekî tiştek wisa dibêje, bi awayekî rêzdar vê ricayê jê bikin: “Tu dikarî ji min re lîsteya sê çar heb pêxemberiyên qanehker derxî ji pirtûka xwe ya pîroz?” Nikare lîsteyek wisa bide, lê gava bide divê hûn lêkolînê bikin ka bûyerên ku ev pêxemberî beriya pêkhatinê hatine nivîsîn an na. Piştre van pêxemberiyan ji bo pejirandina pêkhatina wan, bi dîroka cîhanê re bidin ber hev. Min di dawiya ceribandinên xwe dît ku ger ev pêxemberî hene an pir kêm in an jî nediyar in.

Xwedayê rast û ku dijî, meydankirina xwe ya jêrê pêşkêşî hemû dînan û xwedayên ku di mêjiyan de çêbûne, dike:

“ ‘Doza xwe pêşkêş bikin, delîlên xwe derxin’ dibêje Rab… Pûtên xwe bînin ku bila bûyerên ku dê çêbibin pêşkêşî me bikin. Bila her tiştî ji me re bêjin ku em bifikirin û encama wan bizanibin. An jî bila bûyerên dahatûyê pêşkêşî me bikin. Ya Pût, ji me re tiştên ku dê ji niha û pê de çêbibin bêjin ku em jî bizanibin ku hûn îlah in. Haydê, qenciyek an jî xirabiyek bikin ku em jî bitirsin û şok bibin. Hûn jî, kirinên we jî ji hîçîtiyê xirabtir in, yên ku we dipejirînin bêmirz in.”(Yeşaya 41:21-24)

Di mijara mînakanîna der heqê pêxemberiyên ku yeqîn pêk hatine de, Pirtûka Pîroz yek e.

Xwedayê rast û ku dijî rastiya Peyama xwe beriya ku dîrok pêk hat, bi nivîsîna wê dîrokê îspat kir.

Pêxemberiya ku pêk hat, îmzeya WÎ ye.

1. Wallenfels, Ronald and Jack M. Sason. The Ancient Near East. Volume IV. NY: Charles Scribner’s Sons, 2000; û binêrin: Carl Roebuck. The World of Ancien Times. NY: Charles Scribner’s Sons, 1966, rûpel 355.

2. “Îskenderê Mezin biştî dorpêçkirineke neh mehî, bajêr vegirt (B.M.), lê bajêr bi temamî wêran nekir. Piştî vê derbê êdî bajarê Sûrê nehat avakirin…” (Avery, catherine B., û Jotham Johnson. The New Century Classical Handbook. NY: Appleton-Century-Crofts, Inc., 1962, rûpel 1130.)

3. Mathews, Samuel W. “The Phoenicians Sea Lords of Antiquity,” Washigton, DC: Natioal. Geographic, august 1974, rûpel 165. Di heman demê de: L.L.Orlin. Tyre. Grolier Multimedia Encyclopedia. JiGrolier Online http://gme.grolier.com/cgi-bin/article?assetid=0297240-0 dikare bi dîroka Îlon 7, 2006 dîsa bê peydakirin.

4. Afirîn 26:3; 28:15 Nîşe: Welatê ku Xwedê wehd dike bide neteweya ku dê ji Brahîm, Îshaq û Yaqûb bê, ji hêla stratejîk “dinav neteweyan de” hat bicihkirin (Hezekiel 5:5). Di heman demê de li ayetên Karên Elçiyan 1:8; 2:5 binêrin.

5. Josephus, Flavius, The Complete Works of Josephus. (William Whiston) Grand Rapids, MI: Kregel Publications, 1967, rûpel 566-568, 580-583, 588-589.

6. Mînak, di destpêka Şerê Cîhanê yê Duyemîn de, piraniya Cihûyên Elmanyaya Hîtler, nexwestin ku wekî Cihû bêne zanîn. Bi Elmanî peyivîn, wekî Elmanan bacên xwe dan û di Şerê Cîhanê yê Yekemîn de li cem Elmanan şer kirin. Lê belê, Nazî dîsa israr kirin, “Na, hûn Cihû ne!” Di nav çend salan de, şeş milyon Cihû li kampên mirinê hatin qirkirin.

7. Yeşaya 44:18; Yeremya 5:21; Yuhanna 5:39-47; Korîntiyên 2., 3: 12-16; Romayî 9:11. Nîşe: Nêzî 2600 sal berê, Xwedê ji Hezekiel re rave kir ku dê ji nû ve avakirina Îsraîlê bi sê astan pêk bê. Hezekiel, Îsraîl da ber newalên ku bi hestiyên ziwa tijî bûn; dê ev hestî wekî bedenekê bibin yek û di dawiyê de dê ji van hestiyan re jiyan bihata pifkirin. (Hezekiel 37:1-14)

8. Beşên Afirîn 37-50yan bi Mizginiyan bidin ber hev. Xwendina ku tê pêşniyarkirin: Joseph Makes Me Think of Jesus, by William MacDonald. Grand Rapids, MI: Gospel Folio Press.

Kurmanji English Chapter Title : 

5. God's Signature

6. Şahidîya Hevgirtî

6
ŞAHIDÎYA HEVGIRTÎ
 “Heger ku hûn bixwazin bizanin av çawa çêdibe, ji masiyê nepirsin.”
— gotinên pêşiyan ên Çînî

Vê mijarê bînin li ber çavên xwe.

Li rojeke pir germ, gava hûn li qeraxa çêm dimeşin, kêfa diçe avjeniyê. Lê dîsa jî hûn meraq dikin ka dê ava çêm biçe xeşa we an na. Gelo birha avê pir xurt e? Gelo av zêde sar e? An jî hemû merc musaîd in?

Gotina pêşiyan a Çînî vê şîretê dike: “Ji masiyê nepirsin.”

Ew masiyên ku di nav çêm de dijîn çima ne xwedî wê wesfê ne ku bêjin ka “av çawa ye” (ji bilî ku zimanê we naaxivin!)

Sedema wan masiyan ka çima nikarin agahiyeke wisa bidin we hêsan e; ji xeynî wan sînoran ku hebûna wan tenê di nav wê avê de ye, ne xwedî referansek in. Tişta ku dizanin ew cîhana bisînor û şêlo ye.

Bi heman awayî, ku em dixwazin cîhana ku em tê de dijîn û çima em li vir in bizanin, divê ev agahî ji derveyî nêrîna bisînor bide dayîn.

Agahiya baş jî ew e ku Xwedayê Asîmanan kî dixwaze jê re daye ev agahî.

“Nivîsên Pîroz bi tevahî îlhama Xwedê ye û ji bo hînkirin, tedîpkirin û ji bo dayîna perwerdehiya rastiyê sûdewar e.”(2. Timoteos, 3:16)

Em ê çawa bizanibin ka Nivîsên Pîroz îlhamaXwedê ye, ango ji hêla Xwedê ve ji bo îlhamê hatiye dayîn? Me di beşa berê de dît ku Afirîner bi sedan pêxemberiyên pêkhatî xist nav Pirtûka Pîroz û ewlebûna wê mor kir.

Tenê Xwedê ji berê de dikare pêşeroja dûr çendî caran û  %100 biyeqînî bide zanîn.

Xwedê di heman demê de, ewlebûna Raveya xwe bi sedan salan ji gelek pêxemberan re rave kiriye û bi vî awayî bingeha xwe ava kiriye.

YEK ŞAHIDÎ TÊRÊ NAKE

Xwedê ji Musa re wiha got: “Derbarê sûcek an jî gunehekî de yek şahidî têrê nake ji bo sûcdarkirina yekî. Her pirsgirêk bi şahidiya du-sê kesan ve zelal bibe.” (Dubareya Zagonê 19:15)

Ev rêgez li hemû cîhanê tê qebûlkirin. “Di dozeke dadgehî de, ji bo diyarkirina rastiyê ji yekê zêdetir şahid tê xwestin. Ji bo ku ev îdia rast bê qebûlkirin, divê ji hêla çavkaniyên ewledar ên cur bi cur bê îspatkirin.

Xwedê bi ravekirina rastî de, zagona xwe ya ku “Şahidek tenê têrê nake” îfade dike, nedanî aliyekî. Nivîsên Pîroz vê daxûyaniyê didin: “Xwedayê ku erd, esman, behr û tiştên ku di nav van de dijîn afirand… Destûr da ku her netewe di rêya xwe de bimeşe. Dîsa jî xwe bêşahid nehişt.” (Karên Qasidan 14:15-17)

Kabîleyên herî dûr ên ku li cîhanê dijîn jî xwedî şahidiya derveyî ya afirandinêr (bi dîtina afirandinên afirîneran) û şahidiya hundirîn a wijdanê (hesta zikmakî ya agahiya rastî, çewtî û bêdawîtî) ne. Ji hemû mirovên serzemînê re hinek ronî – hinek rastî hatiye dayîn. Ji ber vê Xwedê xuya dike ku “tu qisûra wî” tune ye. 1 Tevî vê yekê Xwedê wehd dike ku dê ji bo kesên ku bixîret dixebitin ji bo dîtina Afirînerê xwe û naskirina Wî, zêdetir ronî bide.

ŞAHIDIYA DOMDAR

Xwedê tu car xwe bêşahid nehişt.

Di hezar saliya ewil a dîroka mirovahiyê de, Xwedê bi mirovan re an rasterast axivî an jî rastiya xwe bi alîkariya şahidiya devkî ya mirovên ewilîn da zanîn.

Adem, yê ku mirovê yekemîn e, heya sala 930an jiya.  Kesên ku di hezar saliya ewil a dîroka mirovahiyê de jiyabû, nikarîbûn mahneyek bigotana der heqê nezanbûna rastiya Afirîner-Xwedayê wan de, lewre ji bo hînbûnê dikarîbûn ji Hewa û Adem yên ku şahidên orîjînal bûn, bipirsiyana. 2  Emrdirêjiya mirovên ewilîn, wekî ku Xwedê piştre sererast kiriye û wekî ku di îfadeyê de jî hatiye diyarkirin, “emrê me heftê sal dom dike, herî zêde heştê, ew jî ku tenduristiya me baş be.” (Mezmûr 90:10) Ji emrê îro yanzdeh car zêdetir bû.

B.M nêzî di sala 1920an de, Xwedê yekî kal ku navê wî xist Birahîm hilbijart. Xwedê ji Birahîm re wehd kir ku dê neteweyek ava bike ku ji wan re der heqê plana Xwe û mirovan de dersên taybet hîn bike. Xwedê di heman demê de bi rêya vê neteweya hilbijartî, dê pêxember û Nivîsên Pîroz pêk bianiya û dê Mesîh bişanda dinyayê. B.M nêzî sala 1490an, Xwedê mirovekî ku di nav vê neteweyê de bû peywirdar kir ku bibe Berdevkê Wî. Navê vî zilamî Mûsa bû.

ŞAHIDIYA NIVÎSKÎ

Xwedê ji Mûsa re îlham da ku bila Tevrat a ku beşa yekemîn a Nivîsên Pîroz e, binivîse. Armanca Wî ew bû ku rastiya Afirînerê Esman û Rûzemînê, heya dawiya demê ji bo nifşa pêşerojê, bi awayekî nivîskî bikaribe bide peydakirin. Peyvên ku divabû bihata nivîsîn xist mêjiyê Mûsa. Xwedê rastiya Peyva xwe, bi mucîzeyên xurt ên ku bi destê Mûsa pêk anî, ji neteweyan re rast derxist. Xwedê di heman demê de bûyerên pêşerojê, yên ku Mûsa ji Misirî û Îsraîliyan re da zanîn, rave kir. Her tişt wekî ku Mûsa ji berê de dabû zanîn, pêk hat. Xwedê ji tu gumanên ku piştre mantiq derxe holê re cih neda.

Gumanbarên herî hişk jî mecbûr man îtîraf kirin bikin ku Xwedayê ku bi rêya Mûsa diaxive, Xwedayê rast û jîndar e. 3

Mûsa pêxemberê yekemîn bû ku Peyva Xwedê ji panzdeh sedsalan zêdetir qeyd kir. 4 Pêxember ew kes bûn ku paşeroja wan ji hev cuda bûn. Hinek ji wan perwerdehiya fermî nedîtibûn. Û digel ku nav nifşên cuda de jiya bûn, nivîsên wan peyamek pêşkêş dikir ku ji serî heya binî lihevhatineke bêhempa bû.

Xwedê Mûsa, Dawud, Silêman û nêzîkî sih kesên din hilbijart ku Nivîsên Peymana Kevn binivîsin. Û Peyva xwe, bi wehd, pêxemberî û nîşanên mucîzewî re rast derxist.

Di Peymana Nû de, kok, jiyan, peyv, kar, mirin û vejîna Mesîh ji hêla çar kesan ve hatiye qeydkirin: Matta, Markos, Lûka û Yûhanna. Van çar mirovan bi nivîsîna Mizgîniyê (di erebî de wekî Incîl tê binavkirin) ji cîhanê re çar şahidiyên cuda anîn. Xwedê, di heman demê de armancên niha û taliyê yên ku ji bo gelê xwe fikiriye, ji bo ku bi awayekî bêhempa rave bikin, ji Petrûs, Yaqûb û Yahûda (zirbirayên Îsa) û Pavlûs (zanyarekî û terorîstekî kevn) re îlham da. Yûhannayê Qasid pirtûka dawî ya Pirtûka Pîroz nivîsî ku dê dîroka cîhanê wekî grafîkî – wekî ku em dizanin- çawa bi dawî be, dide zanîn.

ŞAHIDIYA HEVGIRTÎ

Xwedê ji bo ku ravekirinên Wî qeyd bike, ji panzdeh sedsalan zêdetir nêzî çil zilaman bi kar anî. Digel ku piraniya van şahidan tu car hev û du nas nekirine, tiştên dinivîsin ku şêwe bidin çîrok û peyama dawînî li hev dikin.

Kê dikarîbû şahidiyeke wisa hevgirtî bikira, ji xeynî Yekî ku kurtbûna qewlê jiyanekê nikare asteng bike?

“Lewre tu peyva pêxemberiyê ji daxwaza mirov derneket holê. Mirovên ku ji hêla Ruhê Pîroz hatin birêvebirin, peyvên Xwedê ragihandin.”(Petrûsê 2., 1:21)

Gelek mirov bi sedsalan êrişî Peymana Nû kirin, bi taybetî jî li nivîsên Pavlûsî êrîş hatin kirin..

Qasid Petrûs ji me re şîretan dike ku em girîngiyê bidin nivîsên Pavlûs:

“Di heman demê de Pavlûs jî bi zanebûna ku Xwedê dabûyê ji we re ivîsî…Di nameyên wî de ji bo famkirinê cihên dijwar hene ku, kesên nezan û bêbiyarwekî Nivîsên Pîrozên din, van jî berevajî dikin û hilweşîna xwe amade dikin.”(Petrûsê 2., 3:15-16)

Her tiştê ku Qasid Pavlûs nivîsî, bi nivîsên pêxemberan re li hev tê. Wekî ku Pavlûs bixwe jî şahidiyê kir, “Lê heya îro Xwedê alîkarî min kir. Ji ber vê ez li vir disekinim, ji her kesî re –mezin, biçûk- şahidiyê dikim. Tiştên ku ez dibêjim, ji bûyerên ku pêxember û Mûsa berê agahî dabûn ne cudatir in… tu ji peyvên pêxemberan bawer dikî?” (Karên Qasidan 26:22,27) 

HEVGIRTÎ AN HEVNEGIRTÎ?

Ewlebûna şahidekî, ne bi pîvanga rastî ku şahidiya wî kesî dihewîne, bi hevnegirtiyeke ku di şahidiya wî de tune ye tê kontrolkirin. Em bi çîrokeke biçûk mînak bidin vê mijarê:

Çar xortên xwendekarê lîseyê, li rojeke tavîn li ber xirandina ku neçin dibistanê, nesekinîn. Roja din gava çûn dibistanê, dema hewce bû ku vebêjin ka çima roja berê neçûn dibistanê, derew kirin ku lastîka ereba wan teqiyaye. Mamoste, bi bişirîneke ku dilê her çar xwendekaran rihet kir, got: “Min duh ezmûneke nivîskî çêkiribû, hûn negihiştinê.” Lê piştre berdewam kir: “Rûnin cihê xwe, pênûs û kaxez derxin. Pirsa yekemîn: Lastîka ku teqiyabû kîjan bû?” 5

Bersivên hevnegirtî, çîroka wan a lihevnehatî diyar kir.

Berevajî şahidiya van çar xortan ku li hev nagire, şahidiya Xwedê hevgirtî ye. Afirînerê me bi domahiya nifşên bêmijar, bi bikaranîna bidozîneyan nivîskar û şahid, Xwe û plana xwe bi hevgirtiyeke bêqusûr rave kiriye.

Xwedê di okyanûsa pêldar a okyanûsa felsefe û dînên dijber ên mirovan de, ji bo ku em canê xwe rihet bikin li ser wê okyanûsê zinareke ku naheje çêkiriye û ew parastiye.

Ev zinar, gotina WÎ ye.

“Gotinên pêxemberan ji bo me bû mîsogeriyeke mezintir, ku hûn guh bidinevan peyvan ku dişibin çiraya ku di tariyê de ronî dide, hûn ê baş bikin… Lêdi nav gel de pêxemberên  sexte hebûn, çawa ku dê di nav we de jî kesên kuagahiyên çewt belav bikin, hebe… dê gelek kes jî tevlî kêfdarî wan bibin, ji wan dê bihekimin ji rêya rastî re. Ji ber peyvên xwe yên derew ên ku ji ber çavbirçîbûna xwe dikin, dê we bimêjin.” (Petrûsê 2., 1:19-2:1-3)

PÊXEMBERÊN SEXTE

Wekî tê dîtin, Peyva Xwedê li hemberî çavbirçiyan “kesên ku dê bi peyvên çewt we bimêjin”, pêxember û mamosteyên ku ji bo menfeata xwe tevdigerin, hişyarî dide. 6  Pirtûka Pîroz der heqê kesên ku bi navê Xwedê dipeyivin, lê esas “giyaneke ku derewan dike”, gelek çîrok dihewîne di hundirê xwe de. (Qralên 1., 22:22)

Nivîsên Pîroz ji dewra Îlyas ê ku di dîroka Îsraîlê de, li hemberî 850 pêxemberên sexte, pêxemberê rast bû, qal dikin.

Gava 7000 Îsraîlî dilsoz in li hemberî Xwedayê rast, kesên din ên ku bi milyonan in, bawerbûna ji şahidên sexte yên ku ji wan re xizmetê kiribûn, çêtir dîtin. 7

“Reb dibêje ku, ‘Ya pêxemberên ku gelê min ji rê derxistin, hûn ji kesên kuwe têr dikin re silametî dixwazin, lê êrişî kesên ku we têr nakin, dikin.’ ”(Mîka 3:5)

Rêya ku dîrokê şopand ev e; Îsa ji ber vê, ev hişyarî kir:

“Deriyê ku dibe hilweşînê fireh e û rê berfireh e. Kesên ku ji vî dêrî derbasdibin gelek in. Lê deriyê ku dibe jiyanê teng e, rê jî dijwar e. Kesên ku vêriyê dibînin kêm in. Ji pêxemberên sexte dûr bikevin! Ew xwe bi postên berxikan dipêçin û xwe nêzîkê we dikin, lê esas gurên dirende ne. Hûn ê wan ji fêkiyên wan nas bikin. Ji giyayên derzok tirî, ji strîmişkan hejîr tê berhevkirin? Mîna vê, her dara baş fêkiyê baş dide û her dara xirab fêkiyêxirab dide. Dara baş fêkiyê xirab nade û dara xirab jî nikarefêkiyê baş nade.” (Matta 7:13-17)

Pêxemberên sexte û mamosteyên bêhejmar, bi sedsalan hebûna xwe domdar kirin. Hinek ji wan bi sedan û hezaran kesan xistin bin bandora xwe, hinek ji wan jî bi mîlyonan heta bi milyaran kesan xistin wê riyê ku ew birin “hilweşînê”.

Ger hûn dixwazin ji wan “pirjimarên” ku pêxemberê sexte di “riya hilweşînê” de korkorane dişopînin birevin, naxwe hînkirina wî kesî ji mevsika vê pîvanê derbas bikin:

Peyama pêxemberekî rast, her tim bi Nivîsên pêxemberî yên beriya wî, yên ku hatine pejirandin re li hev tê.

Li rewşa van sê kesên jêrê yên ku dibêjin em pêxemberên Xwedê ne, binêrin. Ev kes pêxemberên rast an sexte ne?

LÊKOLÎNA I: “MESÎHEKΔ VEŞARTÎ

Dîrok der heqê gelek kesên ku piştî dema Mesîhî jiyane û xwe wekî pêxember û Mesîh îdîa dikin, agahî dide. 8 Yek ji van kesan Ebû Îsa ye.

Ebû Îsa nêzî dawiya sedsala 7. li Împaratoriya Pers jiya. Kesên ku ew dişopandin jê bawer kirin ku ew Mesîh e, lewre wî got ku dê wan kesan bigihijîne serfiraziyê û tevî ku xwendin û nivîsîn nizanîbû, li gorî rîwayetê pirtûk nivîsîn. Lê peyama vî zilamî bi Nivîsên Pîroz re li hev nedihatin.

Ebû Îsa ji wan re hîn kir ku bila rojê heft caran dua bikin û ji wan re parastineke xwedayî wehd kir û bang li wan kir ku bi hev re biçin şer. Tevî her tiştî, Ebû Îsa li şer mir û piştî veşartina wî nekarî vegere jiyanê, kesên ku jê bawer dikirin mecbûr man ku îtîraf bikin ku ew ne Mesîh bû.

Demeke dirêj beriya Ebû, Îsa kesên ku guhdarî wî dikirin hişyar kir:

“Dê Mesîhên sexte, pêxemberên sexte derkevin; dê ev elamet û mucîzeyên mezin çêkin. Wisa ku ji destê wan bê dê kesên hilbijartî jî ji rê derxin. Va ye  ji berê de ji we re dibêjim.”(Matta 24:24-25)

LÊKOLÎNA II: “PÊXEMBEREKΔ XWEKUJIYÊ

Jim Jones, terîqeteke bi navê PerestgehaGelava kir. Di serê 1970an de Jim li Kalîforniya San Franciscoyê waîzekî nîşandana miletê bû. Bi hunera xwe ya ku gelek kesê ji bo alîkariya polîtîka û feqîran tevger dikir, dihat nasîn. Jim xwe wekî “Pêxember” da nasîn û wisa îdia kir ku xwedî hêzek e ku dikare nexweşên pençeşêrê baş bike û dikare miriyan vejîne.

Di dawiyê de Jim Jones kesên ku jê bawer dikirin îkna kir ku bi wî re biçin Başûrê Amerîkayê û “Jonestown” ê ku li Guyanayê ye. “Pêxember Jim” ji piştevanên xwe wehd kir ku dê li vê civata nû jiyaneke biaram û kêfxweş dom bikin. Lê ev pêyv dereweke mezin bûn.

Jim ne ji xeynî gurekî dirende bû ku xwe bi postê berxikan pêçabû. San Francisco Chronicle ev nûçe belav kir: “18 Berfanbar 1978: Jones ji qewteyê xwe re ferman kir ku bila bi siyanûrê xwe bikujin û bi vî awayî bila xelat bidine xwe. Ji kesên ku siyanûrê red kirin re, bi zorî jehr hat dayîn. Zarok bi derziyan hatin kuştin. Di dawiyê de, li Jonestownê 914 cendek hat dîtin ku yê Jones jî tê de bû.” 9

LÊKOLÎN III: “PIRTÛKEKE PÎROZ” YA KU HATIYE PEJIRANDIN

JosephSmith di 1805an de li Bakûrê Amerîkayê hate dinyayê. Smith ê ku di nav xizaniyê de û bi baweriya tewş mezin bûye, gava bû xortekî, ji mirovan re got ku pêxemberê Xwedê ye. Îdia kir ku Xwedê jê re bi riya milyaketekî roniyê bi navê Moroni hin bînahiyan daye û pê re axiviye.

Joseph ev nivîsîn: “Ez bi hêzeke hatim zebtkirin ku yekcar ez têk birim. Bandora vê hêza li ser min ew qas mezin û bandorker bû ku min nedikarî biaxivim. Derdora min tarî bû û ji bo demekê ez fikirîm ku rastî laneta hilweşîneke nişkav hatim.” Smith piştre qal dike ka çawa li ser serê wî “stûneke roniyê xuya kir û ev roniya ku wekî rojê dibiriqî çawa hêdî hêdî hat li ser wî sekinî”. 10  Joseph da zanîn ku Xwedê ji bo wî pirtûkeke pîroz a nû rave kir –Pirtûka Mormonê. Ji alîgirên xwe re got ku ev Pirtûka Pîroz ji Xwedê hatiye, lê ev pirtûk ravekirina Xwedê ya dawî ye. Joseph ji mirovan re jiberkirina duayê, rojîgirtinê, sedeqedayînê, başbûnê û qebûlkirina wî ya wekî pêxemberekî hîn kir. Di vê navberê de wî jî berjewendiyên xwe derxist pêş û jiyaneke bişehwet jiya û wî ev jiyan meşrû kir.

Tevî ku raveyên Joseph Smith ji hêla şahidên din nehat pejirandin (digel ku wî îdia dikir ku sê şahidên wî hene) û rastiya pirtûka wî ku bi Pirtîka Pîroz, dîrok û arkeolojî re li hev nayê, 11 îro bi mîlyonan kes girêdayî dînê Mormonizmê ne. Dêrê Mormonê Dewlemend mîsyonerên xwe dişîne her derê dinyayê û her roj bi sedan kes dibin Mormon(wekî Latter-day Saints jî tên binavkirin). Piraniya Mormonan kesên jidil û dirust in, lê ku hûn peyama “Pêxember Joseph” bi peyama ku pêxemberên Pirtûka Pîroz dabûn zanîn û nivîsîbûn re bidin berhev, hûn ê bibînin ku du peyamên yekcar ji hev cuda ne.

Ne tevgereke zanakî ye –tevî ku ev peyam birêkûpêk girêdayî hev jî be an jî peyameke jîrekane jî be- ku em qedera xwe ya bêdawî ji bo peyamên nakokî û nepejirandî ên pêxamberên ku xwe dane sehkirin, bavêjin xetereyê. “Lewre Şeytan wî dike wekî milyaketê roniyê.” (Korintiyên 2., 11:14)

PEYAMEKE PEJIRANDÎ

Di dinyayekî ku hişê wî tevlihev de, gelek kes ku “der heqê Xwedê de li şûna rastiyê, derew xistine”(Romayî 1:25), Xwedayekî rast, rastiya xwe ji van gelek dengan ku li hemberî vê rastiyê disekinin, bi awayekî net cuda kiriye.

Rêya ku Xwedê Peyama xwe pejirandiye, ev e: raveyeke domdar ku bi domahiya gelek nifşan ji gelek pêxemberan re, bi hevgirtineke nuwaze dikin. Nivîskarê ku tenê bêyî demê heye, dibe ku ji ravekirineke wisa îlham girtibû.

 

Çilmirovên vê mînakê nûçevanên ku peyamên hilbijartî û hevgirtî yên Xweda ku bi domdariya panzdeh sedsalan ve di Nivîsên Pîroz de qeyd kirine, temsîl dikin.

 

Yek mirov nûçevanekî ku bi peyameke piştre lihevnehatiye û nehatiye pejirandin derhetiye holê, temsîl dike.

Çilmirovên vê mînakê nûçevanên ku peyamên hilbijartî û hevgirtî yên Xweda ku bi domdariya panzdeh sedsalan ve di Nivîsên Pîroz de qeyd kirine, temsîl dikin.

Yek mirov nûçevanekî ku bi peyameke piştre lihevnehatiye û nehatiye pejirandin derhetiye holê, temsîl dike.

Di çend beşên berê de em rastî gelek delîlan hatibûn ku dida nîşan Pirtûka Pîroz Peyva Xwedê ye. Ev û delîlên din çi qas qanîker bibin jî, belgekirina Peyama Xwedê ku beriya her tiştî divê bê çêkirin, bi bihîstin, famkirin û qebûlkirina pêyamê re pêk tê.

Rêzên bûyerên pirtûka Xwedê ku bi hûrguliyan tên agahdarkirin, tiştê ku bi awayekî bêdawî ji hêza xeyala me wê de ye, rave dike. Dide nîşan ku xwezaya Afirînerê me xwedî dengeyekî bişeml û nuwaze ye. Mirovan ji tirsa mirinê difilitîne û hêvîya yeqîn a jiyana bêdawî dide wan. Karakter û helwesta mirovan diguherîne. Aliyê wan dide Xwedayê yek û rast.

Ne Şeytan ne jî mirov nedikarî peyameke wiha pêşkêş bikira.

Lê hûn ji min bawer nekin.

“Her tiştê biceribînin, tiştê baş bi hişkî bigirin.” (Selanîkiyên 1., 5:21)

1. “Lewre tiştên ku der heqê Xwedê de tên zanîn, li ber çavên wan e: Xwedê hemû daniye li ber çavên wan. Wesfên Xwedê yên ku nayên dîtin –hêza bêdawî û Xwedatiya Wî- dinya hat afirandin û pê ve bi kirinên Wî têne famkirin, bi awayekî zelal têne dîtin. Ji ber vê tu lêborîna wan tune ye” (Romayî 1:19-20). Kesên ku ne xwedî Nivîsên Pîroz in jî, “didin nîşan ku di dilê wan de pêwîstiyên Zagona Pîroz hatine nivîsîn. Wijdanên wan dibin şahidên vê. Fikrên wan jî, an wan tawanbar dike an jî piştgirî dide wan” (Romayî 2:15). Lê dîsa jî piraniya mirovan, li şûna ku zêdetir li rastiyê bigerin, yê sexte an jî şaş dişopînin.

2. Bi hesabkirina emrên nivîskî yên ku li nifşên ku Pirtûka Pîroz hatine qeydkirin, em hîn dibin ku Adem, bavê Nuh (nifşa nehemîn a piştî Adem) heya ku pêncî saliya xwe derbas nekiriye, nemiriye (Afirîn 5).

3. Piştre sêrbaz ji Firewn re gotin, ‘Xwedê tevlî vê bûye’ (Ji Misirê Derketin 8:19). Di heman demê de binêrin: Ji Misirê Derketin 12:30-33. Ji bo temamiya çîrokê, Ji Misirê Derketin 5:14 bixwînin.

4. Musa, beşa pêşîn a Nivîsên Pîroz nivîsî. Lê belê tê zanîn ku pirtûka Eyûb beriya Tewratê (di dema Brahîm de) hatiye nivîsîn, ji ber vê pirtûka Eyûb dibe yek ji parçeyên herî kevn ên wêjeya ne temamkirî. Ku dîrok rast be, wê demê Pirtûka Pîroz nêzî ji 2000 salan zêdetir berê hat nivîsîn.

5. DeHaan, Dennis. Our Daily Bread, Gulan 6, 2006. Grand Rapids, MI: RBC Ministries.

6. Hin kes ev pirs dikin: “Xwedê çima ji pêxemberên sexte re destûr bide ku peyamên xapînok bidin zanîn?” Musa di Tewratê de bersiva vê pirsê wiha da: “Ku ji nav we pêxemberek an jî yekî ku xeyal dibîne derkeve, û ku ji we re nîşaneyek an jî bûyereke metelhiştî ji berê de bêje, ku bêje ‘Em berê xwe bidin îlahên din ên ku em nizanin, û em wan biperêsin’, nîşaneya ku dibêje û bûyera metelhiştÎ rast derkeve jî, divê hûn peyvên wî pêxemberî an jî yê ku xeyal dibîne, guhdarî nekin. Xwedayê we Reb, we diceribîne ka hûn ji Wî ji dil û bi hemû canê xwe hez dikin an na.” (Dubareya Zagonê 13:1-3)

7. Qralên 1., 18; Qralên 1., 19:18; Romayî 11:14.

8. Smith, James E. What the Bible teaches about the Promised Messiah. Nashville, TN: Thomas Nelson Publishers, 1993, rûpel 470-474; Di heman demê de: Phililps, John. Exploring The World of the Jew. Neptune., NJ: Loizeaux Brothers, 1993, rûpel 80-81.

9. Taylor, John. “Jones Captivates San Francisco’s Liberal Elite,” San Francisco Chronicle, November 12, 1998.

10. Smith, Joseph. Pearl of Great Price. Joseph Smith – History; 1:15-16.

11. Pirtûka Pîroz ji hêla dîrok û arkeolojiyê ve tê pejirandin, lê dîrok û arkeolojî pirtûka Mormonê napejirînin. Thomas Stuart Ferguson profesorekî ye ku, ji bo ku ji “pirtûka pîroz” a Mormonan re delîleke pejirandî bibîne, ji bo vê yek armancê li Zanîngeha Brigham Young beşa arkeolojiya Mormonîzmê ava kiriye. Piştî lêkolîneke bîst û pênc salî, beşa arkeolojiya Fergusonê, wekî ku li pirtûka Mormonê tê diyarkirin, nebatên ku li herêmekê şîn bûne (flora), ajalên ku aîdê welatekî an jî dema jeolojiyê (fauna), topografî, erdnîgarî, mirov, perê hesin û delîlên ku derdoran dipejirîne nedîtine. Ferguson ev encam derxistiye ku erdnîgariya pirtûka Mormonê “pevxistî” ye. (Martin, Walter. The Kingdom of the Cults. Minneapolis, MN: Bethany House Publishers, 1977, rûpel 200-202).

Kurmanji English Chapter Title : 

6. Consistent Witness

7. Bingeh

7
BINGEH
“Mirovekî biaqil…
mala xwe li ser zinêr ava dike.”
Matta 7:24

Îsayê Nasirayî, Weaza xwe ya li ser Çiyê bi van gotinan bi dawî anî:

“Va kesên ku van peyvên min dibihîzin û dipeyikînin, dişibin mirovê biaqil ê ku mala xwe li ser zinêr ava dike. Baran dibare, lehî radibe, ba dibe, êrîşî malê dike, lê mal hilnaweşe. Lewre li ser zinêr hatiye avakirin. Kesên ku van peyvên min dibihîzin lê napeyikînin, dişibin wî kesî xêtik ku mala xwe li ser qûmê ava dike. Baran dibare, lehî radibe, malê dilerizîne. Mal hildiweşe; hilweşîna wê jî ecêb dibe.” (Matta 7:24-27)

Cudahiya di navbera van her du malan ku yek li hemberî bahozê li ser piyan ma û ya din hilweşiya çi bû?

Bingeh.

Mirovê biaqil mala xwe li ser zinêr ava kir; mirovê xêtik jî mala xwe li ser qûma ku cihê xwe diguherîne, ava kir.

Xwedê di Nivîsên Pîroz de, ji bo ku her kes Peyama wî ya dixwaze bibêje fam bike, bingeheke qewî ya wekî zinêr ava kir. Ev bingeh, Tewrat e. (di heman demê de Zagona Mûsa wekî pênc pirtûkên pêşîn ên Peymana Kevn tê zanîn).

PIRTÛKA DESTPÊKAN

Tewrata Mûsa pênc pirtûkên pêşîn ên Nivîsên Pîroz dihewîne. Navê pirtûka yekemîn Afirîn (Genesis) e. Wateya wê ‘destpêk’ e. Afirîn PirtûkaDestpêka Xwedê ye ku binyata rûzemîn, jiyan, mirov, zewac, malbat, civak, netewe û zimanan dide zanîn. Afirîn ji sirên herî mezin ên jiyanê re dibe bersiv. Xwedê çawa ye? Mirov ji ku hat? Em çima li vir in? Çavkaniya xirabiyê çi ye? Mirov çima tengasiyê dikişîne? Xwedayekî nuwaze çawa dikare mirovên biqusûr qebûl bike?

Di Nivîsên Pîroz de ji van re û ji pirsên din ên girîng re piştre bersivên zelaltir bê dayîn jî, Afirîner bingeha Bersivên ku dabû di pirtûka Afirînê de avêtiye. Yekemîn pirtûka Pirtûka Pîroz, bingeha hemû pirtûkên paşiniyê ye.

ÇÎROKA XWEDÊ

Di Pirtûka Pîroz de bi sedan çîrok hene ku di hezar salê de pêk hatine. Ev çîrok, ji van çirokên ku nav hev de heya niha hatine qalkirin çîroka baştirînpêk tînin. Xwedê peyameke bingehtenêxistiye nav vê çîrokê –ev peyam, nûçeya herî baş a heya niha hatiye dayîn, dihewîne di hundirê xwe de.

Di çîroka dramatîk a Xwedê de, gelek nuqteyên sertar hene. Gava em di rêwîtiya xwe ya Nivîsên Pîroz de dimeşin, em ê di qeydên Mizgînîde rastî tapikeke (zîrwe) bilind bên. Tapikeke din a balkêş ku dê di pirtûka dawî ya Pirtûka Pîroz de ku bi navê “Rakirina Perdeyan” tê zanîn û tê wateya Wehî de derkeve pêşiya me.

Digel rastiya Xwedê ku plana xwe rave kiriye, ev plan dê pirî caran ji bo mirovan bibe sir.

MIJARÊN PÊŞDETIR DI SERÎ DE NE

Pirtûka Afirînerê 50 beşa 1.,189 beşa Pirtûka Pîroz dihewîne. 1 Ku we di carekê de tevahiya Pirtûka Pîroz ji serî heya binî bixwenda, ji bo qedandinê divabû we sê roj û sê şev bixwenda.

Di rêwîtiya me ya ku berdewam dike de, em ê mecbûr ji cem gelek çîrokên ku di Pirtûka Pîroz de ne, derbas bibin; em difikirin ku çîroka mifte ya gelek klasîkên ku “wêneya mezin” a plana metelhişt a ku Xwedê sêwirandiye, rave dike ziyaret bikin. Wextekî me yê mezin ku me ji bo rêwîtiyê veqetandiye, dê di çar beşên pêşîn a Pirtûka Pîroz de derbas bibe, lewre ev rûpelên destpêkê rastiyên mezin ên ku ji xeynî Peyva Xwedê, li tu derê nayê dîtin, rave dike.

Girîngiya çend beşên pêşîn ên Pirtûka Pîroz, tu car têra xwe nayê diyarkirin.

Gava em ji zarokekê/î re çîrokek vedibêjin an jî dixwînin, em ji ku dest pê dikin? Em ji nîvê çîrokê dest pê dikin û piştre yek-du rêz dixwînin û piştre derbasî dawiya çîrokê dibin? Na, em ji serî de dest bi çîrokê dikin. Lê em dibînin ku piraniya xwendevanan destpêka Nivîsên Pîroz ên ku em qal dikin naxwînin. Gelo çîroka Xwedê ji bo ku rûpelên serî tên îhmalkirin e ku ji bo wan wekî sirekê dimîne? Rewşeke metelhişt e ku gelek kes di posteya xwe ya elektronîk de, bi hevoka Ehmed “ev mijara der heqê gunehkaran de ji bo min tu tişt îfade nake” ku nivîsiye re di heman fikrê de ne? (Beşa 1)

Ger ku der heqê destpêka çîroka Xwedê de qet fikrekê me tune be, nirxandina dawiya çîrokê dê zor be ji bo me. Lê carek, ku em çend beşên pêşîn fam bikin, dê wateya beşa dawî mezin bibe. 2

AXA TOVEKÎ

Em tovekî genimê wekî mînak bigirin. Dibe ku tovê genimê girîng xuya neke, lê di nav vî tovê ku hêsan xuya dike de koda kompleks û hêza ku nayê xuyakirin hewce ye ku nebateke gihayî ya bi tov re hatiye dorpêçkirin,hilberînin. Di Nivîsên Pîroz de, pêvajo wiha tê sêwirandin:

“Ax bixwe zad dide… ewil zîl dide, piştre serî dide, di dawiye de jî libên ku seriyê wî dadigirin dide.”  (Markos 4:28)

Xwedê tov, fêkî û sebzeyan wisa nesêwirand ku zû bi zû bigihin, bi heman awayî çîrok û peyama xwe jî wisa plan nekir ku ji nişka ve rave bike. Xwedê çawa ku ji bedenên mirov re xwarinên ku bi rêya nebatên ku di demê de mezin dibin, peyda dike, xwarina ku ji bo canê mirov jî hewce ye mîna vê, bi rêya rastiya ku di demê de tê ravekirin pejirandiye.

“Hemû gotinên wî ferman li ser fermanê, ferman li ser fermanê, distûr li ser distûrê, distûr li ser distûrê, hinek ji vir, hinek ji wir.”  (Yeşaya 28:10)

Pirtûka Afirînê, wekî axeke berdar e ku Xwedê “tovên” xwe yên rast biîhtimam diçîne. Peyama Wî bi van rastiyan tov dide û di pirtûkên din ên Nivîsên Pîroz de, bi raberkirina jiyan û tezetiyê digihîje. 

EMBRIYOYEK

Bi saya teknolojiya modern, tiştên ku wextekî veşartîbûn, niha tên dîtin. Mînak, îro em dikarin embrîyoyeke mirovekî bi awayekî zelal temaşe bikin. Fewqalade! Bizrê zarokê ku di malzaroka dayîkê de ber digire, di nav heşt hefteyan de bi qasî mezînayî zirfistiqê dibe bebek; ev bebek bi çav, guh, poz, dev, mil, dest, ling û piyên xwe tam e. Şûna tiliya wî/wê jî heye. Tevî ku bi temamî şekla xwe negîrtiye, xwedî hemû parçeyên bedena xwe ye.

Bi heman awayî, em jî îro dizanin ku hemû rastiya elzem a Afirînerê me ya der heqê plana Xwe û mirovahiyê de ku rave kiriye, di pirtûka Afirînê de wekî embriyonîk cih digire. Lê belê dîsa jî bipêşveçûna “Pêşnûma Xwedê ya nepenî” (Wehî 10:7) di tevahiya Nivîsên Pîroz de pêk tê.  

Heya îro kesayetî û armancên Xwedê ji bo gelek kesan wekî sir maye, lê ne hewce ye ku wisa be, lewre “sira (nepenî) ku ji dem û nifşên berê hatiye veşartin… niha hatiye diyarkirin.” (Koloseyî 1:26)

Xwedê dixwaze ku em sira WÎ fam bikin. Lê divê em jî bixwazin Wî fam bikin.

PARÇEYÊN BİÇÛK

Pirtûka Pîroz hinek dişibe mamika (tiştonek) ku perçeyên wê yên texte bi bireka qewar hatiye birîn.

Hin perçe diyar in wê çawa bên cem hev, lê kesê ku mamikê çêdike ji ber hin perçeyên ku ne diyar in ka dê çawa bên cem hev, dibe ku zehmetiyê bikişînin. Ji bo temamkirina mamikê divê mirov sebir bike û li ber xwe de. Bi heman awayî, çûyîna tevliheviya mêjî û pêkhatina plana Xwedê ya lihevhatî, tenê dikare bi wext veqetandina ji bo ku li ser Peyva Xwedê bifikire, pêk tê.

Di demên dawiyê de, ez xwedî wê îmtiyazê bûm ku, min bi nûçevanekî ku li Lûbnanê dijî û hedefa wî bilind e re têkiliya xwe danî. Tevî ku me hê hev û du nedîtiye, em bûn heval. Di postaya xwe ya elektronîk de ku cara yekem şand ev nivîsî bû:

Posteya Elektronîk

Ez der heqê rastiya dawînî de bawer dikim ku ne mimkun e mirov bigihîje encama delîlekî yeqîn.

Min hevalê xwe yê Lûbnanî teşwîq kir ku bila hemû pêşdaraziyên xwe bihêle li hêlekê û bila Pirtûka Pîroz ji bo xwe bixwîne. Min jê re got, bila bihêle ku Pirtûka Pîroz li ser navê xwe biaxive. Wekî ku di peyama elektronîk a jêrê jî xuya dibe, hevalê min dest bi xwendina Pirtûka Pîroz kir:

Posteya Elektronîk

Min Peymana Nû bi erebî xwend û niyeta min ew e ku ez dest bi Peymana Kevn   bikim. Min berê ji Pirtûka Pîroz tenê perçeyên biçûk xwendibûn. Niha min bersivên pirsên xwe di van rûpelan de dîtin… Min bi vê xwendinê çi bi dest xist? Ez ji bo peyama Pirtûka Pîroz rêzeke kûrtir digirim. Ez vê pêyamê wekî ku dikare jiyana kesekî biguherîne, dibînim. Ev peyam dikare di her mirovî de guherînek çêke. Bi rastî peywirên ku ji qaydeyên hişk tên, nikarin mirovan biguherînin. Belkî jî ji bo ku em jê bawer bin ku di destê me de ye, min ferq kir ku ji bo vê divê rêyeke me hebe.

Çend roj berê gava ji min re nivîsî, nêrînên xwe şandin:

Posteya Elektronîk

Min gavek avêt ku divabû min beriya demeke dirêj biavêta. Min fam kir ku ne bes e mirov bibêje “Min Pirtûka Pîroz xwend”; ew pirtûkeke wisa ye ku divê mirov her tim bixwîne. Pir ecêb e ku gelek pirsên min di bin siya vê pirtûkê de wenda bû.

Peyama Xwedê ji bo vê kesê derdikeve holê.

Rêwîtiya ku em ê di Nivîsên Pîroz de bikin, dê parçeyên herî girîng ên mamika mezin a dîrokê bîne cem hev û dê çîrok û peyama Xwedê ya metelhişt zelal bibe û bê famkirin.

Ku em Nivîsên Pîroz “hertim” bixwînin ji bo xwe, em ê bibînin ka “perçeyên” din tebayî ku tên.

NAMEYÊN HEZDARIYÊ

Çîroka leşkerekî ku evîndarê xanimekê ye tê qalkirin. Leşker ji bo xanimê hezkirineke kûr dihewîne, lê ne diyar e ka xanim çi hîs dikir. Gava wext hat, leşker hate şandin li welatekî dûr. Tevî ku bersiv nedistend, leşker bidilsozî berdewamî nivîsîna nameyên xwe kir.

Di dawiyê de ew roja ku leşker vegeriya hat. Gava gihişt, karê wî yê yekemîn ziyareta wê kesê ku jê hez dikir bû. Gava çû mala xanimê, ew li malê dît. Xanima ciwan wisa dida nîşan ku ji bo dîtina leşkerî kêfxweş e, lê qutiya tozgirtiya ku li quncikê odê bû, hestên rastî yên dilê wê dida nîşan.

Qutî bi nameyên nevekirî yên ku wî leşkerî şandibû re dagirtîbû.

JI ESMÊN HEYA RÛZEMÎNÊ

Nivîsên Pîroz dişibin wan nameyên Xwedê ku ji we re nivîsîbûn. Afirîner û Xwedayê esman û rûzemînê, di Nivîsên xwe de, Xwe bi we dide naskirin, Hezkirina xwe îfade dike, û ji we re rave dike ka hûn ê çawa, li mala Wî bi Wî re bi îhtişam û kêfxweşî bijîn.

Em li jêrê parçeyek ji “nameya” Xwedê ku 2700 sal berê şandibû, pêşkêşî we dikin:

“Ya ew kesên ku tî bûne, werin avê;
Yên ku perê wan tune ye, werin, bistînin, bixwin…
Werin bistînin bêbedêl, şîr û şerabê.
Hûn çima didin perê xwe, ji yê ku nanê wî tune
Çima didin ji yê ku keda we têr nake re?
Baş gundarî min bikin ku, ya baş bixwin.
Û ku li kêfa zêdeyiyê binêrin!
“guhbidine min, werin.
Guh bidin ku hûn bijîn.
Ez jî bi we re peymaneke bêdawî çêkim…
“Lewre, çawa ku esman bilind e ji erd,
Riyên min jî ji riyên we,
Ramanên min jî ji ramanên we bilindtir e.”
(Yeşaya 55:1-3,9)

Hezkirin
Afirînerê we

We nameyên ku Xwedê ji we re nivîsî, vekirin? We ew xwendin? We bersiva wan da?

Bila rêwîtî dest pê bike.

1. Di Pirtûka Pîroz de 66 pirtûkên takekesî hene – 39ê van pirtûkan di Peymana Kevn de, 27 jî di Peymana Nû de ye. Dêra Katolîk a Romayê (wekî gelek dêrên Prostestanan, kevneşopên dêrê derdixe ser Peyva Xwedê) di dîrokê de piştre biryar da ku 11 pirtûkên pêvek têxe navbera Peymanên Kevn û Nû. Apokrifa an jî Deuterkanonikal (Ji ber ku girêdayî Peymana Kevn e lê belê metnên wê yên Îbrankî tune ne, herkes tevlî metnên Pirtûka Pîroz nake û ji hêla hin dêran wekî pîroz têne qebûlkirin), esas di dema navbera Peymanên Kevn û Nû de hatin nivîsîn. Di van pirtûkan de melzemeyên ecêb ên dîrokî û efsanewî hene û Biîmanên Îbranî tu car qebûl nekirin ku ev nivîs ji hêla Xwedê hatine wergirtin û nivîsîn. piraniya Tomarên Deryaya Mirî yên ku di 1947an de hatine dîtin, şîrove ne. lê dîsa jî ev tomar tenê der heqê 39 pirtûkên Peymana Kevn de şîrove dikin, der heqê Apokrifayê de şîrove nakin. Dema Mesîh li serzemînê bû, tim ji Peymana Kevn jê girt, lê der heqê pirtûkên Apokrifayê de tu şîrove nehatin dîtin. Di Peymana Nû de tu jêgir tune ye der heqê Apokrifayê de. 39 pirtûkên Peymana Kevn, ji hêla pêxemberên ku rasterast bi wan re axivî û yên ku Peyva Wî pejirandin, hatin nivîsîn; “Xwedê jî bi nîşane, mucîze, tiştên cihêreng û bi diyariyên Ruhê Pîroz ên ku Bixwe xwest belav bike re şahidî kir ji vê re” (Îbranî 2:4). Ku em li Peymana Nû binêrin, biÎmanên ku di dema Mesîh hati serzemînê dijiyan, rayeya elçiyan qebûl kirin û pejirandin ku Nivîsên Peymana Nû bi Nivîs û pêxemberên Peymana Kevn wekhev in. Heman tişt nedikarî ji bo Apokrifa bihata gotin.

2. Ayetên Lûka 24:25-48; Yuhanna 5:39-47 bixwînin. Ku hûn bixwazin li çavkaniyên cihêreng ên ku peyama Xwedê wekî kronolojîk pêşkêş dike, li malpera www.goodseed.com binêrin.

Kurmanji English Chapter Title : 

7. The Foundation

BEŞ II

BEŞ II
RÊWÎTÎ
VEDÎTINA TIŞTA
KU NAYÊ ZANÎN
8 – Xweda Yekî Çawa ye? 18 – Pêşnûmaya Bêdawî Ya Xweda
9 – Tu Kes Naşibe Wî 19 – Zagona Qurbanê
10 – Aferîdeyekî Taybet 20 – Qurbaneke Girîng
11 – Destpêka a Xerab 21 – Xwîna ku Bêtir Dirije
12 – Zagona Guneh û Mirinê 22 – Berx
13 – Dilovanî û Edalet 23 – Pêxhatina Nivîsên Pîroz
14 – Lanet 24 – Hemû Hat Dayîn
15 – Aciziya Duhêl 25 – Mirin Têk çû
16 – Ezbeta Jinekê 26 – Dîndarî û Dûrmayîna ji Xwedê
17 – Dibe ku Ev Kes Kî Be?    
       

Kurmanji English Chapter Title : 

Part II

8. Xweda Yekî Çawa ye?

8
XWEDA YEKÎ ÇAWA YE?

Rêwîtiya destpêka pirtûka Xwedê, bi bangewaziya herî mezin a hemû deman dest pê dike:

“Di serî de Xweda erd û esman afirand.” (Afirîn 1:1)

Ji bo îspatkirina hebûna Xweda, tu pêngav nayê avêtin. Hebûna Xwedê rastiyeke diyar e û li holê ye.

Ger hûn li sîlekaneke xalî bimeşin, hûn rastî şopa cotek pê ya nû bên, hûn ê bixwe hîs bikin ku hûn ne tenê ne. Ev şopa cotek pê, bixwe xwe neafirandin. Hûn dizanin ku ba û av çênekir. Yekî bûye sedem ku ev şopên piyan çêbûne.

Hûn dizanin ku wiha ye.

Lê gelek kes dibêjin, nizanin ku Yekî bûye sedem ji qûma ku şopa piyan re û ji hebûna wî mirovî ku ji van şopên piyan re bûye sedem, re. Mirov di mijara ravekirina aferîdeyê ya bêyî Afirîner de, gelek teoriyên hûrgulî derxistine; hinek ji wan rêzên sedeman ku bi milyaran sal paş de diçe, xeyal dikin. Lê gava carek digihîjin wê xala ku jê re dibêjin “destpêk”, nêzî xala ku ji mijara orîjînal re bibe bersiv, nabin: Tişta ku ji aferîdeyê re dibe sedem çi ye?

Nivîsên Pîroz wiha dibêje: “Der heqê Xweda de tiştên ku têne zanîn çi hebe, li ber çavên te ne; Xweda hemû daniye li ber çavên te. Wesfên Xweda yên ku nayên dîtin –hêza Wî ya bêdawî û Xwedatiya Wî- ji dema ku dinya hatiye afirandin û pê de bi kirinên Wî tê famkirin, bi awayekî aşkere tê dîtin. Ji ber vê qusûrên wan tune ne.” (Romayî 1:18-20)

Mantiq hêsan e: ji bo sêwirek divê sêwirînerek hebe.

Heman tişt çawa ji bo tiştên wekî şopên piyan, erebe û kompîtur ku ji hêla mirovan ve hatine çêkirin derbasdar e, bi heman awayî ji bo pê, hucre û mekanîzmayên wekî koma stêrkan derbasdar e. Bila bi çavên tazî an jî bi mîkroskop, teleskopê bê raçavkirin, ji bo tevliheviya gerdûnê ku nikare bibe halê ku tê xwestin û pergala wê ya ku famkirina wê zehmet e, divê Afirîner û Peydekerek hebe.

Çawa ku ji bo şopa piyekê divê yekî hebe ku wê çêke, gerdûnek jî bi heman awayî Afirînerê Gerdûnê divê.

“Esman îhtişama Xwedê diyar dike, saca esmanî berhema destên wî diyar dike.” (Mezmûr 19:1)

Naxwe, ew kesê ku vê Gerdûnê-Afirandiye kî ye? Em ê çawa bizanibin ka kesekî çawa ye? Em dikarin bizanin, lewre Wî, Xwe daye zanîn. 1

BÊDAWÎ

Me berê vê posteya elektronîk a ku yekî bi awayekî tinazker pirs kiribû, xwend: “Kî Xweda afirand? Min ji bîr kiriye.” Em bersivê bidin: Tu kes. Xweda bêdawî ye. “Di serî de XWEDAji me re hîn dike ku, Afirînerê me naşibe tu tiştî û tu kesî.

“Hê çiya çênebûne, hê gerdûn û cîhanê neafirandiye, ji ezelîtiyê heya bêdawîtiyê Xweda tu yî.” (Mezmûr 90:2)

Paşeroj, niha û pêşeroj li ber Xweda wekî tu tiştekî ye. Reb-Xwedaya ku dikare her tiştî bike, yê ku Hebû, heye û dê hebe!” (Wehî 4:8)

Ew bêdawî ye, bi demê re ne bisînor e û eqlê mirov nagihîje Wî.

Ne mimkun e heyînekî ku hatiye afirandin der heqê Xweda de her tiştî bizanibe û dê tu car nezanibe. Ew, “Bilind e, bihişmet e û li bêdawîtiyê dijî.” (Yeşaya 57:15)

Xweda tu car naguhere. “Lê tu her tim eynî yî, dê salên te neqedin..” (Mezmûr 102:27)

MEZINTIR

Xweda ji hemû tiştên ku em xeyal dikin mezintir e. Ji ber ku hebûna Wî diyar e, çawa ku yê bêdawî ji bo îspatkirina Hebûna xwe  tiştek nake, bi heman awayî ji bo diyarkirina Hebûna xwe jî tiştek nake, lewre hişê me yê bisînor ji xeynî zeman, cih û madeyê nikare tiştek fam bike.

Dema ez zarokekî biçûk bûm, tê bîra min ku min li esman dinêrî û min digot ku ez têra xwe derkevim jor û rêwîtiya dûr bikim, ez ê di dawiyê de bikarim bigîhîjim arîkan û ez ê bigihîjim dawiya gerdûnê. Xetaya min a di vê xeyalê de ew bû ku min bala xwe nedidayê ku li hemberî wan arîkên ku min xeyal dikirin valahiyeke bêdawî heye!

Hin tişt tenê bi bawerbûna gotinên Afirîner tê famkirin.

Îmana ji Peyva Xwedê ya hevgirtî û çespandî, mifteya gihîştina asta herî bilind a zanatiyê ye.

“Bêyî îmanê ne mimkun e ku em Xwedê razî bikin, lewre kesê ku nêzî Wî dibe divê ji hebûna Wî re û ji baweriya xelatdayîna ji kesê ku li wî digerin re, îman bikin… em bi saya îmanê fam dikin ku gerdûn bi fermana Xweda hatiye afirandin, bi vî awayî tiştên ku xuya dibin bi yên nexuyayî pêk tên.” (Îbranî 11:6,3)

Zanista modern “tiştên ku xuya dibin bi yên nexuyayî pêk tên” dipejirîne. Fizîkzan ji me re dibêjin ku, made ji atomên nexuyayî pêk tên, atom ji elektronê pêk tên, ev elektron li dora dendikekê ku ji proton û notronan çêbûye, zûka dizivire, ev proton û notron ji yek ji sê cure zereyên ku hinekî bi elektrîkê re barkiriye û wekî bingeha madeyê tê hesibandin, pêk tê, yek ji van sê zereyan çawa çêdibe…? Mirovahî gelek tişt keşf kiriye, lê dîsa jî em kêm tişt dizanin! Mirovên zana, sînorên hişê mirov dibînin.

Tişta ku dê zanist tu car nekare îspat bike an jî bikare îspat neke “gerdûn bi fermana Xwedê hatiye afirandin” e. Em vê rastiyê tenê dikarin bi seheka şeşemîn, ango îmana ku Xwedê daye me dikarin bizanin.

Em mijar û pirsên herî girîng ên jiyanê “bi saya îmanê famdikin”. Sedema vê diyar e:

“Xweda ji mirov mezintir e.” (Eyûb 33:12)

Em lê binêrin ka Ev ê bihişmet der heqê xwe de wekî din çi gotiye?

BÊSÎNOR

Ew, Ew Kes e ku Hêza Wî Têra Her Tiştî Dike. “YaREBêSerwer! Te bi hêza xwe ya mezin, bi qudreta xwe erd û esman afirand. Tişta ku tu nekarî bikî tune ye.” (Yeremya 32:17) Afirîner li ser aferîdeyên xwe ye. Ew li ser her tiştê ku em difikirin e û jê wêdetir e.

Ew, Ew kes e ku her tiştê dizane. “Tu rabûn rûniştina min dizanî, tu nêta min ji dûr ve fam dikî…” (Mezmûr 139:2) Afirîner her tiştî dizane – paşerojê, îro û dahatûyê. Zanabûna Wî bi demê re zêde nabe. “Xweşbîniya Wî bêsînor e.” (Mezmûr 147:5)

Hebûna Wî li her derê ye. “Ez dikarim biçim ku ji Ruhê te, dikarim birevim ku ji hizûra te?” (Mezmûr 139:7) Yê bêsînor, gava bi we re ye, di heman demê de dikare bi me re jî be. Gava li bihuştê bi milyaketan re diaxive, dikare li rûzemînê bi mirovan re jî biaxive.

Ew bêsînor e.

RUH

Em der heqê yê ku bêsînor e agahiyeke din a girîng bidin:

“Xweda Ruh e..” (Yuhanna 4:24)

Xwedê Ruhekî bêsînor û kesanî ye ku li her derê ye, lê xuya nake. Tevî ku pêdiviya Wî bi bedenê tune ye, dikare Xwe çawa bixwaze wisa bide nîşan, têra xwe heye û azad e. Nivîsên Pîroz, demên cuda yên ku Xweda ji mêr û jinan re bi şeklên ku dikare bi çav bê dîtin, xwe nîşan dide, dinivîse – “çawa ku yekî bi hevalekî/e xwe re rû bi rû diaxive” (Ji Misirê Derketin 33:11)

Xwedayê ku Ruhê raser e , dixwaze ku heyînên giyanî yên ku Wî afirandin, bila li gorî armanca afirîna xwe Wî nas bikin, bila jê bawer bikin û bila Wî biperêsin.

“Bav li wan kesên ku wî wisa diperêsin, digere. Xweda Ruh e,Yên ku Wî diperêsin jî, bila di ruh û rastiyê de biperêsin.” (Yuhanna 4:23-24)

BAVÊ RUHAN

Yek ji nasnavên Xwedê “Bavê ruhan” e. (Îbranî 12:9)

Xweda beriya ku rûzemînê afirand, 2 ji bo ku bi Wî re li mala Wî ya esmanî bijîn, bi milyonan, heyînên ruhî yên nuwaze yên ku wekî milyaket tên bi navkirin, afirand. Milyaket tê wateya “nûçevan” an jî “xizmetkar”. Xwedayê ku armanca wî ew e ku xwedî qraltiyek bibe da ku bila nîştevaneke dilovan bijî li wir û bi wan re bikaribe bêdawîtiyê parve bike. Û Xwedê ew afirandin ku Wî nas bikin, Wî biperêsin, jê re îtaet û xizmetê bikin û heya bêdawîtiyê bila jê kêfê bigirin.

“Min li der û dora text, aferîde û ixtiyaran bi hejmaran milyaket dîtin… hejmara wan bi hezaran hezar, bi deh hezaran deh hezar bû…” (Wehî 5:11)

Ji bo ku ji nû ve neyên hilberandin, Xwedê di serî de bi qasî dilê xwe milyaket afirandin. Tevî ku bi Afirînerê xwe re heya pîvanekê dişibîna hev, ev milyaket bi tu awayî bi Xwedayê xwe re ne wekhev bûn. Xwedê asteke bilind a jîrahiyê da wan. Û di heman demê de hest, vîn û zerengî da ku bi Wî re bikaribin têkevin têkiliyê. Milyaket jî mîna Afirînerê xwe, ji xeynî ku ji bo peywirekê dîtina wan ne hewce be, ji hêla mirovan ve nayên dîtin. 3

Xweda li qraltiya xwe ya ku heyînên ruhî yên hatine afirandin li wê ne, nehatiye afirandin, ew Ruhekî bêsînor e ku, hêza Wî têra her tiştî dike û her tiştî dizane.

RASERÊ HER TIŞTÊ YE

“Ruh yek. Reb yek. Raserêher tikştê, Xwedayê her kesî û Bavê Wî yek e.” (Efesî 4:4-6)

Tevî ku raserê her tiştê ye, bi zeman û cih re ne bisînor e, li gerdûnê cihekî Wî yê diyar heye ku avahî ava kiriye û bi rê ve dibe. “REB textê xwe li esmanan ava kiriye, serdestiya Wî her derê dipêçe.” (Mezmûr 103:19) Qral Silêman, gava der heqê mezinahî û nezikahiya Xwedê difikirî, ji Afirînerê xwe re bi van gotinan dua kir:

“Bi rastî jî Xwedê li rûzemînê dijî? Tu nikarî li asîmanan, li asîmanênasîmanan jî bi cih bibî.” (Qralên 1., 8:27)

Pirtûka Pîroz ji sê esmanên cuda behs dike. Du hebê van ji hêla mirovan dikare bê dîtin; yek ji wan nayê dîtin.

Asîmana atmosferîk – asîmana şîn a li ser serê me.

Asîmana ku aîdê dûrîngên navbera stêrakan e – valahiya tarî ya ku Xwedê gerestêrk û stêrkan bi cih kiriye li wir.

Û asîmanên asîmanan – cihê gelek biriqî ya ku Xwedê avahî ava kiriye li wir. Ev mala asîmanî ya Xwedê û ev cihê ku milyaket li wê ne, di heman demê de wekî asîmanên herî bilind, esmana sêyemîn, mala Bav, avahiya Wî, Bihuşt û tenê bi awayekî hêsan wekî Esman jî tê binavkirin. 4

“Reb ji esmanan dinêre, hemû mirovan dibîne. Ji cihê ku rûdine, çavdêriya her kesî ku li rûzemînê dijîn dike. Yê ku dilê her kesî afirand, hemû tiştên ku afirand dipîve, Ew e.” (Mezmûr 33:13-15)

XWEDA YEK E

Ayeta yekemîn a Pirtûka Pîroz, dipejirîne ku tenê yek Xweda heye:“Di serî de Xweda.”

Hem Nivîsên Peymana Kevn û hem yên Nû, vê pêşkêş dikin:“Xwedayê me Reb, yekReb e.” (Dubareya Zagonê 6:4) “Xweda yek e.”(Romayî 3:30)

Xweda YEK e.

Hemberê (raqîp) Xwedê tune ye. Wekhevê Xwedê tune ye.

Ev mijar bi têgihên teolojîk wekî monoteîzm tê binavkirin: tenê ji Xwedayekî bawerkirin. Monoteîzm, bi polîteîzm (ji gelek xweda û xwedawendan bawerkirin) û panteîzm re dijberê hev e. Polîteîst û panteîst cudahiya navbera Afirîner û aferîndeyên Wî de şêlo dikin. Û wekî encameke vê, înkar dikin ku Xweda ne kesayetiyekî xwedî taybetiyên karakterî ye.

YEKBÛYÎ

Îfadeya “Di destpêkê de Xweda”, rastiyeke pêşîn e, lê nerastiyekexwerûye.

Yê bêsînor, ne hêsan e. Xwedê hevedûdanî ye. Yekbûna Xwedê, yekîtiyeke pir bizereng e. Di  rêzimana wî de şeklên navî yên yekjimar (yek), cot (tenê du heb),  û pirjimar (sê an jî zêdetir) hene. Elohim li gorî rêzimanê pirjimar e, lê xwedî yek wateyê ye.

Xwedayê rast a yek, ji hêla zerengiyên (kapasîte) xwe, yekbûyî û bêsînor e. Sê ayetên ewil ên Nivîsên Pîroz dibêjin:

“Xwedê di serî de (navê pirjimar) asîman û erdê afirand (kişandina lêkera yekjimar). Erd vala bû, şeklên rûzemînê tunebûn; bi tarîtiyên mezin re girtîbûn. RuhêXweda li ser avê pêl dida. Piştre XWEDA, FERMANA ‘bila ronî çêbibin’ da û ronî çêbû.” (Afirîn 1:1-3)

Bi vî awayî, îfadeya destpêka Pirtûka Xwedê, rê me dide ka karê afirînê çawa çêkiriye. Xwedê çalakiya xwe ya afirînê bi rêya Ruh û Peyva Xwe qedand.

Ewil Ruhê Xwedê yê Bixwe, ji bo ku fermanên Wî bîne cih, ji asîman hate şandin. Wekî kevokekê ku li ser hêlîna xwe melûl dibe, “RuhêXweda” li ser dinyaya ku nû çêdibû “pêldida”. Di Îbrankî de peyva ku ji bo “Ruh”ê tê bikaranîn, “ruah” e; ruh tê wateya hilm an jî enerjiyê. Ev “Ruhê Xwedê” hebûna Wî ya ku enerjî dide.

“Dema ruhê (ruah) wan dişînin, çêdibin.” (Mezmûr 104:30)

Piştre Xweda axivî. Beşa yekemîn a pirtûka Afirînê deh caran qala heman îfadeyê dike: “Xweda ferman da…” gava Xweda axivî, tişta ku ferman da pêk hat.

“Esman biPeyvaReb re û cîsmên esmanê bi hilma (ruah) ku ji devê Wî derket re hat afirandin.” (Mezmûr 33:6)

Xwedê dinyayê, bi rêya Peyv û Ruhê xwe afirand.

YÊ KU TÊKILIYÊ ÇÊDİKE

Rastiya ku Xweda her tiştê bi axaftinê afirand, der heqê Xweda de me hînê tiştek din jî dike.

Xweda têkiliyê çêdike.

Beriya ku afirîn pêk hat, têkilî hebû.

“Di serî de Peyv hebû. Peyv bi Xwedê re bû û Peyv Xwedê bû. Di serî de Ew bi Xwedê re bû.” (Yuhanna 1:1-2)

Ev “Peyv”, ji peyva logosa Yewnanî tê, wateya wê; îfadekirina ramanê ye. 5 Di Nivîsên Pîroz de Logos yek ji nasnavên Xwedê ye. Peyv, bi Xwedê re yek e.

Her tişt bi rêya Peyvê hat afirandin.

Xweda, tenê bi fikirînê dikarîbû dinyayê biafiranda û her tişt dikarîbû ji nişka ve çêbûya û bimeşa. Lê Xweda wiha nekir. Wî, ramanên xwe îfade kirin. Xweda axivî.

Peyv, bi axaftinê, dinyayê di pergaleke şeş rojan de ava kir.

Pêdiviya Yê ku Hêza Wî Têra Her Tiştê Dike bi şeş rojan hebû ku peywirê pêk bîne?

Na, yê ku bi zeman re ne bisînor e, pêdiviya wî bi mîqdara zeman re tune ye. Lê dîsa jî, Xwedê bi afirîna dinyaya me ye bi vî awayî, tenê hefteyeke heftrojî çênekir, 6 di heman demê de ji me re wê têgihiştinê da ku em kesayetî û karaktera Wî nas bikin. Ev dana Wî girîng e, lewre bawerî bi Xwedayekî ku nayê naskirin, nayê, îteat nayê kirin û nayê perestin.     

Niha em li çîroka afirînê ku Afirîner bixwe rave dike, binêrin, em guh bidinê û em ji Wî hîn bibin.

ROJA 1.: RONÎ Û ZEMAN – XWEDA PÎROZ E

“Xwedê ferman kir got “bila ronî çêbe” û ronî çêbû. Xwedê dît ku ronî baş e, ew ji tarîtiyê veqetand. Ji ronî re got “Roj” û ji tarîtiyê re jî got “Şev”. Bû êvar, bû sibe û roja yekemîn çêbû.” (Afirîn 1:3-5)

Li roja yekemîn Xwedê ronî anî li ser dîka afirînê. Bi vî awayî zeman jî çêbû, dinya dest bi dewra xwe ya bîst û çar saetan kir: seate astronomîk a ku şev û rojê saz dike. Lê Xweda, heya roja çaran roj (tav), heyv û stêrkan neafirand.

Li demekê, zanist nîqaşê dikirin ku li gorî zanistê, bêyî rojê (tav) ne mimkun e ku ronî çêbe. Lê belê êdî ev nîqaş bi dawî bûye. Îro zanistên ku baweriya wan bi qeydên der heqê afirînê de nayê jî, dibêjin rûzemîn beriya rojê û bi awayekî serbixwe hebû. 7

Afirîner beriya ku ronî-hilgiran(ragir) (roja 4.) afirand, roniyê afirand (roja 1.) ku bide nîşan ku Ew Çavkaniya neafirandî ya fîzîkî û ruhî ya roniyê bû. Ku ew nebûya dê tenê tarîtî hebûya.

Gava em di Nivîsên Pîroz de berdewamê rêwîtiya xwe dikin, em ê her tim rastî Çavkaniya Roniyê bên û ev rasthatin dê bigîhije asta herî bilind ku em li Bihuşta ku dê Xwedê ji gelê xwe re “ pêdiviya dê wan bi roniya çirayê û bi ya tavê nebe, lewre dê Reb Xweda ji wan re roniyê bide, binêrin, em ê bibînin. (Wehî 22:5)

Ronî, ji bo zihnên ku herî bai difikirin, dê wekî tiştê nayê zanîn bimîne. Fîzîkzan hinek dizanin ka ronî çi dike, lê pir kêm fam dikin ka ronî çi ye. Ji bo zanistê ronî mutlaq û bêdawî ye. Di saniyekê de bi leza 300.000 kîlometre (186.000 mîl) re diçe. Gava fîzîkvanê navdar Albert Einstein E=mc2 (enerjî beramberê kutle caran leza kareya roniyê ye) dît, dema nukleera atoma ecêb û sawder dest pê kir. Derdora ku ronî lê ye, bandorê lê nake. Dikare li ser qutiya çopa ku bêhna wê ne xweş e, bibiriqe, lê ronî bixwe tevî derdora xwe paqij dimîne. Ronî bi tarîtî re nabe. Raserê tarîtiyê ye.

Xwedayê ku Çavkaniya Roniyê ye, mutlaqa dawînî û bêdawî ye. Hebûneke ku ji bo ku di hizûra Wî de bijî nehatiye tewizandin, îhtişama Wî ecêb û muthîş dibîne.

Xweda xwerû û pîroz e.

Wateya peyva Pîrozê, hatiye veqetandin an jî cuda ye. Xweda, yê Cuda ye. Wekî Wî tune ye. Milyaketên ku derdora textê Wî yê cinetê girtine, wiha diqîrin: “REB, pîroz, pîroz, pîroz e!” (Yeşaya 6:3). Pîrozî, taybetiya tenê ya Xwedê ye ku di Nivîsan de ji bo kirpandinê li dû hev, sê caran tê dubarekirin. Ew Pîroz e, “bi roniya ku nêzîkbûna wê ne mimkun e, rûdine.” (Timoteosê 1., 6:16)

Xweda bi yê xerab re, li cem hev nabe. Ew roniyê ji tarîtiyê vediqetîne. Tenê hebûnên xwerû û rast dikarin bi Wî re rûnin.

“Xweda ronî ye. Di Wî de tu tarîtî tune ye. Ku em bibêjin hempariya me heye bi Wî re û em di tarîtiyê de bimeşin, em ê derewan bikin, em ê bi rastiyê re li hev neyên.” (Yuhannayê 1., 1:5-6)

Roja yekemîn a Afirînê daxuyanî dide ku Xweda pîroz e.

ROJA 2.: HEWA Û AV – XWEDA EW E KU HÊZA WÎ TÊRA HER TIŞTÊ DIKE

“Xweda ferman da ku ‘Bila di nav avan de qubeyek hebe, bila avan ji hev veqetîne’. Û wisa çêbû. Xweda qubeya (saca) esmanî afirand. Bû êvar, bû sibe û roja duyemîn pêk hat.” (Afirîn 1:6-8)

Roja duyemîn a afirînê li ser du unsûrên ku hemû organîzmayên zindî girêdayîne, disekine: hewa û av.

Peyva qubeya (saca) esmanî ya Îbrankî, qada fireh a bikembera mezin a li ser serê me ye ku li wir atmosfer û ewr hatine bicihkirin û stêrk têne dîtin, nîşan dide. Li ser oksîjen û nîtrojenê, buxara avê û karbondîoksîtê, ozon û wekî yên din li ser pêkhênana gazê ya atmosferê ku bi awayekî nuwaze hatiye terazkirin, bifikirin. Çawa ku hûn vê têkelê biguherînin, em ê bimirin. Xweda dizanîbû ka çi dikir.

Giraniya bi trîlyonan buxara avê ya ku li ser me, di atmosferê de aliqî maye, bînin bîra xwe. Kîjan zanatî û hêz dikarîbû tenê bi axaftinê, ev pêkhênana hewa û avê ya bêqusûr biafiranda û biparêza?

“Dema Wî got, her tişt pek hat; dema Wî ferman da her tişt diyar bû.” (Mezmûr 33:9)

Wekî hemû rojên din ên afirandinê, roja duyemîn jî rê me dide ku hêza Afirînerê me têra her tiştê dike.

ROJA 3.: AX Û NEBAT – XWEDA BAŞ E

“Xweda ferman da ku ‘Bila avên di bin asîmanê de li cihekî kom bibin, bila axa zuwa xuya bibe’ û wisa çêbû… û Xweda dît ku ev baş bû. Xweda ferman da ku ‘Bila rûzemîn nebat, giyayên ku tov didin, li gorî cisnê xwe bila darên fêkî yên ku tovên wan jî di fêkiyên wan de ne, hilberîne’… û Xweda dît ku ev baş bû.” (Afirîn 1:9-12)

Xweda li roja sêyemîn axê ji avê veqetand û ferman da ku bila hemû nebat çêbin. “Û Xweda dît ku ev baş bû.” Wî li gerestêrka me ava ku çi qas têrê dikir, bi cih kir. Ji wê rojê û heya îro hewce nekir ku dîsa li ser wê av bê zêdekirin. 8

Xweda her nebat û darê ji bo ku tov bide û li gorî cisnê xwe zebze an jî fêkî bide, çêkir. Xweda van hemû xwarinan ji bo çi çêkir? Wî ev xwarin çêkirin, lewre “ji bo ku li ser bê jiyîn, şekl da dinyayê.” (Yeşaya 45:18) Rûzemîn di nav pergala rojê de bêhempa ye. Rûzemîn gerestêrka tenê ye ku ji bo ku piştgîriyê bide jiyanê û wê dewlemend bike, hatiye sêwirandin.

Mînak, hin mehsûlên sûdewer ên ku em ji nebatan bi dest dixin, bifikirin: oksîjena ku ji bo jiyanê pêwîst e, zebzeyên xwedîker, fêkiyên tehmxweş, siyên daran ku di germahiyê de me diparêze, daristanên sûdewer, dermanên pêwîst, kulîlkên rengîn û bêhnxweş, dîmenên xweşik û gelek tiştên din.

Ku em bên mijara xwarinê, Xwedê ji bo xwarina me dibe ku tenê çend tişt afirandibû – wekî mûz, fasûlî, û birincê. Me dikarîbû bi van xwarinan jiyana xwe berdewam bikira. Lê Xweda wisa nekir. Zanist dibêjin ku li rûzemînê du milyon nebat hene ku ji bo xwarin û êmê ajalan tên bikaranîn.

Di beşa 1ê ya pirtûka Afirînê de, Xweda heft caran dibêje ku aferîndeyên Wî “baş e”. Di Nivîsên Pîroz de jimara heftê bêqusûriyê sembolîze dike. Her tişta ku Xweda çêkir, bi awayekî nuwaze baş bû.

Lewre Xweda bi awayekî nuwaze baş e.

“Xweda… ji bo ku em jê zewqê bistînin, her tiştê zêde zêde dide me.”(Timoteosê 1., 6:17)

Roja sêyemîn, hînê me dike ku Xweda baş e.

ROJA 4.: RONIYÊN KU AÎDÊ ASÎMANÊ NE – XWEDA DILSOZ E

“Xweda wiha ferman da: ‘Bila li qubeya esmanê roniyên ku rojê ji şevê vediqetîne, û ronahiyê dide rûzemînê, hebe. Bila xuyanî, demsal, roj û salan nîşan bide.’ Û wisa çêbû. Xweda stêrk û du roniyên mezin ku ya mezin ji rojê re û ya biçûk ji şevê re serweriyê dike, afirandin.” (Afirîn 1:14-16)

Roja çaremîn ji me re Xwedayê pergalekê nîşan dide. Ew Xweda ye ku “ji bo ku biroj ronî be rojê (tav) çêkir, ji bo ku bişev ronî be heyvê çêkir, û stêrkan xist pergalekê” (Yeremya 31:35). Bişevan pergala stêrkan ji wan kesên ku li erd û behrê de rêwîtî dikin re, dibe nexşeyeke ewledar. Birojan jî tav wê roniyê dide ku baweriya ji roj û salan re çêdibe.

Wekî roj û stêrkan, heyva rûzemînê jî her tim şahidî dike ku baweriya mirov dikare ji Afirînerê wê re bê. Xweda heyvê wekî “li esmanan şahidekî ewledar” (Mezmûr 89:37) bi nav dike. Heyva gerestêrk ji her aliyê rûzemînê, her tim li rûzemînê dinêre, tu car pişta xwe nadê wê aliyê. 9  Bi rêkûpêkiya saetekê, mezin dibe û biçûk dibe. Heyv dilsoz e, lewre yê ku ew afirand dilsoz e.

Ji ber ku Xweda dilsoz e tişteke ku nekare çêke heye. Li dijî xwezaya xwe tevnagere û ne mimkun e ku guh nede zagonên xwe. “Em dilsoz nebin jî dê ew dilsoz be, lewre li dijî xwe tevnagere… ne mimkun e ku Xweda derewan bike.” (Timoteosê 2., 2:13; Îbranî 6:18). Gelek kes wisa difikirin ku, ji ber ku Xweda pir mezin e dikare li dijî Karaktera xwe tevbigere an jî dikare ji peyva xwe vegere. Lê Xweda “mezinahiyê” wiha nasêwire.

Di karaktera Xweda de çarpînetî (bêhawatî) tune ye. Dilsozî heye. Wekî pergala sabît a gerestêrk û komstêrkên me, Afirîner û Peydakerê me Pêbawer e.

Hûn dikarin baweriya xwe Pê bînin.

“Hemû nîmet, hemû diyariyên nuwaze, ji jor, ji wî BavêRoniyan tê ku di Wî de siya guherîn û çarpînetî tune ye.” (Yaqûb 1:17)

Roja çaremîn a Afirînê ji dilsoziya Xweda re şahidiyê dike.

ROJA 5.: MASÎ Û ÇÛK

Xweda li roja pêncemîn bi zanatî û hêza xwe ya bêsînor, ji bo ku li behrê û asîmanê bijîn, hemû cisnên hebûnê afirand û wan arastek kir ji bo ku li derdora ku aîdê wan e, bijîn – ji masiyên ku di nav avê de ne kerik û perik da û ji çûkan re jî hestiyên sivik û pûrt da.

“Xweda ferman da ku ‘Bila av bi aferîndeyên zindî re tijî be, bila li ser dinyayê, li esmanan çûk bifirin’. Xweda cinawirên mezin ên deryayê, zîruhên ku di nav avê de li hev dikin û zîruhên cuda cuda (li gorî cisnê xwe)yên ku difirin, afirandin. Dît ku ev baş e.’ ” (Afirîn 1:20-21)

Bala xwe bidin îfadeya nivîskî ya hevoka“Bila av bi zîruhan re li hev bike”. Lihevhatin tê wateya “pir tijî, heya serî dagirtî”.  Mîktobiyolojîst ji me re dibêjin ku dibe ku di dilopekî ava birkê de bi milyonan mîkroorganîzmayên zindî hebe û piraniya van dibe ku bi qasî heywanên mezin tevlihev bin! Xureka balînaya şîn ku di pergala nuwaze ya okyanûsê de, ji aferîndeyên herî mezin e, plankton e – nebat û ajalokên biçûk ku di deryayê de avjeniyê dikin.

Okyanûs koleksiyoneke mezin a Xwedê ye ku mucîzeyên Wî yên zindî tê de ne.

Heman tişt ji bo çûkên cur be cur ên ku li asîmanê difirin, û mirovê metelhiştî dihêlin jî derbasdar e.

Di heman demê de, bala xwe bidin peyva “cur be cur” jî. Ev peyv, di beşa yekemîn a pirtûka Pîroz de, bi beyankirina pergela hemû cisnê organîzmaya zindî, deh car tê dubarekirin. Nivîskarê Jiyanê, ferman da ku divê her nebat û aferîde “li gorî cisnê xwe” zêde bibe. Teoriya peresendî ya mirovê, li dijî vê zagona xwezayî ya nayê guherîn e. Digel ku di hemû zindiyên ku dijîn de veguherîn, guherîn û lêanîn çêbe jî, tu hebê wan ji xeynî sînorên ku Xweda danîbûn nikarin “werar bibin”. Qeydên der heqê fosîlan de ji vê re şahidiyê dikin.

Çavkanî û Peydakerê vê enerjiya bêhempa ya ku wekî jiyan tê binavkirin, tenê Xweda ye. Ku ew nebe, tişta ku heye mirin e.

“Her tişt bi Wî re çêbû, tu tiştên ku hene bê Wî çênebûn. Jiyan di Wî de bû.” (Yuhanna 1:3,4)

Aferîdeyên zindî yên bihejmaran ku di roja pêncemîn de hatin afirandin, ji me re hîn kirin ku Xweda jiyan e.

ROJA 6. : AJAL Û MIROV – XWEDA HEZKIRIN E

Afirîner di destpêka roja şeşemîn de, bi deh hezaran heywanên guhandar, xuşînok û kêzikên bandorker afirandin:

“Xweda cur be cur (li gorî cisnê xwe) ajalên hov, kedî û guhandar afirandin. Dît ku ev baş e.” (Afirîn 1:25)

Xweda hinek ji wan biçûk, hinek ji wan mezin afirand û ji her yekê re ji bo ku bijîn û tevkariya dinyaya xwezayî bikin, zanista sehekî da wan; dê her yekê wan nifşa xwe berdewam bikirana û dê bi têjikên xwe re eleqedar bûna.

Gava Xweda qraltiya hewyanan afirand her tişt “baş bû”. Di holê de tu xirabî tune bû an jî hê tu xwîn nehatibû rijandin. Wisa hatibû sêwirandin ku heywan tenê bi xwarina zebze û fêkiyan, dê jiyana xwe berdewam bikirana.

Xweda digot, “Ez ji hemû heywanên hov, çûkên ku li asîmanê difirin, xuşînok –ji hemû heywanên ku nefes distînin- re wekî xwarin gîyayên şîn didim.” (Afirîn 1:30) Zincîra xwarinê ku aferîde-aferîdeyê dixwe, hê çênebibû. Dijmintî û tirs nedihat zanîn. Di her tişta ku hatibû afirandin de şewqa başbûna Xweda hebû. Şêrekî xwe bi berxikekê dida û diçû, kêfa pisîkek dihat gava li cem çûkekê bû. Di cîhanê de xweşiyeke bêqusûr hebû.

Gava Xweda afirandina ajalan qedand, dor hate afirandina seresera Wî: jin û mêr. Plana Xweda ew bû ku bila mirov di qraltiya hezkirinê ya biîhtişam, kêfxweş û bêdawî de, bila wekî rajêriya ku Jê re hatiye nezirkirin, bijîn.

Hezkirin, ji bo Afirînerê me ji çalakiyek wêdetir e. Hezkirin ew Bixwe ye.

“Xweda hezkirin e.” (Yuhannayê 1., 4:8)

Çalakiyên afirînê yên Xweda ku li roja şeşemîn dikirin, wisa didin xuyakirin ku Ew hezkirin e.

“EM BIAFIRÎNIN”

Ji ber ku Xweda hezkirin e, ji mirovên ku armanc û wergirên hezkirina Wi ne, dinyayeke xweşik ava kir. Û bi avayî li roja şeşemîn:

“Xweda got: ‘Em mirovê di xuyanga xwe de, mîna xwe biafirînin.’ ” (Afirîn 1:26)

Ka bisekinin! Bisekinin! Ev çi ye? Xweda bi rastî jî got “Em mirovê di xuyangaxwe de biafirînin”?

Ji ber ku Xweda YEK e, naxwe peyvên “EM” û “YÊ ME” kî nîşan dide?

Xweda bi kê re diaxivî?

1. Hewldanên zanyarên peresendî yên ku dixwazin dîroka peresendiyê derxin holê, bingeha xwe li ser “keda yekbûyî ya der heqê çavdêrî û teorî de” daniye (Loeb, Abraham. “The Dark Ages of the Universe.” Scientific American, November 2006). Dema bingeha zanînên zanyarên peresendiyan li ser çavdêrî u teorî hatiye avakirin, bingeha zanîna yên ku ji Pirtûka Pîroz bawer dikin, li ser çavdêrî û ravekirinê hatiye avakirin. Rave, wekî ku li beşên 5 û 6. a YEK XWEDA YEK PEYAMê de tê dîtin, xwedî îmzeyeke xwedayî ye. Xwedê rastiya xwe wisa rave kiriye ku, em dikarin bizanibin ev rastî rast e.

2. Ayetên 38:6-7 yên pirtûka Eyûb, didin zanîn ku dema Xwedê serzemîn afirand, milyaket çavdêrî kirin û kêfxweş bûn. Pirtûka Eyûb, pirtûkeke helbestî ye; ji ber vê milyaket wekî “stêrkên sibehê” û “kurên Xwedê” tên diyarkirin. Ev her du biwêjên ku li vir hatine bikaranîn, qala hebûnên ji hev cuda nake. Ev diyarkirina duhêl, mînaka şibandinê ye ku taybetiya helbesta Îbranî ye. di heman demê de binêrin: Eyûb 1:6; 2:1.

3. Ji nîvê zêdetir ê 66 pirtûkên Pirtûka Pîroz qala milyaketan dikin. Mînak: Afirîn: 3:24; 16:7-11; 18:1-19:1; Qralên 1., 19:5-7; Mezmûr 103:20-21; 104:4; Daniel 6:22; Îbranî 1:4-7,14; 12-22; Matta 1:20; 2:13, 19-20; 22:30; 26:53; Lûka 1 & 2; Selanîkiyên 2., 1:7, Wehî 5:11; 18:1;22:6-16, hwd. (pirtûka Wehiyê, peyva “milyaket” an jî “milyaketan” ji 70 caran zêdetir bi kar tîne.)

4. Dubareya Zagonê 10:14; Korîntiyên 2., 12:2, 4; Yuhanna 14:2; Mezmûr 33:13; 115:3; Qralên 1., 8:39

5. Vine, W.E., M.A. An Expository Dictionary of New Testament Words. Westwood, NJ: Fleming H. Revel Company; 1966, rûpel 229.

6. Çalakiya Xwedê ya şeş rojî ya afirînê û rojekê bêhnvedanê, ji bo mirovahiyê çerxa zemanê ya ku ji hêla Xwedê tê diyarkirin, ava kir û heya îro li hemû cîhanê tê çavdêrîkirin. Hefte wekî ku jiroj, meh û salan cuda ye, ne di astronomiyê de ye. Hefte ji hêla Xwedê muqeder hat dîtin.

7. Alîgirên teoriya “Teqîna Mezin”, dibêjin ku ronî ji tav û serzemînê 9.000.000.000 sal berê hebû! (Loeb, Abraham. “The Dark Ages of the Universe,” Scientific american; November 2006, rûpel 49.)

8. Êdî ku hûn dilopeke avê vexwin, dibe ku hûn bixwazin ji Afirînerê xwe re bibêjin ‘Spas dikim!’ Rast e ku H2O (av) tînayiya me dişkîne û me zindî digire, lê av bi rastî jî mirov heyirî dihêle. Ji nav şileyan av tenê dema diqerise diqebire, bi vî awayî kêmtir zîlal û herikbar dibe. Kuav mîna madeyên din bûya, dema diqerise giran bûya, wê demê dê di binê gol û çeman de noq bibûya. Dê beşeke mezin a avê neheliya û di dawiyê de dê ava me ya xweş bimaya di binî de û dê biqerisiya. Fikra Xwedayê me yê der heqê vê mijarê de pir lihevhatî ye!

9. Aliyê tarî yê heyvê cara yekemîn, ji hêla sê mirovan ve di 24 Berfanbar 1068an de, dema haleta valahiyê ya Apollo 8 li rêgeha heyvê zivirî, hat dîtin. Çi ecêb e ku, astronot wê rojê ji valahiya navbera stêrk û gerestêrkan de ku ji serzemînê re li ser televîzyonê dihat weşandin, beşa 1. a Afirînê xwendin (Reynolds, David West. Apollo: The Epic Journey to the Moon. NY: Harcourt, Inc., 2002, rûpel 110-111.)

Kurmanji English Chapter Title : 

8. What is God Like?

9. Tu Kes Naşibe Wî

9
TU KES NAŞIBE WÎ
“Xwedayê we Reb…Xwedayê mezin, xurt, biheybet e.”
Mûsa Pêxember (Dubareya Zagonê 10:17)

HIŞYARÎ: Ev asta din a rêwîtiyê, dê rêwiyan ji cihê wan ê rihet derxe. Dê hiş bi vekêşandinê dirêj bibin û dê dil bêne kontrolkirin. Lê digel her tiştê, kesên ku vê beşa rêwîtiyê bi awayekî serkeftî biqedînin, dê li hemberî meydankirinên din ên ku dê bên beriya wan xwedî arastekek mezin bin.

XWEDA, XWEDA YE

Piraniya me baweriya ‘Xweda ji têgihiştina me ya xwezayî pir mezintir e’ , hevpar dike.

Niha ev jidiliya baweriya me dike bê kontrolkirin.

Li roja şeşemîn a afirînê, Xweda piştî ku afirîna qraltiya heywanan qedand, wiha got: “Em mirovê bi xuyanga xwe, mîna xwe biafirînin.” (Afirîn 1:26)

Em ê li beşa din, li ser hin riyên ku der heqê mêr û jina ewil de ku ji bo xweza û şibandina Xweda bidin hisandin hatine afirandin, kûr bifikirin. Lê em ê beriya vê li ser pirseke din a ku divê bê bersivîn, bisekinin.

Xweda Yek e, naxwe çima got “Em biafirînin”? Çima negot “Ez ê mirovê di xuyangaxwe de, mîna xwe biafirînim”? Çima Xweda carinan der heqê xwe de bi peyvên wekî  Ji Me Re, Yê Me û Em diaxive? 1

Hin kes dibêjin peyvên Yê Me û Em ên ku Xweda bi kar tîne, wekî qralekî ku gava qala xwe dike dibêje “em”, nasnaveke mirêsî ku xwediyê ye, îfade dike. Rast e ku Xweda der heqê hêz û îhtişamê de xwedî heybeteke ku nayê hevberkirin e, lê rêzimanê Îbrankî, der heqê ravekirina “cînavka kesê pirjimar” ku “nasnava mezinahiyê” diyar dike de, bingeheke qewî pêşkêşî me nake.

Yên din jî, gava Xweda dibêje “Em mirovê mîna xwe biafirînin”, digel ku di metnê de ji milyaketan behs nake û însan mîna milyaketan nehatiye afirandin, wisa bawer dikin ku Xweda xîtabê milyaketan dike.

Dema Nivîsên Pîroz ji rêzê bê xwendin û rêziman bê lêkolînkirin, em ê bi awayekî zelal bibînin ku Xwe bi pirjimarî lê dîsa jî bi uslûbeke yekjimarî diyar dike.

PIRJIMAR: “Xweda got em mirovê mîna xwe biafirînin.”

YEKJIMAR: “Bi vî awayî Xweda mirovê di xuyanga xwe de afirand.” (Afirîn 1:26-27)

Ravekirina Xwedê ya der heqê Xwe de hem pirjimarî hem jî yekjimarî, bi nasnameya niha û ya her demê re li hev tê.

Ravekirina Xwedê ya der heqê Xwe de hem pirjimarî hem jî yekjimarî, bi nasnameya Wî ya niha û ya her demê re li hev tê.

Tevlihevî û nuwazebûna yekbûna Xweda, rastiyeke ji diyarkirina serobero û serkî ya gelek kesan a der heqê peyva “yek”ê wêdetir e. Yê Bêsînor, dê nekeve qaliba têgihîna mirov.

Xweda, xweda ye.

“Ji berê heya bêdawiyê, Xweda Tu yî.” (Mezmûr 90:2)

TEKÎTIYA XWEDÊ YA TEVLIHEV

Pirtûka Xweda bi van peyvan dest pê dike:

“Di serî de Xweda (Elohim – navê nêr ê pirjimar)… afirand (kêşandina lêkera yekjimar)… Ruhê Xwedê li ser avê pêl dida. Piştre Xwedafermanda ku ‘bila ronî çêbe’ û ronî çêbû.” 2

XWEDA, her tiştê bi Peyv û Ruhê xwe afirand.

“Esman bi peyva Reb û cismên asîmanî bi hilma ku ji devê Wî derket, hatin afirandin.” (Mezmûr 33:6)

PEYVA XWEDÊ

Nivîsên Pîroz, ji her kesê ku dixwazin der heqê Afirînerê yekbûyî de xwedî agahiyê bibin re, agahiyeke fireh dide. Mînak: Mizgîniya Yuhanna bi van peyvan dest pê dike:

“Ewil Peyv da.

Peyv bi Xwedê re bû,

Û Peyv Xwedê bû.

Ew, bi Xwedê re bû,

Her tişt bi navbeynkariyaWî çêbû…” (Yuhanna 1:1-3)

Wekî ku me li beşa berê jî lêkolîn kir, “Peyv” îfadeya derveyî ya ramanên hundirîn ên Xwedê ye. Çawa ku hûn bi fikr û peyvên xwe re yek kes in, Xweda jî bi heman awayî bi Peyva Xwe re Yek e. “Peyv”, hem wekî “Bi Xwedê re” (Ji Wî cuda) hem jî wekî “Xweda” (Bi Wî re) tê daxuyankirin.

Di heman demê de, dê baş be ku em li cînavkên kesane yên “Ew” û “Bi Wî re” binêrin, gava ji “Peyvê” re îşaret dikin.

RUHÊ WÎ

REB çawa Peyva Xwedê cuda û bi awayekî kesane bi nav dike, Ruhê Xwe jî bi heman awayî cuda û kesane bi nav dike.

“Dema Ruhê Xwe dişînî çêdibin,

Û Tu jiyan didî cîhanê.” (Mezmûr 104:30)

“Esman bi hilma Wî vedibin.” (Mezmûr 26:13)

“Ez dikarim biçim ku ji RuhêTe?

Dikarim birevimku ji huzûra Te?” (Mezmûr 139:7)

“RuhêPîroz… Ew ê her tiştê hînê we bike.” (Yuhanna 14:26)

RuhêPîroz (yê ku fermanên Peyvê pêk tîne) jî wekî Peyvê (çawa ku bi alîkariya Peyvê afirîn pêk hat) bi Xwedê re bi awayekî nuwaze Yek e.

XWEDA MEZIN E

Pirsgirêka piraniya tekperestan (monoteîst) di mijara qebûlkirina parçeyeke hilbijartî ya yek ji duayên Qral Dawud ku hatine qeydkirin de, tune ye: “Tu Mezin î, Ya Rebê Serwer. Yekê mîna te tune ye, ji xeynî te Xweda jî tune ye! Me ev bi guhêxwe bihîst.” (Samuelê 2., 7:22)

Lê gelek kesên ku di pejirandina rastiya “Xweda Mezin e! Xweda Xweda ye, mîna Wî tune ye!” de pir zû kirine, di mijara redkirina ravekirina Xwedê ya der heqê xwezaya Wî ya pirjimar lê dîsa jî yekjimar de, bi heman awayî pir zû tevdigerin.

Li gorî “Mîna Wî tune ye”, Yê ku Hêza Wî Têra Her Tiştê Dike, ku rave bike bêje, Ew ji têgihiştina xeyala me ya xwezayî mezintir û tevlihevtir e, divê em matmayî bimînin? Xweda israr dike ku em der heqê Wî de bi ramanên rast bifikirin.

“Te ez wekî xwe hesibandim; ez pê te de dikim!” (Mezmûr 50:21)

XWEDA YEK E

Yahudiyên Ortodoks duayekî ku di Îbrankî de wekî Şema tê zanîn, birêkûpêk dubare dikin; ev peyv vê îfadeyê diyar dike. “Adonay Eloheynu, adonay ehad,” wateya wê wiha ye: “Xwedayê me Reb e, Reb Yek e.” Ev dua ji Tewratê hatiye girtin: “guhdarî bike (Şema) ya Îsraîl! Xwedayê me REB (YHWH) yek (ehad) Reb e!” (Dubareya Zagonê 6:4)

Peyva ku yekbûna Xweda diyar dike “ehad” e. Ev peyv pi gelemperî mîna gûşiyekî tiriyê, ji bo yekîtiyeke piralî diyar bike, tê bikaranîn. Li beşên din ên Nivîsên Pîroz, ehad wekî “yekîtiyek”e ku fermandar û leşkerên xwe îşaret dike, tê wergerandin. 3 Li beşa din gava mêrê yekemîn bi jina xwe re dibe ehad, ango gava tê diyarkirin ku bûne “yek beden” (Afirîn 2:24) dê dîsa derkeve holê. Dema em li ayetên din ên ku ev heman peyva Îbrankî hatiye bikaranîn dinêrin, xuya dibe ku ev peyva ku ji bo yekbûna Xwedê hatiye diyarkirin, heyînên ji yekê zêdetir jî dihewîne.

Di Peymana Kevn de gelek ayet hene ku yekîtiya Xwedê ya pirjimar tuwanc dike û dipejirîne. 4 Em der heqê vê mijarê de mînakek bidin:

“Ji serî de. Ez li wir im. RebêSerwer niha Min û Ruhê xwe dişîne.” (Yeşaya 48:16)

“RebêSerwer” kî ye?

“Ruhê” Wî kî ye?

“Min” ê ku ji hêla “Ez” û “Reb Xweda û Ruhê Wî” hatiye şandin, kî ye?

Ev pirs ku li ser rêya me ya Nivîsên Pîroz bêne fikirîn, dê bi awayekî zelal bêne bersivandin. 

SÊ-YEKÎTİYA KU ME PEJIRANDIYE

Peyva “yekîtî”yê ku bi Îngîlîzî bi kar tînin, ji peyva unusê Latînî tê, wateya wê “yek” e. Gelek kes digel ku têgîna der heqê Xwedê ya sê-yekîtiyek bêdawî ye red dikin, tenê hin kes dikarin di yekê de-sê yekîtî yê ku di jiyana me ya rojane de ye, înkar bikin.

Mînak, têgîna demê bi diyardeyên paşeroj, niha û pêşeroj re cureyeke yekîtiya sêmend teşe dike.

Fezaya ku bilindî, dirêjayî û firehîyê dihundirîne, mînakek din e.

Mirovek pêkhênanek e ku ji ruh, can û bedenê pêk tê.

Di heman demê de roj(tav) jî yekîtiyeke sêmend e. Tevî ku rûzemîn xwedî yek tavê ye, em vê

hebûnaesmênwekîtav,

roniya wê wekî tav

û germahiya wê jî wekî tav bi nav dikin. 

Ev rewş tê wateya ku sê tav hene? Na. Tav ne sê heb e, yek e. Di navbera yek an jî yekîtiya sêmendbûna rojê de tu nakokî tune ye. Çawa ku roniya rojê û germahiya wê ji rojê derdikeve, bi heman awayî peyva Xwedê û Ruhê Xwedê jî ji Xwedê derdikeve. Lê wekî rojê ku yek e, ew jî yek in.

Bê şik, hemû mînakên erdîn ku ji bo ravekirina yekbûyiya Xwedê tên dayîn, dê bi temamî têrê nekin. Xweda Hebûnekî ye ku naşibe roje, kesane, dilovan û tê zanîn e. Lê dîsa jî ev hemû mînakên wisa ji bo ku di afirînê de hebûna yekîtiya sêmendiyan û fikra piraniya Afirîner raserê ên ku Aferideyên xwe ne qebûl dikin, divê me beralî bingeheke gelemperî bikin.

“Yê ku mal çêdike, ji malê zêdetir rêz digire. Lewre çêkerê her malekê heye, çêkerê her tiştê jî Xweda ye.” (Îbranî 3:3-4)

Ger afirîna Xweda bi yekîtiyên yekbûyî re dagirtî ye, divê me matmayî bihêle ku Xwedê Bixwe yekîtiyek yekbûyî ye. Ger em digel hemû agahiyên ku em xwedî ne, em nekaribin dinyaya ku em lê dijîn diyar bikin, em ê çawa Yê ku vê dinyayê afirandiye diyar bikin?

Xweda Xweda ye.

“Hûn dikarin sirên (tiştên ku nayên zanîn) kûr ên Xwedê fam bikin? Hûn dikarin bigihîjin sînora Yê ku Hêza Wî Têra Her Tiştî dike? Ew bi qasî asîmanan bilind in, dikarî çi bikî? Ji warên miriyan kûrtir in – tu yê çawa fam bikî? Pîvanên wan ji rûzemînê dirêjtir, ji deryayê firehtir in.” (Eyûb 11:7-9)

Gava em li ser sirên Xwedê lêkolînê bikin, em ê xwedî îmtiyazeke bibin; em ê yek ji taybetiyên nuwaze ya xwezaya Wî ya bêdawî keşf bikin û em ê biceribînin.

“Xweda hezkirin e.” (Yuhannayê 1., 4:8)

XWEDA JI KÊ HEZ KIR?

Hezkirina Xweda hezkirineke wisa ye ku ji dilê Bav diherike û hezkirinek e ku xwe bi riyên pratîk îfade dike ûew qas kûr e ku nayê famkirin. 5 Ji ber ku Xweda hezkirin e, hezkirina Wî ne girêdayî wê şert û mercê ye ku, kesê ku jê hezdike bila yekî ku jê tê hezkirin be.

“Bavê me ji me ew qas hezdike ku, ji me re ‘zarokên Xwedê’ tê gotin.” (Yuhannayê 1., 3:1)

Li vir xaleke heye ku divê li ser bê fikirîn. Ji bo hezkirinê, wergirek hewce ye. Ez tenê nikarim bêjim “hez dikim”, lê ez dikarim bêjim “ji hevsera xwe hez dikim, ji zarokên xwe, ji cîranên xwe hez dikim”.

Ji bo hezkirinê divê objeyek hebe.

Naxwe Xweda wekî objeyên hezkirina Xwe, beriya ku hebûnên zindî yên taybet afirand, ji kê hez kir? Pêdiviya Wî bi afirandina milyaket û mirovan hebû? Na. Afirînerê me têra xwe dike. Wî hebûnên ruhî û mirovan ji bo ku pêdiviya wî bi wan hebû neafirand, ji ber ku wan dixwest ew afirandin. Li vir, ev cudahiya ku tê qalkirin, girîng e.

Wekî ku em berê jî hîn bûn, Xweda diaxive.

Axaftin tenê dikare di nav şert û derdora têkiliyekê, bi awayekî watedar hebe. Beriya ku milyaket û mirov afirandin, Xwedê bi kê re axivî? Ji bo ku Peyva Yekî fam bike, pêdiviya Wî hebû ku hebûnên din jî biafirîne? Na, hemû “tiştên” ku pêdiviya Xwedê pê heye, di nav Wî Bixwe de ne. Pêdiviya Wî bi tiştekê tune ye. Xweda têra xwe dike û bi xwe re tatmîn dibe. Lê dîsa jî di xwezaya Wî de parçeyek wisa heye ku, dixwaze biaxive û bi Wî re biaxivin, dixwaze hez bike û bê hezkirin.

Ev rastî me beraliyê rastiyeke din dike: bi Xweda re têkilî dikare bê dayîn.

Hezkirin û axaftin, tenê dikarin di nav şert û derdora têkiliyekê, bi awayekî watedar hebin. Xweda beriya ku hebûnên din afirandin, ji têkiliya kê ku pê re jiya, zewqê girt? Bersiva vê pirsê di nav yekîtiya yekbûyîna Xweda de ye.

Xwedayê me ku pê re têkilî dikare bê dayîn, di bêdawiyê de, beriya ku milyaket û mirov afirandin, zewqa têkiliya nêzîk a hezkirin û têkiliyê, di nav xwe de bi Peyva kesane û Ruhê xwe yê kesane re jiya.

QEŞARTINA TEBEQEYAN

Li hemberî ramanên kûr ên der heqê xwezaya sê-kes a pirjimar a Xweda, yekî ev posteya elektronîk şand:

Posteya Elektronîk

Xweda ji bo ku me bide zanîn ku yek û tenê ye, pêxember şandin. Naxwe hûn çima guh nadin peyva Wî û qebûl nakin? Hûn çima her tebeqayê wekî yek heb naynin cem hev lê hûn her tebeqeyê yek û yek diqeşêrin û ji wan re yek û yek nasname didin?

Digel ku em nikarin tiştên ku divê der heqê Afirînerê me yê bêsînor de bê zanîn, em ê tu car tênegihîjin, dîsa jî Xweda ji ber ku di nivîsên pêxemberan de der heqê Xwe de gelek rastiyên mezin rave kiriye, ne hewce ye ku em ji bo famkirina van rastiyan bixebitin? Ger em der heqê Xweda de bifikirin, divê em vê bidîqat û bi awayekî paqij bikin. Piraniya me qebûl dike ku Xweda YEK e, lê ev XWEDAYÊ YEK der heqê Xwe de çi gotiye? “Gava em her tebeqeyê biqeşêrin” em ê di Nivîsên Pîroz de der heqê Wî de çi bibînin?

Dê Xwedayê kesane û pêbawer yê ku em ê Wî bi YEKbûna Peyv û Ruhê Wî bikaribin nas bikin, derkeve pêşiya me.

Xweda di mezinahiya xwe ya bêsînor de, xwe wekî Bav, Peyva xwe Kur, û Ruhê xwe wekî RuhêPîrozdiyar kiriye. Bav, Kur û Ruhê Pîroz, di nav Xwedayê yek û rast de sê cudahiyên kesane ne. Em niha li çend ayetan binêrin ku “qalika vê rastiyê diqeşêre”.

KURÊ XWEDA

Nivîsên Pîroz, Peyva ku di serî de bi Xweda re yek e, di heman demê de didin zanîn ku Xweda wekî “Kurê Xweda” yê yek û yekta tê binavkirin.

“Di serî de Peyv hebû û Peyv bi Xwedêre bû. Û Peyv Xweda bû… Tu carî tu kesî Xweda nedît. Yê ku di singê Bavo de ye û Kurê yekane ku Xweda ye, Ew da naskirin… Yê ku jê re îmanê dike, nayê darizandin, yê ku îman nake jî jixwe hatiye darizandin, lewre bi navê Kurê yekane yê Xweda îman nekiriye.” (Yuhanna 1:1,18;3:18)

Li Senegalê, mirov carinan ji bo îfadeya “Kurê Xweda” bersiva “Estaxfîrula!” didin. Ev peyva Erebî vê ramanê nîşan dide: “Xweda ji bo vê dijûna we, we efû bike!” (dijûnkirin dikare wekî “Heneka bi Xwedê re” bê diyarkirin.) Min ji bo peyvên wan wekî bersiv, ji wecîzeyek ku aîdê wan e hevokek got: “Divê hûn fam bikin ka şivan çima beriya ku difikîne, li devê xwe dide.” Kenîn û piştre min jî ji wan re wiha got: “ Beriya redkirina îfadeya ‘Kurê Xweda’, divê hûn li ser lêkolînê bikin ka Xweda der heqê vê de çi dibêje.”

Di nivîsên Pîroz de ji sedan zêdetir ayet hene ji bo îfadeya Kurê Xweda, ku rasterast wê nîşan didin. Lê dîsa jî ev ayet hem wekî hin kesên ku dixwazin vê îfadeyê şîrove bikin ku “ji yekê zêdetir Xweda heye” îma nakin û hem jî nadin zanîn ku “Xweda xwediyê hevser û kurekî ye”. Ramanekî wisa ne tenê dijûn e; di heman demê de tevgera req a der heqê Nivîsên Pîroz rave dike. 6

Xweda gazî me dike ku em wekî fikrên Wî bifikirin.

“Lewre çawa ku asîman ji erdê bilindtir e, riyên min jî ji riyên we, fikrên min jî ji fikrên we bilindtir in.” (Yeşaya 55:9)

Çend sal berê karsazekî navdar ê Senegalî, qeza kiribû û miribû. Rojnameyeke netewî ya Senegalê nivîsiye ku du hezar karkerên vî zilamî “wekî kurên wî” bûn û Wî wekî ewladekî mezin ê Senegalî bi nav kiribûn, û wisa pesna wî dabû. 7  Ev peyv dihatin wê wateyê ku têkiliya Senegalê bi jinekê re hebû û ji wê jinê kurekî wî çêbibû? Bêguman na! Tu pirsgirêka gelê Senegalê ku nasnavekî dabûn welatiyê xwe yê ku jê hez dikirin, tune bû. Fam dikirin ka îfadeya “Kurê Senegalî” dihat çi wateyê. Bi heman awayî dizanîbûn ka bi vê peyvê çi alaz nedikirin.

Îfadeya “Kur”ê bi çend awayê tê bikaranîn. Gava Qur’an û Ereb ji kesekî ku rêwîtî dike wekî ‘di rê de maye’ ‘ibn el-sebil’ (Sûre 2:177,215) behs dikin, em dizanin ka dixwazin çi bêjin. Gava Yê ku Hêza Wî Têra Her Tiştî dike ji Peyva xwe wekî Kurê Xwe behs dike, divê em bizanibin ka dixwaze çi bêje.

Em bi nasnav û îfadeyên û Afirînerê me berbilind dike henekên xwe nekin:

“Xweda di demên kevn de bi rêya pêxemberan, gelek caran bi riyên cuda bang li kalikên me kir. Di vê serdema dawî de jî bi Kurê xwe ku ew wêris kir û bi riya wî gerdûnê afirand, bang li me kir. Kur, biriqîna berbilindiya xwe, xuyaneka hebûna zatê Wî ye. Bi peyva xwe ya xurt, her tiştî berdewam dike.” (Îbranî 1:1-3)

Xweda dixwaze em bizanibin ku Ew “Bi rêya Kurê Xwe bi me re diaxive”. Ew di heman demê de dixwaze em têgihîjin ku bi rêya Kurê Wî erd û esman hatine afirandin û ev jî Peyva ku tê berdewamkirin, e. Di wergerên Erebî yên Pirtûka Pîroz de, nasnavê Kurê yê ku“Peyva Xweda” ye, bi nasnavê “Kalimat Ellah” tê wergerandin ku etfên hem Pirtûka Pîroz û hem jî Qur’anê ye ji Mesîh re. Em ê li astên din ên rêwîtiya xwe, vê mijarê ji nêzîktir bikolin.

RUHÊ XWEDA

Çawa ku Xweda bi Peyv-Kurê xwe re Yek e, bi heman awayî bi Ruhê Pîroz re jî Yek e.

Ruhê Pîroz ê Xwedê hem di afirandina dinyayê de hem jî di wehîkirina Peyva nivîskî ya Xwedê de, peywir girt. Gava li hevoka duyemîn a Pirtûka Pîroz qala afirandina Xwedê ya dinyayê tê kirin, vê daxuyaniyê dide: “RuhêXweda li ser avê pêl dida..” Û Nivîsên Pîroz piştre vê nîşan didin: “Tu peyva pêxemberiyê ji ber daxwaza mirovan çênebû. Mirovên ku ji hêla RuhêPîroz ve tên birêvebirin, peyva Xweda ragihandin.” (Petrûsê 2., 1:21)

Hin kes wisa hîn dikin ku Ruhê Pîroz, milyaketê Cibraîl e. Yên din jî xwe wisa pêbawer kirine ku Ruhê Xwedê pêxemberekî ye. Ev encam, ji ber Nivîsên pêxemberan e. Milyaket û însan hebûynên hatine afirandin in. Lê Ruhê Pîroz, “Ruhê bêdawî”yê ku nehatiye afirandin, e (Îbranî 9:14) 8

Ruhê Pîroz “Ruhê rastiyê ye.” (Yuhanna 14:17), Xweda armancên xwe yên ku ji bo dinyayê sêwirandine, bi rêya Ruhê Pîroz pêk tîne. Ruhê Pîroz ji bo kesên ku baweriya wan bi peyama Xweda heye re dibe “Alîkar” ku bikaribin Xwedê ji nêzîk de biceribînin. (Yuhanna 14:16) Îro gelek kesên li cîhanê Xweda nas nakin, tenê xwedî agahiya der heqê Xweda de ne. Agahiyek wisa ne têra Xweda dike ne jî têra mirov. Ruhê Pîroz e ku dihêle bila însan bi Xweda re têkiliyek kesane bijîn û jê zewqê bistînin.

Em ê der heqê Ruhê Pîroz ê Xwedê de, di pêşerojê de hê hînê gelek tiştan bibin. 9

Rêwîtiya we çawa diçe? We hinek difetisîne? Ev raman, me ramanên wisa ne ku mirov bi hêsanî têgihîje. Hin dibêjin, divê diyarkirinên der heqê Xweda û dînê wan de, rast be, “lewre mijarên wisa hêsan in.” Diyarkirinên der van kesan ên der heqê Xweda de dibe ku basît be, lê Xweda ne basît e.

‘Fikrên min ne fikrên we ne, riyên we ne riyên min in.’ Dibêje Reb. (Yeşaya 55:8)

HEYA BÊDAWIYÊ YEK

Wateya Nivîsên Pîroz zelal e. Di hemû bêdawiyê de demek wisa pêk nehatiye ku Bav, Kur û Ruhê Pîroz nebûye. 10  Ew her tim YEK bûne. Nivîsên Pîroz di nav şert û derdora dîroka mirovê de Wî wekî Yekî wisa rave dikin ku Bav ji asîmanê diaxive, Kurê Wî li rûzemînê û Ruhê Wî yê Pîroz ji dil re diaxive. 11 Her yek, ji ber rola xwe ji yên din cuda ye, lê dîsa jî YEK in.

Mirov ji ber dewlemendiya YEKê ku hezkirin e û ku Hezkirina xwe bi riyên pratîk nîşan dide, gava di agahiya Xwedayê ku der heqê Xwe de dibêje mezin dibe, êdî zewqê distîne.

Hezkirin, tenê di nav şert û derdora têkiliyekê de dikare bi awayekî watedar hebe. Bav, Kur û Ruhê Pîroz, ji têkiliya nêzîk a hezkirin û yekîtiya nuwaze, her tim zewqê stendiye. Em di beşên din ên Nivîsên Pîroz de van peyvên Kurî dibihîzin: “Ez ji Bav hezdikim” û “Bav jî ji Kur hezdike.” Nivîsên Pîroz di heman demê de daxuyanî dikin ku “Fêkiya Ruhê Pîroz hezkirin e.” (Yuhanna 5:20; 14:31; Galatyayî 5:22)

Têkiliyên mirovan ên herî baş –yekbedenbûna mêr û jinê, têkiliya di navbera bav, dê û zarok de- hezkirinaku bi Xweda re dagîrtî ye. Têkiliya erdîn a herî baş ku qala wê tê kirin jî, tenê vebeyîna çilmisokî ya hezkirin û yekitiya Xweda ye ku nefsbiçûkiyê dide. Afirînerê me çavkanî, mînak û armanca orîjînal a her tiştê baş e.

“Xweda hezkirin e.” (Yuhannayê 1. 4:8)

Hêla herî baş a îfadeya“Xweda hezkirin e.”, Ew bang li me dike ku hûn û ez bi Wî re di têkiliyeke ku dê heya bêdawiyê berdewam bike de, bi Wî re zewqê bistînin! Ew ne temamî bikaribe bê ravekirin jî, tişta ku ji me dixwaze pêbawerbûna Wî ye.

XWEDA EWLEDAR E

Em li roja şeşemîn a Afirînê binêrin û tiştên ku me der heqê Xweda de çavdêriyê kirin, bifikirin.

Ku em vê bikin hevkêşeyek (denklem) matematîkî, dê dîmenek wiha derkeve pêşiya me:

    Roja 1. : Xwedapîroz e

+ Roja 2. : Xweda YêkuHêzaWîTêraHerTiştîDikeye

+ Roja 3. : Xweda Baş e

+ Roja 4. : Xweda dilsoz e

+ Roja 5. : Xweda Jiyan e

+ Roja 6. : Xweda Hezkirin e

= XWEDAYÊ PÊBAWER

Baweriya mirov ji wan kesên ku ne xwedî van taybetiyan in zû bi zû tê, lê ne ecêb e nedaxwaziya me ya ku em ji Wî yê ku xwedî karaktereke nuwaze ye, re didin nîşan?

Gava ez nameyek davêjim qutiya nameyan, baweriya min bi wê serwîsa postayê heye ku dê nameya min bigihîne cihê wê. Naxwe divê baweriya min zêdetir bi Afirîner-Peydaker û Xwedayê gerdûnê re bê, der heqê pêkanîna wehdên Wî de!

“Em şahidiya mirovan qebûl dikin, lê belêşahidiya Xweda rasertir e. Yê ku baweriya wî bi Xweda nayê, Wî derewker derdixe. Lewre Xweda ji şahidiya der heqê Kurê xwe de bawer nekiriye.” (Yuhannayê 1., 5:9-10)

NAVÊ KESANE YA XWEDA

Xwedê dixwaze em Wî nas bikin, jê bawer bikin û Wî bi navê Wî gazî bikin.

“Yên ku te nas dikin, baweriya wan bi Te tê, lewre te ew kesên ku beraliyê te ve hatin, terk nekirin, ya Reb.” (Mezmûr 9:10)

Gelek kes wisa difikire ku navê Xwedê tenê “Xweda” ye – Elohim (Îbrankî), Ellah (Erebî 12), Alaha (Aramkî), Dieu (Frensî), Gott (Almanî) an jî di zimanê ku diaxivin de, kîjan peyvê bi kar tînin êdî…

Bi rastî jî Xweda Xweda ye (Hebûnê Herî Raser). Lê navê Wî Xweda ye?

Ev rewş naşibe wê rewşê ku ez dibêjim navê min “Mirov” e? Ez mirovekî me, lê di heman demê de xwedî navekî jî me. Xweda Xweda ye, lê di heman demê de xwedî wan navên ku xwe rave dike ye û bi rêya van navan me vedixwîne ku em wekî Kesekî hîtabê Wî bikin.

Gelek kes, difikirin ku Xweda çavkaniyeke enerjiya nezan e, wekî ku “Hêz”di fîlmên aşopiya zanist ên erdkêşî û ba de tê karaterîzekirin. Têgîna Xweda ku di Pirtûka Pîroz de tê zanîn, ne têgîneke wisa ye ku ramanên wisa dihewîne.

Xweda Kesayetiyekî Dawînî ye ku dixwaze hûn Wî bi awayekî şexsî bizanibin.

Têgîna Xweda, ne tenê kesayetiyekî Pirtûka Pîroz e, di heman de li gorî hişê mirov e jî. Çawa ku mirov ne tenê gilokên enerjiya kozmîk in, bi heman awayî, yê ku her tiştê Diafirîne jî ne wisa ye. Ew Hebûnekî Kesane ye ku navekî Wî heye.

Navê Kesane ya yekemîn a Xweda, di beşa duyemîn a Afirînê de cara yekem tê daxuyankirin.

“Çîroka afirîna erd û esmanê: REB Xweda gava erd û esman afirand…” (Afirîn 2:4)

We bala xwe da navê ku Xweda Xwe diyar kir?

Navê Wî “REB” e. Qet nebe, bi vî awayî hatiye wergerandin. Ez jê re spasdar im, Ji ber ku Xweda hemû zimanan bi awayekî herikbar diaxive û ji me naxwaze ku em bi zimanekî diyar hîtabê Wî bikin. Tu giringiya dem, cih û aliyê tune gava me dawet dike ku em bi zimanê xwe yê dayîkê re biaxivin, ji bo Wî tişta girîng ew e ku em bi Wî re bi zimanê dil biaxivin.

EZ IM

“REB” ku navê kesane ya Xwedê ya yekemîn e, di zimanê Îbrankî de bi çar tîpên dengdar tê nivîsîn: YHVH. Gava tîpên dengdêr li van çar tîpên dengdar zêde dibin, peyv wekî YaHVeh an jî YeHoVa tê bilêvkirin. Ev nav ji lêkera alîkar a “in” a Îbrankî zêde bûye û wateya wê rasterast wekî “EZ IM” an jî “EW E” ye. Em bi vê ravekirinê hînê vê dibin: Xweda Bixwe Çêbûye, Yê Bêdawî ye. Ev navê kesane ya Xwedê, di Peymana Kevn de ji 6.500 caran zêdetir derbas dibe û ji navên din zêdetir tê bikaranîn.

Mûsayê ku li Misirê Pirxwedayî mezin bûye, gava ji Xweda pirsa navê Wî dike, guh bisin ka çi bersiv dayê:

“Xweda ji Mûsa ra got, ‘Ez Ezim’. ‘Ji Îsraîliyan re jî got ‘Yê ku ji min re got Ez Ezim, Ez şandim vir’.” (Ji Misirê Derketin 3:14)

Tenê hebûneke kesane dikare bêje “ez..im”. Xweda ji me dixwaze, em fam bikin ku ew Kesê Dawînî ye.

EW, EW Kes e KU EW E.

Paşeroj, niha û pêşeroj ji bo Wî ne tiştek e. Hebûna Wî raserê dem û valahiyê ye.

Ew bixwe têra xwe dike.

Hewcedariya Min û We bi hewa, av, xwarin, avahî û unsûrên din heye ji bo jiyînê, lê Ew, pêdiviya Wî bi tu tiştê tune ye. Ew bi hêza xwe mantiqa xwe bi kar tîne Ew heye. Ew, Mezin EZ IM e – Ew, REB e. (Dîqat: gava di Pirtûka Pîroz a Îngîlîzî de peyva REB bi temamî bi tîpên mezin tê nivîsîn, di Îbrankî de peyva orîjînal a ku tê wateya REBê, YHVH ye ku tê wateya Yê ku Bixwe Tê Afirandin, Yê Bêdawî.)

Xwe peywira danasîna xwe nedaye mirovan. Ew, Ew Kes e ku Xwe dide Nasîn.

BI SEDAN NAV

Hebûna bêdawî ya ku REB wekî Bav, Kur û Ruhê Pîroz xwedî ye, bi sedan nav û nasnav hildigire. Navên Xwedê karakterên Wî didin hisandin. Armanca her nasnavê ku aîdê Xweda ne, ji bo alîkariya me bike der heqê Wî de ka kî ye û çawa ye? Mînak, bi van navan tê binavkirin:

Afirînerê erd û esmanê, Nivîskarê Jiyanê, Yê Raser, Roniya Rast, Yê Pîroz, Dadgerê Edaletperwer, Xwedayê Peydaker, Xwedayê ku Şîfa Dide, Rebê ku Rastiya me ye, Rebê ku Xweşiya me ye, Şivanê Min Reb, Xwedayê Hezkirin û Xweşiyê, Xwedayê Çavkaniya Qenciyê, Nivîskarê Rizgariya Bêdawî, Rebê ku her tim Nêzikê me ye…

Der heqê Afirînerê me de fikra me ya niha çi be bila bibe, divê em her yek bidilnizmî îtiraf bikin ku Ew Xweda ye û tu kes naşibe Wî.

Digel nemimkun e ku Xweda bitemamî bê ravekirin an jî bê têgihiştin, Ew dixwaze ku em navê Wî bizanin, jê bawer bikin, em jê hez bikin, heya dawiyê bi Wî re bijîn. Xweda armanca xwe ya ku di hişê xwe de sêwirandiye, wiha îfade dike:

“Em mirovê bi xuyanga xwe, wekî xwe biafirînin.” (Afirîn 1:26)

Xweda bi van gotinên xwe xwest çi bibêje? Mirovê ku bi çavan dikare bê dîtin, çawa dibe ku xwedî xuyanga Xweda ku bi çavan nayê dîtin, bibe?

1. Mînakên din ên ku Xwedê ji Xwe wekî “Em”, “Ji Me” û “Ji Me re” qal dike: Afirîn 3:22; 11:7; Yeşaya 6:8 (Nîşe: “Allah” her tim di Qur’anê de pirjimar diaxive. Ayetên Qur’anê yên ku di beşa 3. a YEK XWEDA YEK PEYAM de hatine ragihandin, ev diyar dikin.)

2. Afirîn 1:1-3. Beşa destpêka Afirînê diyar nake ku Xwedê Yekbûyiya Sêmend e, lê şêwaza sazkirina peyvan, piştre bi ravekirinên Pirtûka Pîroz bi awayekî nuwaze li hev tên. Nivîsên Pîroz, bi awayekî zelal diyar dike ku her sê Kesên Xwedayî jî di çîroka afirînê de kar kirine.

3. Dema Dawud Qralê Îsraîlê bû, Nivîsên Pîroz vê çîrokê dibêjin: “Benyamînî li derdora Avnerê civiyan û yekîtiyek (ehad) ava kirin û li ser girekî sekinîn” (Samuelê 2., 2:25). Heman peyva ku ji bo “REB yek e” tê bikaranîn, ji bo diyarkirina yekîtiya ku tê de pirjimarî heye tê bikaranîn.

4. Mînakên din ên Peymana Kevn a ku yekîtiya kompleks a Xwedê dipejirîne: Afirîn 17:1-3; 18:1-33. Xwdê ji Brahîm re wekî beden xuya kir. Rû bi rû rastî hev hatin. Ev ne xewn ne jî bînahî bû. Afirîn 35:9-15; Ji Misirê Derketin 3:1-6; 6:2-3; 24:9-11; 33:10-11. Ji Misirê Derketin 33:11 bi 33:20 re hev rû bikin. Musa bi yek ji Kesên (Kur) Xwedayî ve rû bi rû axivî, lê destûr nehat dayîn ku bila rûyê Kesê (Bav) din ê Xwedayî bibîne. Tevlihev e, ne wisa? Belê. Xwedê Xwedê ye. li Yuhanna 1:1-18 binêrin. Em ji xeynî têgîna yekbûyiya pirjimar a Xwedê, çend ayetên Peymana Kevn bidin ku wekî rast nayên têgihijtin: Mezmûr 2; Mezmûr 110:1 (bi Matta 22:41-46 re hevrû bikin); Wecîzeyên Silêman 30:4; Yeşaya 6:1-3 (bi Yuhanna 12:41 hevrû bikin); Yeşaya 26:3-4; Yeşaya 40:3-11; Yeşaya 43:10-11 (Yeşaya 7:14; 9:6-7); Yeşaya 48:16; Yeşaya 63:1-14; Yeşaya 49:1-7; Yeremya 23:5-6; Daniel 7:13-14; Hoşea 12:3-5; Mîka 5:2; Malaki 3:1-2, hwd.

5. Lûka 15:11-32; di heman demê de Nameya 1. a Yuhanna bixwînin.

6. Mezmûrê 2. ê ku Pêxember Dawud ji Mesîh wekî Kurê Xwedê qal dike, bixwînin. Li ser hin nav û nasnavên Kur jî bifikirin. Ew wekî ‘Derî’ tê binavkirin, (Yuhanna 10), lê ev nasnav, nayê wê wateyê ku Ew deriyekî texte an jî metal e. Di heman demê wekî “Nanê Jiyanê” jî tê binavkirin (Yuhanna 6), lê ev jî nayê wê wateyê ku Ew nanê somin e. An jî “Kurê Xwedê” nayê wê wateyê ku Xwedê bi yekê re zewiciye û xwedî zarokekî bûye. Beşên 1. 3. û 5. ên pirtûka Yuhannayê bixwînin.

7. Rojnameya netewî ya Senegalê, Le Soleil, mercredi 14 mars 1984: “Bienfaiteur sincere, il considerait ses 2.ooo employes comme ses enfants et partageait leur problemes, leur soucis et leur joie. Le ‘Vieux’ comme l’appelaient familierement et tendrement son personel, etait un Grand fils du Senegal.” (Bi Kurdî: Xêrxwazekî ji dil bû, 2000 karkerên xwe yên ku li cem xwe didan xebitandin wekî zarokên xwe didîtin, û pirsgirêk, xem û kêfxeşiyên wan hevpar dikir. Ev patronê ku karkerên wî yên ku jê re kêfxweşî û nêzîkahî hîs dikirin û jê re ‘kalik’ digotin, neviyê Senegalê bû – ji Senegalê bû.)

8. Wekî Xwedê Bixwe, Ruhê Pîroz jî zehmetî nabîne ku têkeve qaliba me ya pêşdarazî. Yek ji pêxemberên Xwedê ku jê re demeke kurt Bihuşt hatiye nîşandan, Ruhê Pîroz wekî “heft meşaleyên ku li ber textê ku heft ruhê Xwedê ye şewitîn” dibîne. (Wehî 4:5) Pêxemberekî din, wekî Kesekî, heft wesfên ku tenê ji Xwedê hatine, da zanîn: “Ruhê REB, Ruhê zanyarî û ferasetê, Ruhê şîret û hêzê, Ruhê zanist û tirsa Reb.” (Yeşaya 11:2)

9. Dema Kurê Xwedê li serzemînê bû, ji xwendekarên xwe re ev wehd da: “Ruhê Pîroz ê Alîkar ê ku dê Bav bi Navê Min bişîne, dê her tiştê fêrî we bike, dê hemû gotinên min bîne bîra we.” (Yuhanna 14:26) Ev gotin, yekîtiya yeqîn a ku her tim di nav Bav, Kur û Ruhê Pîroz de ye, didin nîşan. Wekî Bav û Kur, Ruhê Pîroz jî Hebûnekî Kesane ye (“Ew…”) Der heqê Ruhê Pîroz de ji bo zêdetir agahiyê li beşên 16, 22, û 28an binêrin. Di heman demê de Name û Karên Elçiyan ên Pirtûka Pîroz bixwînin û bala xwe bidin rola Ruhê Pîroz ku dilîze.

10. Mizgînî dinivîse ku Kur ji Bavê xwe re “beriya avakirina dinyayê bilindahiya min a ku dema ez li cem te bûm xwediyê bûm” behs dike. Em di heman demê de dibihîzin ku Kur wiha jî dibêje: “Bavo… beriya avakirina dinyayê Te ji Min hez kir.” (Yuhanna 17:5, 24). Di heman demê de li ayetên Mîka 5:2; Yeşaya 9:6 jî binêrin. Ku em li Ruhê Pîroz vegerin, yek ji nasnavên Wî “Ruhê bêdawî” ye. (Îbranî 9:14)

11. Ji Misirê Derketin 20:22; Îbranî 12:25; Lûka 3:22; 5:24; Yuhanna 1:1-18; 3:16-19; 17:22; Karên Elçiyan 5:3; 7:51; Galatyayî 4:6; hwd.

12. Biwêja Allah a bi zimanê Erebî, bi wateya xwe ya orîjînal beramberê biwêja Xwedê ya bi Îngîlîzî ye. Wekî ayeteke Afirîn 1:1: “Di serî de Xwedê…afirand” ku di Peymana Kevn de ye an jî wekî ayeteke Yuhanna 1:1: “Di serî de Peyv hebû. Peyv bi Xwedê re bû û Peyv Xwedê bû” ku di Peymana Nû de ye, peyva Xwedê peyva Allah e ku di zimanê Erebî de tê bikaranîn, wateya wê Hebûna Herî Raser e. Girîng e ku mirov têbigihîje, Hebûna Herî Raser ji bo nasînê xwedî navên kesane ye. Tevî gelek kes wisa nafikire, “Allah” ne navê esas ê kesane yê Xwedê ye. Di heman demê de, “Xwedê” jî li dijî fikra gelek kesan, ne navê Wî yê esas ê kesane ye.

Kurmanji English Chapter Title : 

9. None Like Him

10. Aferîdeyekî Taybet

10
TU KES NAŞIBE WÎ

Em du beş berê, li ser daxuyana mezintirîn a hemû deman, sekinîbûn: “Di serî de Xweda erd û esman afirand.” (Afirîn 1:1) Em li ser îfadeyeke din a girîng jî bisekinin ku Xweda daxuyan kiribû:

“Xweda mirov di xuyanga xwe de afirand.”(Afirîn 1:27)

Xweda, mirov ji bo ku bibin taca Afirîna Wî, sêwirandin.

DI XUYANGA XWEDA DE

“Xweda got ‘Em mirovê di xuyanga xwe de, wekî xwe biafirînin.’ ‘Bila ji masîyên ku di deryayê de ne, ji çûkên li esmanan e, ji heywanên kedî re, ji xuşînokan re, ji hemû cîhanê re bibe serwer.’ Bi vî awayî mirov di xuyanga Xweda de hate afirandin. Mirovan wekî nêr û mê afirand.” (Afirîn 1:26-27)

Xweda mirov “di xuyanga xwe de afirand”, lê ev nayê wê wateyê ku mirovên ewilîn bi her awayî dişibin Xweda. Xweda bêhempa ye.

Îfadeya “Xweda mirov dixuyangaxwede afirand”, tê wê wateyê ku dê mirov bibin şirîkê xwezaya Xweda. Mirov hat afirandin ku karaktera Xweda bide hisandin. Xweda ji jin ê mêrê ewilîn re ew wesf dan ku bila ji têkiliya watedar ku dê bi Wî re deynin, zewqê bistînin.

Xweda ji mirovan re ew huner dan ku bikarin pirsên girîng bikin, daraziyên bimantiq bikin û rastiya kûr a der heqê Afirînerê wan de fam bikin, û ew bi jîrahî (zeka) bereket kirin.

Xweda ji mirovan re hest dan ku bikaribin hestên wekî hezkirin û empatiyê biceribînin.

Xweda di heman demê de, ji mirovan re der heqê encama bêdawî de ji bo ku bikaribin hilbijêrînê bikin, îradeyek da ku hem azadî hem jî berpirsiyariyê dihewîne.

Li ser van danan, ji wan re hunera têkilî-axaftin, jest û stirandinê da. Di heman demê de ji wan re hunera çêkirina planên demdirêj da û bi vî awayî dikarin van planan bi awayekî afirîneke bandorker pêk bînin. Ya herî girîng jî, ji wan re can û ruhekî bêdawî da ku bikaribin Afirîner-Xwedayê xwe biperêsin û Jê zewqê bistînin.

Ev kapasîteyên ku ji mirovan re hatine bexşandin, wan ji heywanan vediqetîne.

Xweda, mirov jiboXwe afirandin. Xwedayê ku “Hezkirin e” (Yuhannayê 1., 4:8), jin û mêr ji ber ku pêdiviya Wî bi wan heye neafirandin, ji ber ku ew xwestin afirandin. Mirov dê bûna wergirên Wî û dê Ew bidana hisandin.

BEDENA MIROV

Beşa yekemîn a pirtûka Afirînê, çîrokeke têrwate pêşkêş dike der heqê Xweda de ka dinyayê çawa afirand, beşa duyemîn jî bi taybetî derbarê afirîna mirovan de bi hurgûliyan re tijî ye.

“REB Xweda, Adem ji axê afirand û ji pozê wî re hilma jiyanê pif kir. Bi vî awayî Adem bû hebûnekî ku dijî.” (Afirîn 2:7)

REB tevî ku erd û esman ji tunebûnê afirandin, wisa xwest ku mirovê yekemîn ji axê biafirîne. Biyologên îro vê rastiyê dipejirînin: “Beden wisa xuya dike ku hema hema qet ne bandorker e. Nêzî bîst unsûrên ji rêzê ku bedena mirov çêdikin, di axa zuwa ya rûzemînê de hene.” 1

Tevî ku bedena mirov bi mewqî ji unsûrên xwar hatiye çêkirin, parçeya mucîzewî ya karekî bihuner e ku nêzî heftê û pênc trîlyon (75.000.000.000.000) hucreyên zindî anîne cem hev. Her yekê van hucreyên zindî, rola xwe ya taybet dike.

Hucre yekîneka bingeh a jiyanê ye. Hucreyek ew qas biçûk e ku, dîtina wê tenê dikare bi mîkroskopeke xurt pêk bê. Digel vê, hucreyek dîsa jî bi milyonan beş ên kargîn ve tijî ye. Her hucre, parçeya biçûk a DNAyê dihewîne - koda genetîk a taybetiyên bingeh ên mirov e û dirêjahiya wê du metre ye - ku bi mîkroskopê dikare bê dîtin.

Programsazê navdar Bill Gates, ev daxuyanî da: “DNAya mirov wekî programa kompîturê ye, lê ev ji programên kompîturê ku heya niha hatine afirandin, zêdetir pêşde ye.” 2 Di bedena mirov de herî kêm ji du sedan zêdetir ji hev cuda cureyê hucreyê hene. Hinek ji van cureyên hucreyan şileyiyên mîna xwînê pêk tînin; yên din jî raçîngên (Tevn) nerm û organan diafirînin, hinek ji wan jî tên cem hev ku hestiyên hişk çêkin. Hinek hucre beşên bedenê girêdayî hev dikin, yên din jî fonksiyonên bedenê yên wekî sîstema dehandin û zêdebûnê organîze dikin. 3

Li ser binyat û sîstemên ku dişixulin, bifikirin: îskeleta ku bi 206 hestiyan ve pêk hatiye û bi girêdanên ku hestî û organên din pê hev ve dikin, tendon, lemlate, çerm û por re hatiye girêdan û pêçandin; an jî xwîn, damara xwînber û damarên sîstema gerandinê ku madeyên ku aîdê jiyanê bixwe ye, radigihîne. Em di vê navberê de li hebûnên mîde, rovî, gurçik û pisika reş jî binêrin. Di heman demê de sîstema rehikan (sinîr) jî heye ku bi mêjiyê we re di têkiliyê de ye û bi têlên tevlihev re girêdayî ne. Û pompeya dilsoz ku wekî dil tê binavkirin, an jî çav, guh, poz, dev, ziman, girşên dengê, papîlla û diranên ku Xweda daye we, ji bîr nekin! Dest û pê jî pir sûdewer in! We qet spasiya Xweda kir ku tiliya serî daye we? Gêzik an jî çakûçekî bêyî tiliya xwe ya serî bi kar bînin! Ev neynokên ku hûn xwedî ne jî pir sûdewer in…

Divê mirov bi van peyvên ku Pêxember Dawud nivîsîne, şaş nemîne:

“Ez pesnên xwe pêşkêşî te dikim, lewre ecêb û nuwaze hatime afirandin. Çi karên te yên nuwaze hene! Ez vê pir baş dizanim.” (Mezmûr 139:14)

CAN Û RUH

Bedena mirov çi qas nuwaze hatiye afirandin bila bê, sedema mirovan ku ev qas taybet in ne beden e. Bedena metelhiştî ya heywanan, çûkan û masiyan jî heye. Bêhempabûna mirov, ji ber canê wî yê mirov û ruhê wî yê bêhempa ye.

Tişta ku mêr û jina ewilîn ku “di xuyanga Xweda de” hatine afirandin ji aferîdeyên din vediqetîne, can û ruhê wî ye.

Piştî ku Xweda ji axê şekl da bedena mirov, ji “pozê mirov re hilma jiyanê pif kir û bi vî awayî mirov bû hebûnekî zindî.” (Afirîn 2:7)

Bedena ku Xweda ji bo Adem afirand, bedena ku Xweda ruh û canê Adem tê de bi cih kir, ji bo mirov tenê malek û konek bû.

Xweda beden da mirov ku haya wî ji dinyayê, can da ku haya wî ji hebûna hundirîn û ruh da ku haya wî ji Xweda çêbe.

Dê can bedenê,

Ruh canî bi rê ve bibe.

Û ruh, dê ji hêla Xweda Bixwe bihata birêvebirin. 4

“XwedaRuh e, û kesên ku Wî diperêsin divê di ruh û rastiyê de Wî peresin.” (Yuhanna 4:24)   

JI BO ARMANCEKÊ AFIRAND

Hostayê jêhatî ji bo ku mirov bibe cureyekî yekîtiya-sêmend, “ruh, can û bedenê” girêdayî hev afirand. (Selanîkiyên 1., 5:23) û wisa pêk anî ku bila mirov ji têkiliya bi Xweda re zewqê bistînin. Xweda jiyan dabû mirov û niha ku mirov ji bo zewq û pesndana Afirîner-Xwedayê xwe bijiya, dê ev bûya dê ev berbijariya bilind a mirov bûya.

“Her kesê ku min ji bo gewretiya xwe afirand, şekil da wan û bi navê min tên gazîkirin… Ev gelê ku min ji bo xwe şekil da wê, dê pesnên ku aîdê min in bide zanîn.” (Yeşaya 43:7,21)

Mirov, ji bo gewretiya Xweda hatin afirandin.

Rûzemîn ji bo mirovahiyê hat afirandin, lê mirovahî ji bo Xweda hat afirandin. Gava Afirîner mirovên ewilîn afirandin armanca Wî ew bû ku bila mirovên ewilîn Wî nas bikin, jê zewqê bistînin û ji Wî heya bêdawiyê hez bikin. Xweda heman tiştê ji bo we û ji bo min jî kiriye mebest.

“Tu yê ji Xwedayê xwe REB ji dil, bi hemû canê xwe, bi hişê xwe û bi hêzaxwehezbikî.” (Markos 12:30)

DERDOREKE NUWAZE

Piştî ku Xweda Adem afirand, bi navê Aden baxçeyek bibereket sêwirand û Wî, ev baxçe danî.

“Reb Xweda, li Adenê – li rojhilatê – baxçeyek danî. Ademê ku afirand danî wir. Li baxçê, darên xweşik ên cur be cur ên ku fêkiyên baş didin afirandin. Di navenda baxçê de dara jiyanê û dara zanîna başî û xirabiyê hebû. Ji Adenê çemekê dihat, baxçê av dida û li wir dibû çar şeq û ji hev vediqetî.” (Afirîn 2:8-10)

Cihê Adenê, îhtimaleke mezin e ku wekî Iraq 5 tê zanîn, baxçeyeke mezin bû ku tê de dîmenên nuwaze, deng û bêhn, û xweşikiyên bêsînor hebûn. Çemekê ku gava diherikî dibiriqî, baxçê av dida. Darên fêkî yên tamxweş li keviya çêm rêz bûbûn. Ji bo jê tam bê girtin fêkiyên cur be cur ên ku nayên gotin, kulîlkên bêhnşêrîn ên metelhişt, mêrgên bitam ên ku çav nikarin lê binêrin, çûk û kêzikên ku divê bên lêkolînkirin, daristanên nepenî yên ku divê bên keşfkirin, zêr û kevirên ku divê bêne derxistin, li vê baxçê hatibûn dayîn. Xweda bi rastî jî ji bo ku Adem “jê zewqê bistîne, her tiştê zêde zêde dabû.” (Timoteosê 1., 6:17)

Xweda di heman demê de du darên taybet jî danîn orta baxçê: dara jiyanê û dara zanîna başî û xirabiyê.

Aden tê wateya kêfê. Xweda ev hêlîna nuwaze ji bo ku mirov jê zewqê bistîne, afirandibû. Lê ji bo mirov kêfa herî mezin, dê zewqa ku ji hempariya bi Afirînerê xwe distand, bûya.

Tişta herî xweş nasîna Xweda ya kesane ye û bi Wî re bûn e. “Kêfxweşiyeke zêde heye di huzûra te de; ji destê te yê rast bextewarî kêm nabe.” (Mezmûr 16:11)

PEYWIREKE TÊRKER

Piştî ku amadehiya baxçê qediya, REB mirov xist baxçê. Xweda ji Adem nepirsî ka dixwaze li vê baxçê bijî an na. Xweda Afirînerê mirov bû û ji ber vê Xwedayê mirov bû. REB dizane ka ji bo mirov çi baş e û der heqê kirinên xwe de ne mecbûr e ji tu kesî re bersiv bide.

“REB Xweda, Adem danî wir ku li baxçeyê Adenê binêre û biçîne.” (Afirîn 2:15)

Xweda ji Ademî re du berpirsiyarî dan, li hêlîna xwe ya nû.

Berpirsiyariya yekemîn ev bû: dê Adem baxçê “biçanda”. Lê gava vê peywirê pêk bîne, dê xwêdan nedaya, zehmetî nekişanda û newesta. Ji ber ku her tişt baş bû dê ji vê peywirê zewqê bistanda. Li baxçê striyên ku di mirov de diçin û diêşînin tune bûn, û giyayên xerîb jî tune bûn ku mirov derxista û bavêta.

Berpirsiyariya duyemîn a ku ji Adem re hatibû dayîn “xwedî derkina” baxçê bû. Ev îfadeya dawî gelo dida nîşan ku li gerdûnê tiştek xetere û xirab hebû û kozik danîbû?

Dê bersiva vê pirsê gava hewce bû bê dayîn.

RÊZIKEKE HÊSAN

Ji ber ku mirov ne bûkoke ye lê şexsekî ye, Xweda di heman demê de ji Adem re rêzikeke famkirina wê hêsan da ku îtaat bike.

“Jê re ferman da ku ‘Li baxçê kîjan fêkî dixwazî, dikarî bixwî.’ ‘Lê ji dara zanîna başî û xirabiyê nexwe. Lewre roja ku te ew xwar, tu yê bimirî.” (Afirîn 2:16-17)

Xweda ev ferman beriya ku jinê afirand da mêr. Xweda biryar dabû ku dê Adem bibûya serokê nifşa mirovan û ji Adem re tenê rîayetkirina vê berpirsiyariyê dabû.

JINA PÊŞÎN

Xweda piştre jin afirand. Û jin aferîdeyeke pir taybet bû!

“Piştre, got ‘Ne baş e ku Adem tenê bimîne’. ‘Ez ê alîkareke anegora Wî biafirînim’… REB Xweda xeweke kûr da Adem. Gava Adem radiket, Xweda yek ji hestiyên Wî yên parsûyê hilda û şûna wê bi goşt re girt. Ji hestiyê ku ji parsûyê Ademî girt, jinekê afirand û ew da Adem. Adem got ‘Va ye ev hestî ji hestiyên min, ev goşt ji goştên min hatine girtin’. ‘Dê jê re jin bê gotin, lewre ew ji mêr hate girtin’. Ji ber vê, dê zilam dê û bavê xwe berde û dê girêdayî jina xwe be, dê her du bibin yek beden. Adem jî jina wî jî tazî bûn, hê nedizanîbûn şerm çi ye.” (Afirîn 2:18,21-25)

Bi vî awayî Xweda çalakiya xwe ya yekemîn pêk anî, ji hestiyên parsûyê Adem hevsereke bedew û nazenîn afirand û ew taqdîmê Adem kir.

Adem ji ber vê hevser û “alîkarê” ku Xweda da wî, pir kêfxweş bû! Rehmetî Matthew Henry ku yek ji lêkolînvanên Pirtûka Pîroz bû, wiha nivîsîbû: “Jin ji hestiyê parsû yê Adem hat afirandin; ji ber ku li ser Adem serweriyê neke ji serê wî nehat afirandin û ji ber ku Adem wê nexe bin piyên xwe, ji piyên wî nehat afirandin, ji bo ku wekhev be ji hestiyê wî yê parsû, ji bo ku bê parastin ji binê milê wî û ji bo ku bê hezkirin ji rexê dilê wî hat afirandin.” 6  Jin jî wekî mêr di xuyanga Xwedê de û mîna Wî hat afirandin. Ji bo ku karaktera Xweda bide hisandin û bi Wî re ji yekîtiya ruhî zewqê bistîne, hat afirandin. Afirîner, ji bo mêr û jinê pergaleke qethî û rolên cuda diyar kir; wisa daxuyan kir ku ew derbarê nirx û girîngiyê de wekhev in.

Îro, li dijî armanca Xweda, gelek civak ji jinên xwe re wekî parçeyeke mal tevdigerin. Min mirovên wisa dîtin ku gava zarokekî kur tê dinyayê şa dibin û gava keç tê dinyayê bêhna wan teng dibe. Hin zilam ji heywanên xwe yên zindî re ji jinên xwe zêdetir eleqe û girîngî didin. Civakên din beraliyê serekî din ê rapir bûne û girîngî nadin rola mêr û jinê ku Xweda daye wan û berpirsiyariyên ku Xweda ji her yek zayendê re daye, red kirine. Her du seriyê rapir jî jinê ji xwe kêmtir dibînin.

MEHRA PÊŞÎN

Bala xwe bidin ka kê cara yekem merasîma dewetê bi rê ve biriye.

Yê ku bi rê ve bir, REB bû. Nivîsên Pîroz wiha dibêje: “Xwedê ew ji bo Adem anî.” Afirîner, hê ji serî de, rasterast tevlî jiyana mirovên ku afirand kir. Yê ku ev daxuyanî da Xweda ye: “Dê mêr dê û bavê xwe berde û dê girêdayî jina xwe bibe û dê her du bibin yekbeden.” Peyva “Yek” di Îbrankî de wekî “ehad” tê bikaranîn. Ev peyv, yekbûn û yekîtiyê dide nîşan. Xweda cota (jin-mêr) pêşîn afirand ku bila heya bêdawiyê ji hev zewqê bistînin, bila ji hev re xizmetê bikin, bila ji Wî zewqê bistînin û bila ji Wî re xizmetê bikin. Wî xwest ku bila jin û mêr, di jiyana xwe ya bi hev re an jî takekesî de, Afirîner-Xwedayê xwe bikin navenda jiyana xwe.

Li cîhana îro, gelek kes bi awayekî trajîk guh nadin plana orîjînal a Xweda ya der heqê zewacê de û haya wan jê tune ka têkiliya navbera mêr û jinê de çawa gava sal derbas dibin, xweştir dibe. Di encama vê guhnedana wan de, di mijara nîşandana têkiliya ku Reb ji serî de ji bo mêr û jin sêwirandiye ku bila dilovan, dilsoz bin, xweparêz nebin û hev û du têxin nav dilê xwe de, serkeftî nabin.

Ji ber ku Afirîner nivîskarê zewaca navbera mêr û jinê ye, dilê hezkirinê ya Xweda ku pîvana wê ne mimkun e dide hisandin. Armanca Xweda ya bi girêdana zewacê, ev mînak e: Xweda mirovan dawetê wê zewqê dike ku niha û di bêdawiyê de bila bi Wî re bikevin têkiliyeke ruhî ku ji têkiliya navbera mêr û jinê nêzîktir û xweştir e. 

We bala xwe dayê ka Nivîskarê Zewacê, zewac çawa nîşan da? “Ji ber vê dê zilam dê û bavê xwe berde û dê gîrêdayî jina xwe bibe, dê her du bibinyek beden.” Û Nivîsên Pîroz ev zêde dike li ser vê îfadeyê: “Adem jî jina wî jî tazî ne, hê nedizanîna ka şerm çi ye.”

Plana Xwedê ya zewac e ew e ku, jin û mêrekî bêyî zanîna şermê di armanca û bedenên xwe de bibin yek. Jê wêdetir, armanca Xwedê ew e ku li asteke ji vê bilindtir, bila mirov heya bêdawiyê, bêyî şermkirinê bi Wî re zewqê bistînin di yekîtiya ruhî de.

JI MIROV RE SERWERÎ HAT DAYÎN

Piştî Xweda jin bir cem mêr, rasterast û bi awayekî kesane xîtabê wan kir. Ji ber ku Nivîsên Pîroz behsa “REB Xwedayê ku li baxçê dimeşe” (Afirîn 3:8) dikin, em fam dikin ku Xweda ji mêr û jinê pêşîn re xwe daye xuyakirin.

Niha em xeyal bikin ku Reb mêr û jina wî biriye ser çiyayekî bilind ku ji wir dikarin li afirîna mezin û xeranebûyî ya Afirînerê binêrin… 

“Wî ew pîrozandin û got ‘berhênandar bibin, zêde bibin’.Rûzemînê tijî bikinû têxin bin venêrîna xwe; ji masiyên ku di deryayê de ne, çûkên ku li ser esmanê ne û hemû zindiyên li ser cîhanê ne re serweriyêbikin. Va ye ez hemû giyayên ku tov didin, her dara fêkiyê ku tova wê di fêkiya wê de ye, didim we. Dê ev ji we re bibin xwarin.” (Afirîn 1:28-29)

Xweda Adem û Hewa 7 û nifşên wan serwer kir li ser Afirînê. Ji wan re wê îmtiyaz û berpirsiyarî da ku “cota destpêk” a nifşa mirovan bin. Li ser hemû Afirînê “serwerî”yê bexşand. Serwerî tê wateya “raye” û “venêran (kontrol)”ê. Dê Adem, Hewa û nifşa wan ji rûzemînê zewqê bistandana, dê xwedî lê derketana û dê ew bi zanatî bi rê ve bibirana. Rûzemîn ji wan re hat dayîn ne ku zerarê bidinê, lê ji bo ku wê bi kar bînin.

Afirîner, ji bo ku bi mirovahiyê re li hev bên afirîn sêwirand. Rûzemîn, di serî de bi her tiştê ku mirov dixwaze û pêdiviya wî pê heye re hevkariyê kir. Adem û Hewa tu car meraq nekirin ka dê xwarinên wan ên din ji ku bên. Tişta ku divabû bikirana, destê xwe dirêjî darekê bikin û fêkiya wê jê kin. Westandin, axa bi sitrî û devî, nexweşî û mirin tune bû. Her derê afirînê li ber Adem û Hewa sitûyê xwe xwar kiribû. Mirov serwer bû.

Afirîn dê sitûyê xwe li ber mirov xwar bikira heya ku mirov li ber Afirînerê xwe sitûyê xwe xwar bikira.

XWEDA Û MIROV BI HEV RE

Armanca REB Xweda, ji serî û pê de ew bû ku bila mirov bi Wî re di nav hevpariyeke nêzîk û şêrîn de bijîn. Sedema ka çima Xweda hiş û dil (jîrahî û hest) da Adem û Hewa ku Wî fam bikin û jê hez bikin û çima azadiya hilbijartinê da wan ku bila bixwe biryara pêbawerbûn û îtaatkirina Wî bidin, ev bû. Ji ber ku hezkirina û dilsoziya rastî bi zorî nabe, unsûra hilbijartina yeqîn divabû hebûya. Rebê Serwer, dê Adem û Hewa ji ber bijartina wan berpirsiyar bigirta.

Ji kerema xwe re, di vê mijarê de nekevin şaşitiyê: Digel ku pêdiviya Afirîner û Xwedayê  gerdûnê bi tu kesî û tu tiştê tune bû, Xwedayekî wisa ye ku dixwaze têkiliyeke kûr çêke.

Çawa ku em dixwazin bên nasîn û hezkirin, bi heman awayî Xweda jî ji hêla mirovên ku ji bo Wî hatine afirandin dixwaze bê naskirin û hezkirin. Daxwaza Wî ya hevaltiyê ya bi kesên ku di xuyanga xwe de afirandin re, bi dereceya dilê dixwaze, parçeyeke xwezaya Wî ya bêdawî ye.

Ez dibihîzim ku mirov dibêjin “Ez evdekî Xweda me û ne ji vê zêdetir im”. Ez qebûl dikim ku rûmeteke mezin e ku mirov wekî xizmetkarekî jidil ji bo Xwedayê xwe xizmetê bike, lê îfadeyên Nivîsên Pîroz ên der heqê vê mijarê de pir zelal in: Xweda tu car nesêwirand ku mirov bibe evd, li dijî vê her tim xwest ku bibe ewladekî. (Galatyayî 4:7) “Xulam ne endamekî domdar a gelê malê ye, lê kur her tim endamê malê ye.” (Yuhanna 8:35) Xweda daxwaza dilê xwe li gorî mirovteşetiyê (têgînên mirovê) îfade dike û ji bo kesên ku jê bawer dikin re dibêje ka plana Wî çi ye:

“Ez ê ji we re bibim Bav û hûn bibin keç û kurên min.”(Korintiyên 2., 6:18)

Xweda hezkirina xwe tenê naşibîne ya dê û bavan ku ji zarokên xwe hez dikin, di vê mijarê de mînakeke din dide; şibandina xwe derbasî asteke din dike, kûratiya hezkirina xwe û girêdana hezkirina xwe ya mirovan, bi hezkirina bavekî ku ji bûka xwe re hîs dike, dide berhev.

“ ‘Û dê ew roj bê’ dibêje Reb, ‘Tu yê ji min re bêjî Mêrê min, êdî nebêjî Begê min. Ez ê heta hetayê te wekî hevsera xwe bistînim. Ez ê bi bingeha rastî, edaletperwerî, evîn û dilovanî bi te re bizewicim. Ez ê bi dilsozî bi te re bizewicim. Û tu yê Reb nas bikî.” (Hoşea 2:16, 19-20)

Têkiliya her têrker a du ferdan ku li cîhanê dijîn, xeyal bikin û li ser vê mijarê bifikirin: têkiliya ku Xweda em vexwendin ku em bi Wî re biceribînin, ji têkiliya ku dibe ku li cîhanê hebe, bi awayekî bêsînor xweşiktir e.

Ku hûn bi Afirînerê xwe re nekevin têkiliyeke takekesî, dê di jiyana we de kêmasî hebe û hûn ê di jiyana xwe de tişta ku we têr dike nebînin. Mîqdara milkê erdîn, zewq, şahî, prestîj, mirov an jî dua dê têrê nekin ku hûn valahiya canê xwe dagirin. Odeya vala ya ku Reb di dilê we de ji bo xwe sêwirandiye, tenê dikare Ew Bixwe dagire.

“Ew tîbûna canê dişkîne,canê birçî bi başiyan re dadigire.” (Mezmûr 107:9)

Li vir xaleke heye ku divê em bala xwe bidinê: Xwedayê rast ê Yek, ji merasîmêndînî hez nake, lê bi kesên ku jê bawer dikin re têkiliyeke jidil dixwaze û ji vê zewqê distîne.

Xweda, bi kesên jêrê ku di astên cuda de ne, ji hevpariyê hez kiriye û dê heta hetayê jê hez bike:

  • BI XWE RE. Di bêdawîtiyê de di navbera Bavê Bêdawî, Kurê Bêdawî û Ruhê Pîroz ê Bêdawî de evîn û hevparî herikiye. Mînak, Nivîsên Pîroz van gotinên ku Kur ji Bav re gotiye, qeyd dikin, “Bavê min. Te beriya destpêka dinyayê ji min hez kir.” (Yuhanna 17:24)
  • BI MILYAKETAN RE. Xweda milyaket afirandin ku Wî nas bikin, ji Wî hez bikin û îhtişama Wî ya ku bi nefsbiçûkî re dagirtiye û dê heta hetayê bidome, teqdîr bikin. “Bila hemû milyaketên Xwedê Wî biperêsin..” (Îbranî 1:6)
  • BI MIROVAN RE. Xweda mirov afirandin ku bila ji Afirînerê xwe ji yê milyaketan zêdetir zewqê bistînin û bila ji yê milyaketan zêdetir xwedî têkiliyeke nêzîk bibin bi Afirînerê xwe re. Em nivîsên Qral Dawud bixwînin:“Dema ez temaşe esmana ku berhema destên te ye dikim, û li heyv û stêrkên ku te xistin wir dinêrim, ez ji xwe dipirsim: ‘Mirov çi ye ku tu wê bi bîr bînî, an jî beşer çi ye ku tu pê eleqedar bibî?’ Te hema hema ew kir Xwedayek, te bilindahî û tacek danî ser serê wî.” (Mezmûr 8:3-5) Xweda xwest ku bi gelê xwe re be. Lê dîsa jî divê ji mirov re ezmûn bê çêkirin.

ROJA 7: AFIRÎN QEDIYA

Çîroka afirînê bi agahiyeke girîng bi dawî dibe:

“Xweda li yên ku afirandin, nêrî û dît ku her tişt pirbaş e. Bû êvar, bû sibe û roja şeşemîn pêk hat. Erd û esman bi hemû unsûrên xwe ve temambûn. Gava roja heftemîn hat, Xweda karê xwe qedand. Wê rojê bêhna xwe da ji karê xwe.” (Afirîn 1:31; 2:1-2)

Çalakiya Xwedê ya afirînê qediya. Êdî wext bû ku ji her tiştê ku dikir zewqê bistîne. REB, li roja heftemîn bêhna xwe neda ji ber westana xwe. Yê ku Bixwe çêdibe û navê Wî Ez be tu car naweste. Xweda bêhna xwe da –dawiya xebatê anî- lewre çalakiya afirînê bi dawî bû.

REB Xweda razî bû.

Her tişt pir baş bû.

Dinyayeke nuwaze xeyal bikin ku tê de du kesên nuwaze yên ku ji wan re îmtiyaza hevaltiya bi Afirînerê wan ê Nuwaze re hatiye dayîn. Rewşa serî ya gerestêrka me ev bû.

Lê belê, mixabin ev rûzemîna kevn îro pir dûrî nuwazebûnê ye. Îro bûye rûzemîneke ku xirabî û bêexlaqî, êş û keder, feqîrtî û birçîtî, nefret û şîdet, nexweşî û mirin tê de cihê xwe girtine.

Çi bû ji dinyaya nuwaze ya Xwedê?

Bersiva vê pirsê beşa din a çîrokê pêk tîne.

1. Guinness, Alma EABC’s of The Human Body. Nivîskarê Civandî: The Reader’s Digest Assosiation, 1987, rûpel 22.

2. Gates, Bill. The RoadAhead. NY: Penguin Group, 1995, rûpel 188.

3. Dema Pirtûka Pîroz rastiyeke ruhî ya mezintir xêz dike, sîstema bedena lihevhatî ya mirov wiha diyar dike: “Di rêbertiya Wî de hemû beden, bi alîkariya her girêçikê kêlûn bûye û bi hev ve kelijiye û bi karkirina birêkûpêk a her endamên wê mezin dibe û di hezkirinê de pêş dikeve.” (Efesî 4:16)

4. Ev raman, ji şîroveya balkêş a John Philips a der heqê Afirînê hat guncandin (Philips, John. ExploringGenesis. Chicago: Moody Pres, 1980). Nîşe: Nivîên Pîroz ruh, can û bedenê ji hev vediqetînin. Binêrin: 1. Selanîkî 5:23; Îbranî 4:12-13; Yuhanna 4:24.

5. Fikra ku Baxçeyê Adenê li herêma Iraqê ye, bingeha xwe li ser agahiya erdnîgari ya ku di ayetên Afirîn 2:13-14 hatine dayîn, ava dike. Nîşe: tevî Nivîsên Pîroz dijî vê dibêje, hin kes Baxçeyê Adenê wekî baxçeyê bihuştê difikirin.

6. Henry, Matthew. Matthew Henry’s Commentary. Grand Rapids, MI: Zondervan, 1960, rûpel 7.

7. Adem (Adamah) beramberê peyva mirovê ya Îbrankî ye. Tam wateya wê, ‘axa sor’ e, lewre mirov ji axê hat girtin. Havva (işşa) tê wateya “jiyan”ê – “Lewre ew diya hemû mirovan bû.” (Afirîn 3:19-20)

Kurmanji English Chapter Title : 

10. A Special Creation

11. Destpêka a Xerab

11
DESTPÊKA A XERAB

“Pesna REB bide hey canê min, tu qenciyên Wî ji bîr neke…

Pesna REB bidin, ey hûn,

milyaketên Wî…Yên ku peyvên Wî bi cih tînin.

Pesna REB bidin ey hûn,

hemû artêşaWîyaesmanî… Yên ku daxwaza Wî bi cih tînin.

Pesna REB bidin,

 ey hemû aferîdeyên li wê cihê ku Ewserwere.

Qral Dawud (Mezmûr 103:2, 20-22)

Beriya ku Xwedê mirov afirandin, hebûnên ruhî yên ku nedihatin hejmartin afirandibûn ku wekî milyaket dihatin binavkirin. Milyaket “Hemû artêşên Wî yên esmanî bûn”, bi armanca ji bo ku Afirîner-Xwedayê xwe heta hetayê nas bikin, bilind bikin, jê zewqê bistînin, jê re xizmetê bikin hatibûn sêwirandin. Xwedê, milyaket ji heywanên ku di bingehê de, bi xweajoya xwe dijîn cudatir afirandin. Xweda bi mirovan re, ji milyaketan re jî mecburiyeta exlaqî ya ku di mijara îtaatkirina Peyva Wî, pêkanîna tiştên ku dixwaze û pesndayîna Wî de li gorî xwe biryar bidin, da wan.

MILYAKETÊN BIBIRIQÎ

Hebûna ruhî ya herî xurt ku xwedî îmtiyaza herî mezin e wekî Lusifer hat binavkirin, wateya navê wî “yê dibiriqe” 1  bû. Ev milyaketê ku bi çirsçirsokî dibiriqî “di bêqusûriyê de mînak bû, zanatî û bedewiya wî bêkêmasî bû.” (Hezekiel 28:12)

Digel ku Xweda hemû hûrguliyan diyar nekiriye, em dizanin ku xerabî û qusûrî cara yekem bi hebûna vî milyaketê nuwaze ket vê gerdûnê.

Em tiştên ku Xweda der heqê Lusifer de nivisiye bixwînin:

“Tu ji roja ku hatî afirandin heya ku xirabî bi te de xuya bû, bêqusûr bû!... Ji ber bedewiya te dilê te bi fêzê hat pêçandin…Lewre te ji dilê xwe re wiha got:

‘Ez ê derkevim ser esmanan,

Ez ê textê xwe ji stêrkên Xweda jortir deynim,Li çiyayên ku Îlah kom bûne,

Ez ê li gopika Safonê rûnim.

Ez ê derkevim ser ewran.

Ez ê xwe bi Raserê Raseran re wekhev bikim’ ”

(Hezekiel 28:15,17; Yeşaya 14:13-14)

Li şûna ku pesna Xwedê bide û jê re îtaat bike, Lusifer pênc caran got “Ez ê çêkim, ez ê bibim!”Lusifer dixwest xwe bi Raserê Raseran re wekhev bikira.

Bedewî û jîrayiya ku jê re hatibû dayîn çavên wî kor kirin û ji bîr kir ka tiştên ku xwediyê ye KÊ da wî. Ev hebûna ku milyaket e, fikirî ku ji Xweda zanatir e û bixwe xwe xapand. Ji artêşa milyaketan xwest ku li şûna Afirînerê wan ku ew tenê layiqê pesndan û perestinê ye, pesna wî bidin.

Lusifer di heman demê de ji bo ku tevlî serhildana wî ya li hemberî Xwedê bibin, yek ji sêmilyaketên cinetê îqna kir û tevlî xwe kir. 2 Bi vî awayî, milyaketê ku dibiriqe wisa sêwirand ku serweriya Xweda hilweşîne û rûne ser textê cinetê. Guneh ketibû nav gerdûna Xwedê.

GUNEH ÇI YE?

Nivîsên Pîroz gunehê ji me re wiha rave dike.

  • “Yê ku guneh dike, li dijî zagonê tê.” (Yuhannayê 1., 3:4)
  • “Her xerabî guneh e.” (Yuhannayê 1., 5:17)
  • “Guneh ew e ku mirov tişta baş bizanibe lê neke.” (Yaqûb 4:17)
  • “Guneh hemû çavbirçîtî derxistin.” (Romayî 7:8)
  • “Guneh ji mezinahiya Xweda pêmanmayîn e.” (Romayî 3:23)

“Mezinahiya Xwedê” safîtiya mutleq û nuwazebûna paqij a Xweda dide nîşan. “Bêpar mayîn” lêneketina “navenda hedefê” ya ku li ser hedefa rastiya nuwaze ye.

Guneh ew e ku bi xwezaya pîroz û daxwaza Xwedê re lihevhatin, lê di mijara jiyîna wê de serneketîbûn e.

Bi wateya xwe ya xwerû, guneh, hebûneke bêdawî ya wekî milyaket an jî mirov, li şûna ku rêya Xwedê bilind bike û bişopîne, xwe bilind dike û “vegerîna ser rêya xwe” hildibijêre. (Yeşaya 53:6)

Bêyî Xwedê fikirîn an jî tevgerîn guneh e.

Rêya ku Lusîfer û milyaketên ku jê hez dikirin ev bû. Li şûna ku girêdayî afirînerê xwe bibin, di dilê xwe de tevlî fêzê bûn û vegeriyan ser riya xwe.

“Reb ji wî kesî ku dilê wî bi fêzê re girêdayîye, dikerixe, bizanibin ku kesên wisa bê ceza namînin.” (Wêcîzeyên Silêman 16:5)

Kerixîn peyveke xwedî wateyeke pir xurt e; wateyên wekî “objeyeke nefretê, çalakiyeke kerixîner, pîsîtî an jî putperestî” dihewîne. Xweda ji fêza egoîstîk nefret dike. Lewre ev guneh e.

Di Huzûra Xwedê de destûra ji gunehê re, rewşeke ji bizava we ya kerixîner a ku hûn li mala xwe cendekê berazekî yê rizî bibînin bêmirztir e. Çawa ku ez dilopeke jehra di nav çaya xwe nikarim qebûl bikim, bi heman awayî Xweda jî qet guneh qebûl nake.

Çima em nikarin li mala xwe cesedeke rizî, bêhngirtî an jî di çaya xwe de dilopeke jehrê qebûl nakin?  

Tiştên wisa ne li gorî xwezaya me ye.

Guneh jî ne li gorî xwezaya Xwedê ye; wî qebûl nake.

“Ya REB, Xwedayê min ê Pîroz! Ne Tu yî ku ji mêjveyî ve heyî? …çavên Te ew qas safî ne ku nikarin li xirabiyê binêrin, tu nikarî li neheqiyê bigîrî.” (Habakkuk 1:12-13)

ŞEYTAN, CIN Û DOJEH

Ji ber ku Lusîfer xwest bilindahiya Xwedê bidize û karbidestiya Wî bişêlîne, Xweda ew û milyaketên ku xwestin bi wî re bibin ji cihê xwe yê herî bilind der kir. Navê Lusîfer bi Şeytan, Şeytan, ya ku tê wateya “dijmin” hat guhertin. Di heman demê de wekî Îblîs ku tê wateya “tawanker” jî tê zanîn. Milyaketên ketî wekî ruhên xirab an jî wekî cin têne zanîn; peyva cinê tê wateya “yênkudizanin”.

Şeytan û cinên wî dizanin ka Xwedê kî ye û li ber Wî diricifin, lê dîsa jî ji destê wan çi tê dikin ji bo ku Wî têk bibin.

Lê belê, wê tu car nekarin zora Wî bibin.

Nivîsên Pîroz, pêş agahiyên ku dibêjin dê di roja ku berê hatiye diyarkirin de Şeytan û cinên Wî bêne avêtin “Agirêvenamire ku ji bo Îblîs û milyaketên wî hatiye amadekirin” (Matta 25:41), dihewîne. Ev “agirê bêdawî” ku qala wî tê kirin, cihekî rast e ku her tiştên ku bi xwezaya Xwedê re li hev nayên, dê ji hêla Xwedê ve heya bêdawiyê bêne avêtin.

Di Peymana Nû ya Grekî, yek ji navên cihê ku Şeytan û alîgirên wî bêne avêtin ‘gehenna’ ye, bi gelemperî wekî “cehenem” tê wergerandin. 3 Yek bi yek wateya vê peyvê “sergoyek ku dişewite” ye.

Li Senegalê, nêzî cihê ku min û hevsera min, me zarokên xwe gihandin, sergoyek hebû ku mirov çop û bermayiyên xwe diavêtin. Kesên ku li derdor rûdiniştin ji ber bêhna wê ew dişewitandin, ev jî dibû sedem ku dûyê tund ê ku mirov dixeniqîne derdiket. Mirov tiştên ku bêqîmet didîtin diavêtin nav vî agîrê ku nermenerm dişewitî.

Dojeh (cehenem) cureyeke ‘sergo’ ye ku kesên bi gunehê xwe re dimirin di nav wê de têne sekinandin. Rojekê Şeytan, cinên wî û kesên ku li dojehê dimînin dê li cihê darazê bêne avêtin, yê ku wekî gola agir û zirnîxê tê binavkirin. 4

Dê guneh nekare gerdûna Xwedê heya bêdawiyê qirêj bike.

ARMANCA ŞEYTÊN

Ku em li Şeytan û cinên wî binêrin, ew hê ne di gola êgir de ne. Li dinyaya me de ne û vala nasekinin. Nivîsên Pîroz, Şeytên wiha diyar dike: “serwerê hikumraniya hewayê, ango, ruhê serdest ê ku nihali ser mirovên ku bi gurê nakin.” (Efesî 2:2)

Digel hêza Şeytên, girîng e ku mirov fam bike ku ne xwedî hemû hêzan e. Ew hebûnekî hatiye afirandin e û ketiye. Şeytan tu car nikare bibe gavberê REB. Şeytên wekî “xwedayê vê demê” jî tê binavkirin. Armanca wî ew e ku bi nasîna Xwedê de ji mirovan re bibe asteng û nehêle armanca wan a afirandinê bipejirînin.

“Mizginiya (xebera baş a Xwedê ya der heqê rizgariyê de) ku me belav kiriye ku pêçayî ye, ji bo wan kesên ku mehf bûne, pêçayî ye. Ji bo ku roniya Mizginiyê li ser bêîmanan hilneyê, îlahê vê demê hişê wan kor kiriye.” (Korintiyên 2., 4:3-4)

Armanca Şeytên çi ye? Ew dixwaze hişê mirovan kor bike û ji mirovan re dibe asteng ku peyamên Xwedê seh nekin û jê bawer nekin. Şeytan di êrîşê de ye bi Xwedê re. Ev êrîşeke wisa ye ku dê Şeytan nekare têk bibe, lê ew dîsa jî çi destê wî tê dike ji bo ku gelek mirovan jî bi xwe re beraliyê mehfbûnê ve bibe. Û hêvî dike ku hûn jî di nav van kesên ku dê mehvbibin, bin.

Ji ber ku Şeytan dizane Adem û Hewa ji bo bilindahî û zewqa Xwedê hatine afirandin, xwest ku hevaltiya navbera Xwedê û mirov de xera bike. REB Xwedayê ku “nehêniyên dilan dizane” (Mezmûr 44:21), bêguman plana Şeytên û tiştên ku dikira pêk bihata, dizanîbû.

Plana Xwedê jî hebû.

YEK FERMAN

Xwedê ew azadî da mirov ku bila hezkirin an nekirin, pesndan an nedan, îtaatkirin an nekirina Xwedê bixwe hilbijêre. Hezkirina rastî bi zorî nabe an jî ji berê de nayê plankirin. Hezkirin hiş, dil û îradeya yekê werdigîre. Digel rastiya ku Xweda li ser gerdûna ku afirandiye Qralê Serwer e, bi heman awayî rast e ku Xweda mirov berpirsiyar kiriye, ji bo ku der heqê mijarekê ku bandora wê heya bêdawiyê berdewam dike de hilbijartinek bike.

Xweda hê jin neafirandibû, ji mêr re fermanek da. Ji ber ku dê Adem bûya serê nifşa mirov, Xweda ceribandinek danî li ber wî.

REB Xweda, ji bo ku xwedî li baxçeyê Aden derkeve û ew biçîne, Adem danî wir. Jê re ferman da ‘Li baxçê kîjan fêkîya darê dixwazî, dikarî bixwî.’ ‘Lê ji dara zanîna başî û xirabiyê nexwe, lewre roja ku tu wan bixwî tu yê teqez bimirî.’ (Afirîn 2:16-17)

Bala xwe bidin fermanên hêsan ên Xwedê. Adem dikarîbû ji xeynî darekê, li baxçê bi awayekî azad ji hemû fêkiyên bitam ên her darekê bixwara. Xweda ji berê de ji Adem re got ku îtaat neke dê çi bibe. “Ku tu ji wê bixwî tu yê teqez bimirî.”

Derketina derveyî vê xêzê, dê li dijî zagonê bûya; li dijî zagonê hatin, îfadekirina din a peyva gunehê ye.

Wekî Lusîfer, serîhildana li hemberî REBê gerdûnê, dê bi pirsgirêkên cidî bi dawî bûya.

Mirovê pêşîn, digel ku nuwaze bû, di kamilbûnê de ne nuwaze bû. Bi vê yek fermanê re, ji mirov re ew derfet hatibû dayîn ku bila bi têkiliya xwe ya bi Xwedê re mezin bibe. Xwedê ji Adem xwest ku bila bi dilekî hezkirin û spasdarî jê re îtaat bike. Ku tiştên ku Xwedê ji Adem kirine bê li ber çavan, dê bê bîra mîrov ku îtaatkirina Adem pir hêsan e.

Bifikirin! Xweda ji Adem re beden, can û ruhek dabû. Ji wî re ew berbijariya hisandina xwezaya dilovan û pîroz a Afirînerê wî da û ew bi bereket kir. Ew xist baxçeyeke bihişmet û ji wî re her tişta baş a ku tê bîra mirov da ku jiyana wî kêfxweş û têr bike. Xweda di heman demê de ji wî re azadî û zerengî da ku bila hilbijartinên ku tê de berpirsiyarî hene bipejirîne. Ji Adem re hevsereke şêrîn da û çavdêrî û telbeya dinyaya ku afirand da Adem û hevsera wî. Di nav van de ya herî baş jî ew bû ku REB Bixwe ji bo ku bi Adem û Hewa re bimeşe û biaxive hat baxçê. Xwedê ji wan re ew derfet da ku bila Afirîner-Xwedayê xwe ji nêzîk de nas bikin. Dinya, dinyayeke nuwaze bû.

Pişre rojekê, mar derket holê.

“XWEDA BI RASTÎ JÎ GOT?”

Di dîroka mirov de bûyera herî trajîk û bandorker di beşa sêyemîn a pirtûka Afirînê de hatiye qeydkirin.

Rojekê gava Hewa û Adem li cem dara qedexekirî sekinîne, Şeytan di şeklê marekî de xuya bû ji wan re. Em dizanin ev mar Şeytan e, lewre piştre Nivîsên Pîroz ew wekî “Îblîs an jî Şeytan, wî marê kevn ku hemû dinyayê ji rê derxist” (Wehî 12:9) diyar dike.

Çawa ku planeke Xwedê heye ji bo mirovahiyê, bi heman awayî planeke Şeytên jî heye ji bo mirovahiyê.      

“Ji heyvanên kûvî yên ku Xweda afirandin, yê herî xasûk mar bû. Mar ji jinê pirs kir: ‘Bi rastî jî Xwedêgot ‘Fêkiyên tu darên baxçê nexwin.’ ?” (Afirîn 3:1)

Şeytên xwest bi jinê re biaxive, ne bi mêr re. We bihîst tişta pêşîn ku ji Hewa re got çi ye?

“Xweda bi rastî jî… got?”

Şeytên xwest ku bila Hewa ji peyvaXwedê bawer neke. Armanca wî bû ku bila Hewa zanatî û karbidestiya Xwedê vepirse. Tişta ku wî gava Lusîfer bû kir, xwest bila Hewa jî bike û ji Afirînerê xwe re meydan bike. Şeytan ji wê rojê ve li hemberî rastiyê şer dike, lewre rastî wî biçûk dixe û bêhêz dike. Çawa ku ronî tarîtiyê wenda dike, Peyva Xwedê jî bi heman awayî derewa Şeytên wenda dike.

Şeytan di heman demê de bi teşwîqkirina Hewa ku ji qenciyaXwedê bikeve şikê, êrîşê karaktera Xwedê jî kir.

“Bi rastî jî Xwedê got ‘Fêkiyên tu darên baxçê nexwin.’ ?”

Şeytan bi Adem û Hewa re wisa axivî, çawa ku Xwedayê comerd ku ji wan re jiyan û ji xeynî darekê azadiya xwarina ji fêkiyên hemû daran daye, dixwaze başiya dawînî ji wan texsîr bike. Bi vî awayî peyva Xwedê berevajî kir.

“HÛN TEQEZ NAMIRIN!”

“Jin bersiva mar wiha da, ‘Em dikarin ji fêkiyên darên baxçê bixwin”. Lê Xweda got ‘Fêkiya dara ku li navenda baxçê ye nexwin, naxwe hûn ê bimirin.’ Mar got, ‘Hûn teqez namirin’. Lewre Xweda dizane, ku hûn fêkiya wê darê bixwin dê çavên we vebin, hûn bi zanîna başî û xirabiyê bibin wekî Xweda.” (Afirîn 3:2-5)

Şeytên tenê nedixwest bila Hewa ji peyv û başitiya Xwedê bikeve şikê, armanca wî ew bû ku bila jirastiyaXwedê jî biketa şikê; ku Hewa ji fêkiya qedexe bixwara, dixwest bifikire ku dê Xweda bi rastî cezayê mirinê ya ku dê bidaya Hewa, pêk neaniya.

Lê Xweda bi awayekî zelal diyar kiribû:

“Roja ku te ew xwar tu yê teqez bimirî!” (Afirîn 2:17)

Şeytên bi gotina xwe ya “Hûn teqez namirin!”, peyva Xwedê înkar kir.

Rêbaza bingeh a Şeytên neguheriye. Dê hê jî peyama Xwedê berevajî û înkar bike. Dixwaze ku em ji Peyv, başitî û rastiya Xwedê bikevin şikê.

Şeytan dixwaze em jê bawer bikin ku pêbawerî bi Xwedê nayê û Ew bi rastî ne yekî ku dibêje ye.

ŞEYTAN PIR OLDAR E

Şeytan ji dînê zêde hez dike. Ji ber vê ye ku îro li ser dinê ji deh hezaran zêdetir dîn hene. Bala xwe bidin ka gava Şeytan ji Hewa re dibêje “Xwedadizane, ku hûn fêkiya darê bixwin dê çavên we vebin” çawa Peyva Xwedê berevajî dike.

Şeytan pir hez dike ku teqlîda Yê ku Hêza Wî Têra Her Tiştê dike, bike. Pir jêhatî ye gava rastiya Xwedê hildide û bi derewên xwe re tevlihev dike. Teqlîtkarekî ku rêgezên ji hev cuda girêdayî hev dike ye û rûreş e. Di sîstemên baweriyên herî ecêb ên dinyayê de jî der heqê rastiyê de qerîne hene. Ev qerîneyên der heqê rastiyê de ne ku van sîstemên baweriyê têxin wê rewşê ku bawerî pê bê. Wecîzeyeke Ereban ji vê rewşa ku tê qalkirin re dibe mînakeke baş: “Hişyar bibin: hin derewker rastiyê dibêjin!”

Şeytên di ceribandina xwe ya destpêkirina dîneke sexte de, ji Hewa re got: “Hûn ê bi zanîna başî û xirabî re bibin wekî Xweda”. Şeytên gava ji Hewa re got, “Hûn ê bibin wekî Xweda”, derew kirin, lewre yê ku guneh dike ne wekî Xweda ye, wekî Şeytan e ku dixwaze karbidestiya Xweda bi dest bixe. Lê dîsa jî gava Şeytên got “Hûn ê başî û xirabiyê bizanibin” rastiyê got, lê ji wan re behsa xemgînî, bêhntengî û mirinê ku dê hevaltiya vê agahiyê bike, nekir.

Bala xwe bidinê ku gava Şeytan behsa Xwedê dike, tenê bi gelemperî peyva Xwedê bi kar tîne. Ku hûn wisa têgihijin ku Xweda pir dûr e û nasîna Wî ne mimkun e, baweriya we ya ji yek Xwedê re Şeytên kêfxweş dike.

“Tu jê bawer dikî ku Xweda yek e, tu baş dikî. Cin jî ji vê bawer dikin û diricifin!” (Yaqûb 2:19)

Hemû şeytan û cin monoteîst in ku li ber Yê ku Hêza Wî Têra Her Tiştê Dike diricifin. Ev rastî dê li çend beşên din bi awayekî metelhiştî bê diyarkirin. Şeytan û milyaketên Wî yên ketî dizanin tenê Xwedayekî heye û ji Wî çawa nefret dikin!

Ew naxwazin hûn Afirîner-Xwedayê xwe nas bikin, jê hez bikin, Wî biperêsin û jê re îtaat bikin.

HILBIJARTIN

Ew dem hatibû ku Adem û Hewa di navbera peyva Xwedayê xwe yê dilovan û ya dijminê xwe yê sereke hilbijartinekê bike.

Formula ku serkeftinê pêk dianî diyar bû: Baweriya xwe bi zanatiya Afirînerê xwe bîne! Çi formuleke hêsan! Tişta ku divabû Adem û Hewa bikin, bi dubarekirina Peyva nexelitî ya Xweda “Reb ji me re ferman kir ku “Hûn ê ji dara zanîna başî û xirabiyê nexwin’ bigotana. Em ê fêkiya vê darê nexwin! Xal.”

“Jinê dît ku dar xweşik e, fêkiya wê ji bo xwarinê ye û ji bo zanatiyê balkêş e. Fêkî jê kir û xwar. Da mêrê xwe, wî jî xwar.” (Afirîn 3:6)

Jinê fêkî xwar. Mêr fêkî xwar.

Li şûna ku sitûyê xwe li ber peyv û daxwaza Afirînerê wan ê dilovan û Pîroz bitewînin, sitûyê xwe li ber dijminê Xwedê tewandn. Ketin herêma qedexe û li dijî zagonê hatin.

Çawa ku Adem fêkiya qedexe tam kir, encamên nişkav derketin.

“Çavên her duyan jî vebûn. Fam kirin ku tazî ne. Ji ber vê bi pelên hejîran ji xwe re bersing dirûtin. Bi vî awayî, di hênikahiya rojê de dengê REB Xwedayê ku li baxçê dimeşiya bihîstin. Ji Wî reviyan û xwe di nav daran de veşartin.” (Afirîn 3:7-8)

Bala xwe bidin guherînê. Gava REB hat dîtina wan, li şûna kêfxweşiyê, tirsiyan û fedî kirin.

Ev hebûnên ku bi Xwedê re di têkiliyeke nêzîk de bûn, ji ber çi bibûn kesên ku dixwazin ji Rebê xwe yê dilovan birevin? Çi ji wan re dida fikirîn ku dikarîbûn ji Xwedayê ku dikare her tiştê bibîne, xwe veşêrin? Dê-bavê me yê pêşîn çima hewcedariyek wisa dîtibûn ku bedenên xwe bi pelan bipêçin?

Lewre guneh kiribûn.

1. “Ya stêrka biriqî (Lusîfer), kurê berbanê! Tu çawa ketîji esmanan! Ya yê ku ji ser neteweyan derbas dibe, tu çawa li erdê ketî!” (Yeşaya 14:12). Di vê ayetê de navê “Lusîfer”ê tê wateya “hilgirê roniyê” û di metna Îbrankî de tune ye. Peyva Îbrankî ya helel ya ku tê wateya “yê dibiriqe”, wergereke Latînî ye. Yeşaya 14 û Hezekiel 28 ji me re mînaka zagona şîroveya duhêl dide. Ev beş, di xuyanga de qralên erdîn nîşan didin. Yeşaya dema ji “Qralê Babîlê” behs dike, Hezekiel “Prensê Sûrê” dinivîse. Dîsa jî biwêjên ku di her du beşan de ne jî, tenê ji bo mirovan nayê sepandin. Dema di bin roniya ayetên din xebatek tê kirin (Lûka 10:18; Eyûb 1:6-12); Wehî 12:10; Petrûsê 1., 5:8 hwd) tê famkirin ku ev beş şîroveyên der heqê ketina Şeytên de ne – bandor û kesê pêşkar ê ku li pişt van qralên xirab e.

2. Wehî 12:4

3. Matta 10:28; 23:33; Markos 9:43-48

4. Wehî 20:10-15

Kurmanji English Chapter Title : 

11. Evil's Entrance

12. Zagona Guneh û Mirinê

12
ZAGONA GUNEH Û MIRINÊ
“Her kesê ku gunehdike xulamêgunehêye.”
Îsayê Nasirayî (Yuhanna 8:34)

Adem û Hewa ji Afirîner-Xwedayê xwe re bêîtaetî kiribûn. Wekî Şeytên, wan jî girêdanên xwe yên bi Xwedê re wenda kirin û bûn xulamê gunehê. Wekî zarokên ku li fermana diyar a bavê xwe îtaet nakin, Adem û Hewa jî êdî nexwestin bi Wî Kesî ku ji wan hez dike û bi wan re eleqededar dibe re bibin. Li şûna hestên wan ên zewq û pêbaweriyê niha tirs, qirêjayî û fedî hebû.

“Bi vî awayî, di hênikahiya rojê de dengê REB Xwedayê ku li baxçê dimeşiya bihîstin. Ji Wî reviyan û xwe di nav daran de veşartin.” (Afirîn 3:8)

Adem û Hewa niha bi gunehê hatibûn qirêjkirin û guneh bibû sedema wan ku xwe ji Afirîner û Efendiyê xwe veşêrin. Wijdanên wan ên ku nû bi dest xistibûn, ji wan re ji navajo hîn kiribû ku di huzûra Xwedayekî pîroz de tenê dikare mirovên pîroz bijîn û bi vî awayî hebûna tegînên başÎ û xirabiyê da zanîn. Adem û Hewa êdî li ber Xwedê safî nebûn û wan ev dizanîbûn. Girêdana nêzîk a navbera Xweda û mirovê de şikest.

Têkilî mir.

ÇIQLEKÎ ŞIKESTÎ

Rojekê, di bin darekî ku nêzî mizgeftekê bû, min bi çend mêran re suhbetê dikir, suhbet beraliyê guneh û mirinê ve çû.  

Min çiqlekî darê şikand û ji wan pirs kir: “Ev çiqil mirî ye an zindî ye?”

Yek ji wan got, “Çiqil dimire”.

Yekî din got, “Çiqil mirî ye”.

Ez li dijî gotina wî derketim û min got: “Tu çawa dibêjî çiqil şikestî ye? Tu nabînî çi qas şîn e?”

Zilam ev bersiv da: “Wekî zindî xuya dike, lê ji ber ku ji çavkaniya ku jiyana xwe jê distend veqetiya, a rast mirî ye.”

Min ji wan re got: “ev gotina te pir rast e. Te bi gotinên xwe re terîfa ku di Nivîsên Pîroz de der heqê MIRINê de tê kirin, got. MIRIN ne wendabûn e; VEQETÎNA ji Çavkaniya Mirinê ye. Ji ber vê gava yekê ku em jê hez dikin dimire, beriya ku bedena wî tê veşartin, em der heqê wî de dibêjin “çû”. Ji ber ku em dizanin ruhê wî ji bedena wî veqetiyaye, em bi vî awayî diaxivin. Mirin tê wateya veqetînê.

Piştre min ji van kesan re behsa fermana ku Xwedê ji Adem re daye, kir. Û min ji wan pirs kir: “Xweda ji Adem re got, ku li hemberî Wî guneh bike dê çi bibe. Xwedê jê re got ku fêkiya qedexe bixwe divê merasîmên dînî bike, dua bike, rojî bigire, dehanî bide û dest bi çûyîna dêr an jî mizgeftekê bike?”

Gotin “Na”, “Xweda got dê Adem bimire”.

“Rast e. Xweda bi awayekî zelal ev got; dê cezayê gunehê bûya MIRIN. Lê ez ji we dixwazim ku hûn bersiva vê pirsa min bidin: Adem û Hewa piştî ku ji Xwedê re bêîtaetî kirin û fêkiya qedexe xwarin, di heman rojê de mirin?”

“Na!”

“Naxwe, gava Xweda ji Adem re digot, ‘Roja ku tu vê fêkiyê bixwî tu yê teqez bimirî’ mebesta Wî çi bû?”

Min ji vê destpêkê ji wan kesan re terîfa Xwedê ya der heqê mirinê de kir: veqetîneke sêber a ku bi bêîtaetiya mirovan a li hemberî Xwedayê xwe derdikeve.

VEQETÎNA SÊBER A KU GUNEH JÊ RE DIBE SEDEM

1. Mirina ruhî: VEQETÎNA ruh û canê mirov ji Xwedayê xwe

Adem û Hewa roja yekemîn ku li hemberî Xweda guneh kirin, ji hêla ruhî mirin. Têkiliya nêzîk a Adem û Hewa ya bi REBê xwe re, wekî çiqlekî ku ji dara xwe hatiye jêkirin, miribû. Û agahî xirabtir dibin. Her kesê ku ji nifşa Adem û Hewa tên, parçeya vê “çiqla” mirî ya ji hêla ruhî ne.

“Her kes çawa ku di Adem de dimire…”(Korintiyên 1., 15:22)  

Digel hînkirina zelal a Nivîsên Pîroz, gelek kesên ku qebûl dikin nifşa mirovan ji Adem hatiye, di heman demê de israr dikin ku bebekên ku nû hatinê dinê bi xwezayeke saf û bêguneh hatine dinyayê. Em li ser çiqlê ku ji darê hatiye jêkirin dîsa bifikirin.

Beşeke darê ye ku jê hatiye veqetîn, lê kîjan beşa çiqlî “mirî ye?” Şûlikên biçûk ên li ser wî jî tê de, çiqil bi temamî mirî ye. Ku ev şûlik û pel bikarîbana biaxivin, belkî dê tiştên mîna vê bigotana: “Niha bîskek bisekinin! Ne xeletiya me ye ku çiqil ji darê hatiye şikestin! Tişta ku yekî din kiriye li ser me bandorê nake!” dikarin wiha bibêjin, lê a rast ew e ku, tişta yekî din din bandorê li ser wan dike. Bi heman awayî Peyva Xweda dibêje ku hemû nifşa mirov “di Adem de ye”. Em her yek parçeyeke heman “çiqlê” ku ji darê veqetiya ye, ne û em êşa encama vê dikişînin. Li we xweş bê neyê gava Adem guneh kir xwe lewitand û rastiyek e ku hemû malbata mirov ji nifşa wî hatiye.

Ava gundê ku ez lê dijîm, ji Çemê Senegalê ku bi kîlometreyan pêş de ye, tê. Li gundê me bîrekê heye lê tu kes nikare ji ava wê vexwe. Ava vê bîrê bixwê ye. Her dewlika avê ku ji vê bîrê tê kişandin, bi xwê qirêj bûye. Dilopeke vê avê jî ne safî ye, her dilopa wê bi xwê qirêj bûye.

Bi heman awayî her kesê ku ji Adem çêbûye, bi gunehê qirêj bûye. Sedema zarokên biçûk jî ku guneh dikin, ev xwezaya bi guneh e. Guneh, parçeyeke xwezaya wan e. Ji bo ku mirov baş û nazik bibe, divê hewldaneke hişmendî û têkoşîn hebe. Lê belê ji bo xweperestî û êşandina mirovan, hewldaneke taybet ne hewce ye. Pêxember Dawud rave dike ka çima em bi xweajo guneh dikin:

“Di nav sûcê de hatim dinyayê, di nav gunehê de bihemle bû diya min.” (Mezmûr 51:5) “Yên xirab hê dimalzarokadiyaxwedederdikevin rê, çawa tê dinê bi derewan ji rê derdikeve.” (Mezmûr 58:3) “Hemû ji rê derketin. Hemû xetîş bûn. Kesê ku qenciyê dike tune ye, kesekî jî!” (Mezmûr 14:3)

Gelê Wolof ê Senegalê, xwedî çend wecîzeyên xweşik in ku ji hin kesî re di famkirina rastiyê de alîkar bûne. Mînaka yekemîn wiha ye: “Koremişkekî nifşeke ku nakole naqewimîne.” Bi heman awayî Ademê ku bi gunehê hatiye lewitandin, nikare nifşeke ku guneh nake biqewimîne.

Wecîzeyeke din jî wiha ye: “Nexweşiyeke şov, xwe bi kesê ku nexweşî pê ve girtiye re bisînor nake.” 

Pir xemnak e lê rast e. Wekî qusûreke ku bi zayînê re çêdibe an jî wekî nexweşiyeke têger, xwezaya biguneh a Adem jî derbasî me û zarokên me bûye.

“Guneh bi rêya mirovekî, mirin jî bi rêya gunehekê kete dinyayê. Bi vî awayî mirin belavî hemûkesan bû. Lewre hemû guneh kirin.” (Romayî 5:12)

Bala xwe bidin îfadeya yekemîn: “Guneh bi rêya mirovekî hat.” Û em li ser îfadeya dawî bisekinin: “Hemûyan guneh kirin.” Em hemû bi rêya zayîn û çalakiyê re gunehkar in. Em nikarin ji ber gunehên xwe Adem tawanbar bikin. Nivîsên Pîroz wiha dibêje:

“Lê sûcên we, we ji Xwedayê we dûr xist; û ji ber gunehên we, we êdî nema rûyê Wî dît.” (Yeşaya 59:2)

Gavamirovekî tê wê emrê ku êdî dikare rastî û xeletiyê ji hev veqetîne, Xwedê wî bi gunehên wî berpirsiyar dike. 1 Hemû “çiqlê” mirov ji Afirînerê wî veqetiyaye. Mirov wekî ruhî, “ji ber sûc û gunehên ku tê de dijî, mirîye.” (Efesî 2:1)  

2. Mirina fîzîkî: VEQETÎNA ruh û canê mirov ji bedena xwe.

Gava Adem û Hewa guneh kirin, tenê bi ruhî nemirin, di heman demê de bi fîzîkî jî dest bi mirinê kirin. Çawa ku pelên çiqlekî şikestî zû bi zû ziwa nabe, bedenên Adem û Hewa jî bi heman awayî roja ku guneh kirin nemirin. Lê dîsa jî bedenên wan, bi mirinê ku dijmineke jê nayê revîn bû, hatibû dagirkirin.

Ji bo Adem, Hewa û nifşên wan, bidestxistina ji hêla mirina fîzîkî li hemanan bû.  Yek ji wecîzeyên Ereban dibêje: “Mirin li deveyê ku zû diçe, siwar dibe.” Tu kes nikare ji mirinê bireve. Peyva Xwedê jî vê wiha îfade dike:

“Carekê mirin û piştre jî bê darizandin, qedera mirovan e.” (Îbranî 9:27)

3. Mirina bêdawî: VEQETÎNA ruh, can û bedena mirovekî ji Xwedayê xwe heta hetayê.

Hatiye sêwirandin ku çiqlekî zindî dê pel, kulîlk û fêkî hilgire. Çiqlên mirî tînin cem hev û têne şewitandin. Gava Adem li hemberî Xweda guneh kir, mafê xwe yê îmtiyazê ku ji bo wî hatibû sêwirandin –Bilindkirina Xwedê û heta hetayê bi Wî re jiyîn- bi cezayê re wenda kir. Mirovê ku ji bo ku heya bêdawiyê bijî hatibû afirandin, ji Afirîner-Xwedayê xwe yê bêsînor re bêîtaetî kiribû. Cezayê vê bêîtaetiyê, hetahetayê ji Xwedê dûrketin bû.

Ku Reb bi rehma xwe ji bo guneha Adem û Hewa çareseriyek nedîta, gava bedenên Adem û Hewa carekê mirin, dê bi şoka mayîna li “sergo”ya ku ji bo Şeytan û cinên wî hatibû amadekirin, rû bi rû bimaya. Pirtûka Pîroz vê wekî “mirina duyemîn” bi nav dike, lewre ev mirin piştî mirina fîzîkî derdikeve holê. Navekî wê yê din jî “cezayê ku heya bêdawiyê didome” ye. 2 Fikra cihekî ku dê mirov ji bo maweyeke demborî lê cezayê gunehê xwe bikişînin û dê rojekê jê rizgar bibin, cihekî ye ku mirov bixwe derxistine.

Ger ku “cezayê ku heya bêdawiyê didome” neadil an jî bêmantiq xuya dike, sedema wê belkî jî ew e ku di mijara famkirina xwezaya Xweda, erdkêşiya gunehê û têgîna bêdawiyê de neserkeftîbûna me ye.

Piştre em ê li ser safîtiya Xwedê û qirêjiya gunehê bisekinin.

Ku em bêne mijara têgîna bêdawiyê, em dikarin vê îtiraf bikin: peyva bêdawîyê bixwe jî ji zerengiya me ya zîhnî zêde ye, lewre çarçoveya referansa me dem (Zeman) e.

Di bêdawiyê de dem tune ye.

Ku em bifikirin ku dê mirovekî li cehenemê bi milyaran sal derbas bike, dê ev fikra me şaş be. Bêdawî ji salan pêk nayê. Bêdawî, nihayeke bêdawî ye. Mirov dema bikevin vê herêma jênerevîn, dê mantiqa wê ya giran fam bikin. Çîroka (Beşa 3.) zilamê dewlemend ê ku diçû cehenemê tê bîra we? Ev zilamê dewlemend hê li wir e.

Xweda, daxwazên ku ji bo Bihuştê pêwîst in, bi awayekî zelal diyar dike:

“Dê tu tiştên qirêj, kesên ku tiştên pelos û xapînok dikin tucar nekevin wir.” (Wehî 21:27)

Di vê mijarê de dê bi tu tiştê ve neyê berdan. Çawa ku zagonên xwezayî yên Xweda ji bo mirin an jî hişkbûna çiqlekî ku ji darê xwe tê jêkirin, dibe sedem, zagonên ruhî yên Xwedê jî bi heman awayî dixwazin ku guneh bila bi ruhî, fîzîkî û bi veqetîna bêdawî bêne cezakirin.

GUNEH Û FEDÎ

Niha wext hat ku em vegerin cihê ku me Adem û Hewa herî dawî dîtin – di nav darên baxçê hewl didan ku xwe ji Xwedê veşêrin.

Beriya ku Adem û Hewa guneh kirin, bi bilindahî û nuwazebûna Xwedê hatibûn pêçandin. Di huzûra Afirînerê xwe de yekcar rihet bûn. Lê gava ku zagona Xwedê binpê kirin, xwe bi awayekî din dîtin. Û aciz bûn – sedema acizbûna wan ne tenê tazîbûna wan a fîzîkî bû, di heman demê de ji ber ku haya wan ji tazîbûna ruhî jî çêbibû, riheta wan xera bibû.

Adem û Hewa, beriya ku zagonê binpê kirin, xwedî hişmendiya Xwedê bûn û “qet fedî nedikirin” (Afirîn 2:25). Niha bi awayekî nexwezayî haya wan ji wan çêbû û li ber Xwedayê Pîroz xwe qirêj hîs kirin. Adem û Hewa bûn tam dijî Afirînerê xwe. Niha pîroz nebûn. Êdî nexwestin ku li huzûra saf û biriqî ya Xwedê bibin. Wekî zirqîtikên ku gava ronî dibe, ji bo ku xwe veşêrin bilez direvin, “li şûna roniyê ji tarîtiyê hez kirin, lewre kirinên wan xirab bûn. Kesên ku xirabiyê dikin ji roniyê nefret dikin û ji bo ku kirinên wan dernekevin holê, nêzî roniyê nabin. (Yuhanna 3:19-20)

Adem û Hewa derketin holê û fedî kirin. Wisa hîs kirin ku baxçeyê nuwaze li wan nayê. Gava dengê Xwedê bihîstin, şok bûn. Êdî nexwestin bi Afirînerê xwe yê pîroz û dilovan re bin. Lê digel her tiştê, Ew ji bo ku li wan bigere hat baxçê.

“Lêgerîn û filitandina yê wenda” parçeyeke xwezaya Xwedê ye. (Lûka 19:10)

XWEDAYÊ KU LI MIROV DIGERE

“REB Xweda bang li Adem kir, got, ‘Tu li ku yî?’. Adem got, ‘Dema min li baxçê dengê te bihîst, ez tirsiyam. Lewre ez tazî bûm. Ji ber vê min xwe veşart’. REB Xweda jê pirs kir, ‘Kê got ku tu tazî yî? Te ji fêkiya dara ku min got nexwe, xwar?’ (Afirîn 3:9-11)

Bala xwe bidine pirsa yekemîn a qeydkirî ya Xwedê ku ji Adem pirs kir.

“Tu li ku yî?”

Xweda bi vê pirsa xwe ya dilovan û ku li dilê mirov rûdine re xwest ku bila haya Adem jê hebe ka guneh ji wî û ji jina wî re çi kiriye. Xweda xwest ku bila binpêkirina zagonê îtiraf bikin. Xwest bila fam bikin ku guneh ketiye navbera wan û REBê wan ê Pîroz.

Sedema vê rewşa wan, ew guneh bû ku kiribûn. Sedema fedîkirin û xweveşartina bin dar û pelên hejîran, gunehên wan bû. Lê Adem û Hewa nedikarîna xwe ji Xwedê veşêrin, ji rastiya Wî û darizandina Wî ya ku her tiştê dizane, nedikarîna birevin.

HEQÊ GUNEHÊ MIRIN E

Gava Xwedê agahiyan dida Adem, henakan nedikir: “Roja ku tu ji wê bixwî, tu yê teqez bimirî.” (Afirîn 2:17) Em dizanin, kesên ku di kûrahiya dilê xwe de li hemberî Afirînerê xwe serî hildidin, divê ji Wî veqetin.

Piraniya me ew fîlm temaşe kirine ku tê de “zilamên xirab” dimirin û “zilamên baş” têk dibin. Em ji bo “zilamên xirab” xemgîn dibin? Na, em difikirin ku çi heq kirine wê girtine. Rastiya cidî jî ev e: di çavê Xwedê de hemû nifşa Adem “zilamên xirab in”.

“Hemû ji rê derketin, hemû xetîş bûn. Kesê ku qenciyê dike tune ye, kesekî jî!” (Mezmûr 14:3)

Li gorî pîvana edaleta Afirînerê, em hemû cezayê mirinê heq dikin. Pirtûka Xwedê vê pîvana edaletê wiha diyar dike:

“Zagona guneh û mirinê”(Romayî 8:2)

Zagona guneh û mirinê, dixwaze ku her çalakiya bêîtaetiyê ku li hemberî Xwedê tê kirin, divê cezayê wê veqetîna ji Xwedê be. Awarte tune ye. Guneh mirinê tîne.

Sedema pejirandina Xwedê ya vê zagonê, karaktera Wî ya pîroz û dilsoz e. Kalikên me yên pêşîn, bi çalakiya gunehekê re xwe ji qraltiya rastî û jiyan a Xwedê veqetandin û xwe xistin nav qraltiya guneh û mirinê ya Şeytên.

Hema li wir bi ruhîmirin – wekî çiqlekî darê yê jêkirî. Têkiliya wan a bi Xwedê re mir.

Di heman demê de dest bi mirina fîzîkîjî kirin – wekî çiqlekî hişkbûyî. Vegerîna bedena wan a axê, tenê pirsgirêka demê bû.

Ya herî xirab jî ew bû ku REB ji bo guneh û fediya wan çareseriyek nedîta, dê hetahetayê di şoka mirinê re rû bi rû bimana – di nav agirê bêdawî ku ji bo Şeytan û cinên wî hatibûn amadekirin de, ji Xweda heta hetayê dûr biketana.

Nivîsên Pîroz ev mijar bi awayekî zelal anîn zimên:

“Yê ku dê bimire, ew kes e ku gunehkiriye.” (Hezekiel 18:20)

“Lewre heqê gunehêmirin e.” (Romayî 6:23)

“Gava guneh digihîje jî mirinê tîne.” (Yaqûb 1:15)

Xweda mafdar e ku vê rastiya cidî wekî zagona guneh û mirinê bi nav dike. Ev rastiya cidî, ZAGON E.

Divê cezayê gunehê bê bicîhanîn.

Û dê ev ceza bê bicîhanîn.

1. Pirseke ku her kes dike: Ji bebek û zarokên ku dimirin re çi dibe? Dê ji ber xwezaya gunehê ya aferîşa xwe, bêne darizandin (Mezmûr 51:5; 58:3)? Dê Xwedayê biedalet ya rast bike (Afirîn 18:25). Xwedê kesekî ku hunera wî ya famkirinê tune ye, nadarizîne. Ew kesan, bi zanînên wan û ku der heqê lêgerîna rastiya Xwedê de ked bidin, wan bi tiştên dibe ku bizanibin berpirsiyar dike (Romayî 2:11-15; Mezmûr 34:10; Yeşaya 55:6). Kesekî dema bi qasî bikaribe li ber Xwedê bijareyên exlaqî bike bigihije, êdî berpirsiyar e (Dubareya Zagonê 1:39; Yeşaya 7:16; Samuelê 2., 12:23; Matta 18:10; Timoteosê 2., 3:14-17). Tenê Xwedê dizane kesekî kengî ji guneh û bijareyên xwe berpirsiyar e. Rewş çi be bila bibe, peyama ku Xwedê ji her yekî me re dide, ev e: “Va ye wext niha ye, roja rizgariyê va ye niha ye.” (Korîntiyên 2., 6:2).

2. Wehî 20:14-15; 2:11; 21:8; Matta 25:46.

Kurmanji English Chapter Title : 

12. The Law of Sin and Death

13. Dilovanî û Edalet

13
DILOVANÎ Û EDALET
Mirov dikare çi bike ku
Xwedê nikare bike?
Pirtûka Xwedê bersiva vê mamikê dide:

“Xweda ne mirov e ku derewan bike. Ne ji nifşa mirov e ku fikraxwebiguherîne. Qey Ew dibêje lê nake? Soz dide lê pêk nayîne?” (Hejmartina li Çolê 23:19)

Mirov her roj derewan dikin, fikrên xwe diguherînin û peyvên xwe pêk nayînin. Xweda tiştên wisa nake. Yê ku Bêsînor û Nuwaze ye, li dijî karaktera Xwe tevnagere.

“Ew nikare xwe înkar bike.”(Timoteosê 2., 2:13)

Min demeke berê ev posteya elektronîk girt:

Posteya Elektronîk

Hûn dibêjin ku Xweda li gorî kêfa xwe nikare bibexşîne. Hûn behs dikin ku destên Xwedê ji hêla zagonên wî hatine girêdan. Hûn wiha dinivîsin: “Xweda dikare her tiştê bike, lê nikare xwe înkar bike û nikare guh nede zagonên xwe.” Xwedayê me ku xwedî dilovaniya herî mezin e, çima xwe ji bexşkirina evdên xwe yên dixwazin wan bibexşîne ragire? Çima dilovaniya xwe bi vî awayî bisînor ke? …hûn nabînin ka tevgereke wiha ne maqûl e? Ger ku Wî zagonek wisa çekiribe jî, dikarîbû betal bikira, lewre hêza Wî têra her tiştê dike! Xwedayê ku xwedî hêzeke dawînî ye, dê bêmantiq bûya ku me li ser bisînorbûna Wî nîqaşê bikira. Ger ku Wî bixwesta, dê bikarîba me hemûyan biavêta nav agirê cehenemê, lê Ew, Yê dilovan e û her tim dixwaze evdên xwe bibexşîne, wisa ku gava evdên Wî bêne darizandin, bila serkeftî bibin. Xwedê bila ji me hemûyan re bexşandina xwe bibexşîne û roja ku em hemû ji bo darizandinê bêne cem hev, bila li me bê rehmê!

Li beşa dawî, di roniya mijara ku me lê nêrî de, pirsgirêkeke der heqê darizandina wî kesî de heye? Afirînerê me di guhnedana zagonên ku Wî çêkiribûn de û di nelihevhatina Wî ya bi karaktera Xwe ya pîroz de, azad e?

DILOVANIYA BÊEDALET

Saloneke rûniştinê ya dadgehê bînin li ber çavên xwe.

Dadger li kursiyê rûdine. Li ber wî sûcdarekî heye ku bi şêlankeriya bankayê û bi kuştina mirovekî ya bi awayekî xwînsar disekine. Salon bi şahidan re tijî ye. Jin û malbata wî kesê ku hatiye kuştin û personelê wê bankayê ku hatiye şêlandin jî li salonê ne. Qerebalixeke rojnamevanan jî li wir in ku ji bo nûçeçêkirinê amade ne.

Dê ji vî kujerî re kîjan ceza bê dayîn? Cezayê mirinê? Cezayê hepsê ya heta hetayê ya bêberdan?

Ji her kesê ku li salonê ne dibêjin ku bila rabin li ser piyan.

Dadger, li nav çavên sûcdarî dinêre û wiha dibêje: “Min dît ku di dayîna dehanî de û di duakirina birêkûpêk de tu dilsoz î. Tizbîkişandina te bandorker e. Ji bilî vê, min dît ku tu mîhrîvanekî baş î ku her tim amadeyî ji bo ku xwarina xwe bi biyaniyekî re parve bikî. Pir zor bû ku te xwe ji vê rewşê xilas bikira, ji ber ku tiştên te yên baş ji yên xirab zêdetir in, ez li te tême rehmê. Tu hatî bexşandin û niha dikarî biçî.”

Dadger ji bo bide zanîn ku doz qediyaye, mîrkuta xwe li masê dide.

Salon bi hilmên kesên ku şok bûne û bi xurmîniyên hêrsokî tê dagirtin…

Heya niha senaryoyeke dozê ya wiha nehatiye bihîstîn. Ji bo ku pîvandina sûcdariya yekî bê sembolîzekirin, mêzîneke dikare bê bikaranîn, lê piştî ku ew kes sûcdar tê dîtin, tişta ku êdî divê bê kirin, cezayeke li gorî wî ye. Eleqeya wî bi cezadanê re tune ka yê sûcdar “karên baş” kirine an na. Em hemû vê rastiyê dizanin.

Di vê rewşê de, sîstema “karên baş-karên xirab-jê dibe” tu car li dozên herêmî nayê bikaranîn, mimkun e ku heman sîstema bêedaletî li dadgeha esmanî ya Xwedê bê bikaranîn?

DADGERÊ ADIL

Xwedê ne wekî wî dadgerî ye ku me li jorê xeyal kir. “Dadgerêadil” (Timoteosê 2., 4:8) yek ji nasnavên Wî ye. Brahîm Pêxember bi hezaran sal berê ev tişt pirs kir: “Rebê ku hemû dinyayê didarizîne, ne hewce ye ku adil bibe?” (Afirîn 18:25)

Xweda ji bo ku dilovaniya xwe bide nîşan, tu car edaletê nahêle li aliyekî. Ku vê bike, dê bingeha textê xwe yê adil bixurimîne û dê şana navê xwe yê pîroz bilewitîne.

“Textê te li ser edalet û rastiyê hatiye avakirin; hezkirin û dilsozî li ber te diçe.” (Mezmûr 89:14)

Wekî wî hevalî ku posteya elektronîk şandibû, fikirîna Xwedê ku “hêza xwe ya dawînî” ji bo guhnedana zagonên xwe bi kar tîne, tê wê wateyê ku “Yê Ku Dadgerê Rûzemînê ye” ji gunehên ku dê darizînê kêmtir adil e.

Digel ku em mirov ji zayînê xwedî hestê edaletê ne, çi ecêb e ku em li ber rastiya zelal a ku Afirînerê me jî xwedî heman hestê edaletê ye li ber xwe didin! Em hemû jî di kûrahiya dilê xwe de dizanin ku dadgerekî ku yê xirab ceza nake ne “baş” e.

Yeremya pêxember wiha nivîsî:

Dilsoziya te mezin e! ‘Yê ku dikeve para min Reb e’ dibêje canê min, ‘ji ber vê hêviya min ji Wî heye.’ (Zêmar 3:23-24)

Bala xwe bidinê ku pêxember nabêje, “Tişteke mezin e ku tu nikarî ji berê de agahî bidî! an jî, “Çarpînetiya te mezin e!” Me yê ji Xwedayekî wisa xwedî fikrên ecêb an jî bikaprîs çi hêvî bikira? Dilzosiya Xwedê mezin e. Gelek kes ên ku hîn bûne wekî “Dilovan û Mîhrivan” hîtabê Xwedê dikin, ji bîr dikin ku Ew di heman demê de “dilsoz û adil e” (Yuhannayê 1., 1:9).

Nêrîneke yekalî, der heqê Xwedê de dibe sedema nêrîneke berevajî.

XWEZAYA BITEWŞ A XWEDÊ

Kîjan bask pêwîst e ji bo ku çûk bifire? – baskê çep an baskê rast?

Diyar e ku ji bo çûk bifire her du baskên wê jî pêwîst in! Kesekî ku dibêje çûk dikare bi baskekî bifire, guh nade xwezaya çûkan û zagonên wan ên erdkêşî û aerodînamîkê.

Bi heman awayî, kesekî ku qebûl dike Xweda edaletê dihêle li aliyekî û tê rehmê, guh nade xwezaya Xwedê û zagona guneh û mirinê.

DilovanîûedaletaXwedê her tim di nav ahengeke nuwaze de ne. Qral Dawul wiha nivîsîbû:

Ez ê dilovanî û edaleta te bi newayan bi bîr bînim; ez ê pesna te bi îlahiyan bidim, ya REB! (Mezmûr 101:1)

Dawudê ku hin gunehên kirêt kirine, dizanîbû ku dilovaniya Xwedê heq nake. Di tarîfa dilovaniyê de heq nekirin heye.

Edaletgirtina cezayê ku em heq dikin, e.

Dilovanî, negirtina cezayê ku em heq dikin, e.

Sedema Dawud ku ji Xwedê re îlahiyên pesndanê dibêje ew e ku, ew dizane Xwedê rêyekê wisa çêdike ku ji gunehkarên ku heq nakin re edaletê nahêle li aliyekî lê li wan tê rehmê.

Bexşandina gunehê, ji Xwedayê me ne mijareke hêsan e. Xwedê tu car gunehkarekî nabexşîne heya ku li gorî sûcê wan, wan nedarizîne û ceza nede. Ger ku yekî neheqiyê li me bike, em dikarin wekî hebûnên mirovî jê re wiha bibêjin:

“Temam. Em ji bîr bikin. Ne hewce ye ku em tiştên qewimîne ew qas mezin bikin.” Em dikarin bi qencîkeriya xwe kesekî bi vî awayî bibexşînin, lê Dadgerê ku di pîroziyê de bêsînor e wiha tevnagere.

Dilovaniya Xwedê tu car edaleta Xwedê betal nake. Xweda tu car nabêje, “Ez ji te hez dikim, ji ber vê ez ê gunehên te nedarizînim.” Xwedê ji gunehkaran hez dike, lê gunehên wan cuda digire û wan ceza dike.

Ger daxwaza Xwedê ev be, wê demê mimkun e ku li gunehkarên sûcdar bê rehmê?

EDALET Û DILOVANÎ

Em rewşa Adem û Hewa dîsa bifikirin.

Ji ber ku Xwedadilovanûbirehme nexwest bila Adem û Hewa ji Wî veqetin. Xwest ku bila heta hetayê bi Wî re bijîn û di agirê bêdawî de mehf nebin.

“Reb… naxwaze bila tu kes mehf bibe.” (Petrûsê 2., 3:9)

Lê belê, ji ber ku Xweda rastûadil e nedikarî guh nedaya gunehên Adem û Hewa. Divabû gunehên wan ceza bikira.

“Çavên Te ew qas safî ne ku nikarin li xirabiyê binêrin.” (Habakkuk 1:13)

Di vê rewşê de, dê Xwedê çi bikira? Rêyekê hebû ku bila gunehê bêyî cezakirina gunehkarî ceza bikira? Qirêjiya gunehê ji gunehkarî çawa dihat dûrxistin û safîtiya nuwaze çawa ji nû ve dihat restorekirin? Ji bo pirsa Eyûb Pêxember bersiveke têrker heye? “Mirov çawa dikare mafdar derkeve li ber Xwedê? (Eyûb 9:2) Şikir ji Xwedê re ku bersiveke têrker a vê pirsê heye.

Nivîsên Pîroz diyar dikin ka Dadgerê Adil ji bo ku gunehkarên sûcdar ên wekî Adem û Hewa, wekî we û min “biedalet fihil bike”çi dike (Romayî 3:26). Hûn dizanin Xweda ji bo ku li we bê rehmê, bi edaleta xwe çi dike?

Bersiv li pêşîyê, li benda me ye. Em berdewamê rêwîtiya xwe bikin.

NE SÛCÊ MIN E

Em niha guh bidin axaftina ku navbera kalikên me yên ku bi gunehê hatine lewitandin  û Afirînerê wan ê ku bûye Dadgerê wan, derbas dibe binêrin:

“Piştre REB Xweda ji Adem re got ‘Tu li ku yî?’ Adem got, ‘gava min li baxçê dengê te bihîst ez tirsiyam. Lewre ez tazî bûm, ji ber vê min xwe veşart.’ REB Xweda got, ‘Kê ji te re got tu tazî yî?’ Adem bersivand, ‘Jina ku te danî cem min, fêkiya darê da min, min jî xwar.’ REB Xweda ji jinê pirs kir, ‘Ev çi ye te kir?’ Jinê, ‘Mar ez xapandim, ji ber wê min xwar’ got.” (Afirîn 3:9-13)

REB çima ji Adem û Hewa pirsyariyê kir?

Çawa ku dê-bavekî digel ku dizane zarokê wan ê bêîtaet çi kiriye, dîsa jî ji wan dipirse, bi heman awayî Xwedê jî ji Adem û Hewa pirsyariyê kir. Xweda xwest ku bila haya Adem û Hewa ji gunehên wan hebe. Lê digel vê, li şûna ku gunehê xwe îtiraf bikin, hev û du sûcdar kirin.

Adem, Xweda û Hewa sûcdar kirin: Ne sûcê min e! Sûcê wê jinê ye ku te danî cem min!

Hewa, mar sûcdar kir: Mar ez xapandim!

Adem û Hewa ne robotên hatine programkirî bûn; ji ber ku mirov bûn Xweda ew bi hilbijartina wan sûcdar kir. Kesekî ku divabû bihata sûcdarkirin, ew bixwe bûn.

“Kesê ku ji rê hatiye derxistin bila nebêje, ‘Xweda min ji rê derdixe’. Lewre Xweda ji ber ku bi xirabî ji rê dernakeve, bixwe jî tu kesê ji rê dernaxe. Her kes bi daxwazaxwe tê xapandin û ji rê tê derxistin. Piştre daxwaz bihemle dive û gunehê dizê. Gava guneh mezin dibe wê demê jî mirinê tîne.” (Yaqûb 1:13-15)

Adem û Hewa li şûna ku plana Afirînerê xwe bişopînin, “daxwazên xwe” yên ku ew beraliyê guneh û mirinêkirin, şopandin.

Hewa ji hêla Şeytên ve ji rê hat derxistin û hat xapandin. Adem jî ku Reb jê re ferman kiribû ku ji dara zanîna başî û xirabiyê nexwe, bi daxwaza xwe bêîtaetkirina ji Afirînerê xwe re hilbijartibû.

“Yê ku hatibû xapandin ne Adem bû, jin hate xapandin û sûc kir.” (Timoteosê 1., 2:14)

Ji rê hatin derxistin an jî hatin xapandin, her du jî sûcdar bûn. Lê belê piştî ku Adem fêkiya qedexe xwar, Nivîsên Pîroz ev daxuyanî dan: “Piştre çavên her duyan jî vebûn.” (Afirîn 3:7)

Xweda berpirsiyariya derxistina mirov ji qraltiya rastî û jiyanê û xistina serweriya guneh û mirinê neda Hewayê, lê da Adem. Xweda ji Adem re wê îmtiyazê dabû ku bibe serê hemû nifşa mirov, lê ev îmtiyaza mezin bi xwe re berpirisiyariyeke mezin jî dianî.

Guneha Adem me hemûyan lewitand, lê ji hilbijartinên xwe em nikarin wî tawanbar bikin.

“Dê her yekê me li ser navê xwe ji Xwedê re hesab bide.” (Romayî 14:12)

Kurmanji English Chapter Title : 

13. Mercy and Justice

Pages